Podlasie

Podlasie - cudowne, rodzinne wakacje trwające około tygodnia pozwoliły nam poznać to miejsce bardzo dobrze, dlatego chętnie podzielimy się z Wami swoimi wrażeniami i doświadczeniami z tego regionu. Zrobię to tym chętniej, że Podlasie mnie wprost oczarowało! I nie tylko mnie, moje córy widać mają podobną wrażliwość, bo ten zaciszny, przyrodniczy raj w północno wschodniej Polsce stał się ulubionym regionem całej naszej rodziny. Jestem przekonana, że jeszcze tu wrócimy, choć udało nam się zobaczyć naprawdę wiele atrakcji na Podlasiu!

To cudna kraina historyczna, ale przede wszystkim wspaniały azyl pierwotnej przyrody, kojący duszę. Podlasie leżące na terenie województwa podlaskiego i częściowo na obszarze województw lubelskiego i mazowieckiego. Stolicą regionu jest Białystok - jedyny duży ośrodek na całym Podlasiu. Inne znaczące tu miasta to Tykocin będący perłą baroku, Supraśl z pięknym monasterem czyli prawosławnym klasztorem, słynna Białowieża z żubrem czy Siemiatycze leżące w części południowej.

Skąd nazwa Podlasie?

Istnieją dwie ogólne teorie mówiące o pochodzeniu nazwy Podlasia. Jedna z nich nawiązuje do lasów, których tu nigdy nie brakowało i u progu których powstał ten wspaniały obszar, stąd pod-lasie. Druga natomiast wspomina o Lachach czyli plemieniu Polaków. Podlasie powstało bowiem przy ich granicach, stąd pod-lasze.

Przyroda Podlasia

To, co cechuje Podlasie, to cisza, spokój, piękne zielone krajobrazy, pełne dziewiczych lasów, rzek i rozlewisk, a wszystko to bogate w cennych i charakterystycznych dla Polski reprezentantów flory i fauny! To tutaj, w pierwotnych lasach króluje łoś, bóbr, gronostaj, a nade wszystko żubr - król Puszczy Białowieskiej. Został on właśnie w tych okolicach został ocalony przed całkowitym wyginięciem i rozpoczął swe nowe życie na wolności.

Na Podlasiu istnieje kilka unikatowych parków narodowych - największy w Polsce Biebrzański Park Narodowy ze wspaniałą rzeką Biebrzą, Narwiański Park Narodowy z rozlewiskami rzeki Narwi oraz najstarszy w Polsce Białowieski Park Narodowy. Wszystkie zaopatrzone są w dobrą infrastrukturę turystyczną, z której na szczególną uwagę zasługują świetnie zorganizowane kładki, a także wieże widokowe. Biebrzański i Narwiański PN to ptasie raje, gdzie na rozlewiskach po roztopach urządzają piękne godowe spektakle. Warto tutaj wtedy być! Trzeba też wspomnieć o jedynej w Polsce europejskiej wsi bocianiej. To Pentowo koło Tykocina, spotkasz tu, właściwie w jednym gospodarstwie kilkadziesiąt bocianów, w wielu gniazdach, możesz tu podziwiać i podglądać całe ptasie rodziny.

Architektura na Podlasiu

Nie mniej ciekawa jest architektura Podlasia, w której można się zakochać. Podlasie bowiem to miejscami żywy skansen, gdzie czas zatrzymał się w miejscu, a zabudowa przypomina nam minione wieki. Najpiękniejszy w tym względzie jest obszar bądź szlak nazywany Krainą Otwartych Okiennic. Obejmuje on wioski leżące w sercu Podlasia - Soce, Trześciankę i wieś Puchły. Spotkasz tu drewniane chałupy, malowane kolorowo, z ozdobnymi okiennicami, zwykle malowanymi na biało. Również drewniane elementy ozdobne nieraz pojawiają się w narożach domów dając niesamowity efekt. Pod tym względem króluje wieś Wojszki.

Jeszcze bardziej zachwycają tutejsze drewniane cerkwie, bardzo kolorowe, zadbane i zdobne. Wszystkie nadal żywe i wykorzystywane, bowiem prawosławie na Podlasiu kwitnie. Trudno od nich oczy oderwać, niestety zwykle niedostępne dla turystów, jeśli chodzi o wnętrza, zresztą i tak w cerkwiach nie powinno się wykonywać zdjęć. Najładniejsze z nich wymieniam poniżej, wśród atrakcji Podlasia. Piękna architektura jest też dostępna w innych miastach, zarówno w postaci drewnianych domów i cerkwi, jak i innych obiektów. W Supraślu zachwyca okazały monaster z potężną obronną cerkwią, w Tykocinie bazylika na Rynku, Wielka Synagoga i oczywiście zamek królewski, a w Białymstoku cudowny pałac Branickich.

Podlasie - atrakcje

Trudno wymienić wszystkie atrakcje Podlasia, bo jest ich naprawdę bardzo dużo. Jeśli ktoś lubi zaciszne, magiczne i przyrodnicze zakątki, będzie tym regionem zachwycony, jak i my. Pomogę Ci wybrać z ogromu ciekawych miejsc i podpowiem, co warto zwiedzić i zobaczyć w tym regionie. Poznaj najlepsze atrakcje Podlasia!

1. Biebrzański Park Narodowy

Biebrzański Park Narodowy to największy park narodowy w Polsce, ostatnio dość mocno zyskał na popularności, najbardziej przyciągają tutaj wiosną rozlewiska Biebrzy, gdzie ptaki dają pokazy, a i łosie lubią się przechadzać. Warto tu przejść Ścieżki przyrodnicze TOE i kładki w Goniądzu, które dają możliwość bliskiego obcowania z piękną i cenną przyrodą. Cenny przyrodniczo teren to również  Czerwone Bagno, latem owady potrafią tu doskwierać 🙂 Dogodnym miejscem, skąd najlepiej poznawać Biebrzański Park Narodowy jest właśnie Goniądz i Twierdza Osowiec
Biebrzański Park Narodowy, Osowiec-Twierdza 8, Goniądz

2. Narwiański Park Narodowy

Narwiański Park Narodowy to również unikatowe i niezwykle klimatyczne miejsce, w którym zachwyci Cię przyroda, polecam Wam szczególnie Kładkę Waniewo-Śliwno, to bardzo fajna atrakcja dla całej rodziny, kładka prowadzi wśród rozlewisk Narwi, w bardzo malowniczym i zacisznym terenie, z wieżami widokowymi, np. w Waniewie i przeprawą barką przez rzekę, którą porusza się siłą swych mięśni, wielka frajda dla dzieciaków. Ciekawy jest też Zerwany Most w Kruszewie i wieża widokowa w Kurowie.
Narwiański Park Narodowy, Kurowo 10, Kobylin Borzymy

3. Białowieski Park Narodowy

Białowieski Park Narodowy to jeden z bardziej znanych parków narodowych w Polsce. Jest też najstarszy i słynie oczywiście z żubrów. Koniecznie odwiedzić tutaj trzeba Rezerwat Pokazowy Żubrów w Białowieży, zwłaszcza, jeśli podróżujesz z dziećmi. Nasze dziewczyny uwielbiają wprost zwierzęta i z doświadczenia wiem, że sporo dzieci ma w sobie dużo sympatii i wrażliwości dla zwierząt, dlatego warto to pobudzać. Poza żubrami zobaczycie tu również inne zwierzęta żyjące w okolicy, m.in. wilki, sarny czy konie. W Białowieskim Parku Narodowym zachwycił nas Szlak Dębów Królewskich, na który wchodzi się z dala od zabudowań, faktycznie już w puszczy można przejść kładką wśród starych drzew, które zyskały imiona koronowanych głów, stoją przy nich tablice informacyjne, stare dęby robią niemałe wrażenie, niedaleko znajduje się klimatyczny Skansen Sioło Budy - bardzo ładne miejsce, niewielkie, z unikatową, zabytkową zabudową wiejską, drewnianą i kolorową, wśród kwiecia malutkich ogródków. W sercu Parku natomiast czeka ładny Park Pałacowy w Białowieży - przyjemne miejsce spacerowe z Muzeum Białowieskiego Parku Narodowego - nowoczesna placówka
Białowieski Park Narodowy, Park Pałacowy 11, Białowieża

4. Kraina Otwartych Okiennic i cerkwie na Podlasiu

Kraina Otwartych Okiennic to cudowny szlak kulturowy Podlasia. Powstał w samym sercu tego regionu i prowadzi przez trzy unikatowe pod względem architektonicznym wioski: Soce, Trześciankę i Puchły, leżące w dolinie Narwi. Kraina Otwartych Okiennic to wprost wymarzone miejsce dla osób wrażliwych na piękno i lubiących drewnianą zabudowę oraz etniczne akcenty. Domy zdobione są tutaj okiennicami, malowanymi zwykle na biało, podobnie jak inne drewniane ornamenty, które pojawiają się w narożach domów i nie tylko. Pomysł tych zdobień zrodził się we wsi Wojszki i rozprzestrzenił się na szeroką okolicę. Największe wrażenie zrobiły na nas tutaj jednak cerkwie, również w większości drewniane, ślicznie malowane na mocne kolory, bardzo zadbane i żyjące wiarą prawosławną. Urzekająca jest cerkiew w Puchłach, najbardziej kolorowa, ale piękna jest też cerkiew w Trześciance czy cerkiew w Narwi. Są też inne cerkwie, urzekająca cerkiew w Bielsku Podlaskim czy murowana, okazała cerkiew Św. Ducha w Białymstoku
Kraina Otwartych Okiennic, miejscowości Soce, Trześcianka i Puchły

5. Prawosławna Grabarka i katolicka Święta Woda - góry krzyży na Podlasiu

Święta Góra Grabarka to prawosławna Góra Krzyży - historyczne miejsce z wieloma zabytkowymi i współczesnymi krzyżami przeróżnej wielkości i w różnym stopniu zachowania, miejsce robi spore wrażenie, jest bardzo autentyczne i w centralnej części zaprasza do cerkwi. Odpowiedzią katolików jest Sanktuarium Święta Woda koło Białegostoku. Tutaj krzyże są znacznie młodsze, ale i takie naruszone zębem czasu też można już znaleźć. Jeśli oceniać tylko wymiar turystyczny, Grabarka wywarła na mnie dużo większe wrażenie
Klasztor Prawosławny Śww. Marty i Marii, Św. Góra Grabarka, Nurzec Stacja
Sanktuarium Święta Woda, ul. Ks. Rabczyńskiego 2, Wasilków - Święta Woda

6. Europejska Wieś Bociania na Podlasiu

Niedaleko Tykocina znajduje się Pentowo - jedyna w Polsce wieś bociania, gdzie odnaleźć można kilkadziesiąt gniazd bocianich, które wiosną i latem są zasiedlane przez te wspaniałe ptaki. To ciekawa atrakcja rodzinna, położona w urokliwym miejscu Podlasia. Poza bocianami zobaczysz tu dawny, 100-letni dwór, konie i odnajdziesz ciekawe tereny spacerowe. Czekają też pokoje gościnne. Pentowo zyskało tytuł Europejskiej Wsi Bocianiej w 2001 roku z rąk niemieckiej fundacji Euronatur. Ten tytuł nosi zawsze tylko jedno miejsce w kraju. A wszystko zaczęło się od huraganu w 1991 roku, który połamał wiele drzew. Na tych sterczących kikutach bociany zaczęły budować swoje gniazda, a gdy zajęły okoliczne drzewa, kolejne gniazda powstały na dachach budynków i słupach. Tak pojawiło się tu ponad 30 gniazd, zasiedlanych każdego roku przez około 100 bocianów. Przylatują około kwietnia/maja i zostają do sierpnia.
Europejska Wieś Bociania - Dworek Pentowo, Kolonia Kaczorowo 39, Tykocin

7. Kiermusy - unikatowa atrakcja Podlasia 

Kiermusy to taki swoisty żywy skansen stworzony w kolonii wsi Nieciece, 3 km od królewskiego Tykocina. To wspaniałe miejsce na rodzinny wypoczynek, bardzo unikatowy i rzadko odwiedzany, bo niewielu o nim słyszało. Powstał tu kompleks historyczno - wypoczynkowy, na który składają się: Dworek nad Łąkami, Jantarowy Kasztel z Muzeum Oręża Polskiego im. Jerzego Hoffmana, Karczma o nazwie Rzym, a nawet Dworskie Czworaki. Budowle te powstały z drewna i kamienia, zgodnie z przekazami przodków. Ciekawostką jest, że w muzeum zobaczysz eksponaty związane z ekranizacją trylogii sienkiewiczowskiej. W Kiermusach powstała też prywatna hodowla Żubra, a obok króla puszczy w folwarku żyją kozy, owieczki czy osiołki
Kiermusy Dworek nad Łąkami, Kiermusy 12, Tykocin

8. Tatarskie Kruszyniany z meczetem, mizarem i jurtą na Podlasiu

Na samym skraju Polski zajechać warto do Kruszynian, gdzie czekają wyjątkowe atrakcje, związane z Tatarami, mieszkającymi na tych terenach do czasów króla Jana III Sobieskiego, który właśnie tę wioskę podarował Tatarowi Samuelowi Mirza Krzeczowskiemu. To, że meczet to świątynia muzułmańska, to pewnie wiesz. Stoi taki skromny meczet w Kruszynianach, jeden z dwóch zabytkowych meczetów w Polsce. Pochodzi z II połowy XVIII wieku. Ale czy wiedziałeś, że mizar to muzułmański cmentarz? I ten zobaczysz w Kruszynianach, za meczetem, a w ich pobliżu odwiedzić możesz Tatarską Jurtę - niecodzienne gospodarstwo agroturystyczne, gdzie czeka restauracja, kolorowy namiot Tatarów oraz czekają pokoje gościnne. Prowadzi je tatarska rodzina i serwuje pyszne smakowitości tatarskiej kuchni. Trzeba jej tutaj spróbować! 
Tatarska Jurta - Dżenneta Bogdanowicz, Kruszyniany 58, Krynki

9. Meczet i mizar w Bohonikach

Ten drugi zabytkowy meczet w Polsce to meczet w Bohonikach - młodszy i mniejszy od tego w Kruszynianach i niestety ogrodzony, ale nam udało się wejść przynajmniej na teren wokół meczetu. Niedaleko od niego na wzgórzu ulokował się najstarszy zachowany w Polsce mizar - cmentarz muzułmański
Meczet, Szlak Tatarski Duży, Bohoniki

10. Pałac Branickich w Białymstoku

Pałac Branickich to okazały barokowy pałac możnej rodziny, pochodzący z XVIII wieku. Otoczony wspaniałym ogrodem, we wnętrzach mieści Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Wnętrza dostępne są dla turystów, podobnie, jak cudny ogród z fontanną i kwieciem. Pałac nazywany jest Wersalem Północy lub Wersalem Podlasia. Ogrody pałacowe dostępne są dla turystów bezpłatnie. Wnętrza pałacu częściowo też można zwiedzać bezpłatnie, do godziny 17.00, ale przygotowano tutaj również trasy odpłatne.
Pałac Branickich, ul. J. Kilińskiego 1, Białystok

11. Monaster w Supraślu

Czy wiesz co to monaster? Podlasie to religijny i kulturowy tygiel, spotkasz tu nazwy nie funkcjonujące już praktycznie w innych częściach kraju. Monaster to po prostu prawosławny klasztor, a monaster w Supraślu to zespół klasztorny Bazylianów - męski klasztor z przełomu XV i XVI wieku, z okazałą, obronną cerkwią pośrodku. Warto zobaczyć tą piękną budowlę
Monaster Zwiastowania NMP, ul. Klasztorna 1, Supraśl

12. Muzeum Ikon w Supraślu 

Muzeum Ikon to ciekawe muzeum, w którym nie tylko zobaczysz piękne ikony, ale i proces ich tworzenia czyli pisanie ikon, bo tak się mówi. Nie każdy wie, że ikon się nie maluje a pisze. Tak faktycznie maluje się je farbami, problem jednak jest dość złożony, bo wzięło się to zarówno z tłumaczenia tej czynności z języka greckiego i rosyjskiego, ale chodzi również o rolę samych ikon
Muzeum Ikon, Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, ul. Klasztorna 1, Supraśl

13. Zamek, bazylika i synagoga w Tykocinie

Tykocin to bardzo ciekawa miejscowość, dlatego warto tutaj zawitać zwiedzając Podlasie. Zamek w Tykocinie to ceglany zamek wybudowany tu przez króla Zygmunta Augusta w XVI wieku, na zgliszczach drewnianej budowli. Dziś odrestaurowany zamek dostępny jest dla turystów. Przy Rynku stoi okazała bazylika w Tykocinie - piękna, barokowa świątynia z przylegającym klasztorem, powstała w XVIII wieku za sprawą hetmana Jana Klemensa Branickiego, zaś kawałek dalej koniecznie odwiedzić trzeba Wielką Synagogę w Tykocinie. To jedna z najstarszych bożnic w Polsce i druga co do wielkości. Powstała w 1642 roku, w miejscu drewnianej synagogi, w XVIII wieku nieco ją powiększono. Obecnie jest po remoncie.
Zamek w Tykocinie, ul. Puchalskiego 3, Tykocin
Wielka Synagoga - Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, ul. Kozia 2, Tykocin
Bazylika, Rynek, Tykocin

14. Góra Zamkowa w Drohiczynie

Góra Zamkowa w Drohiczynie to malowniczy fragment Podlasia i widokowy teren nad meandrującym Bugiem. Powstała tutaj ładnie zagospodarowana ścieżka, z której podziwiać można okolicę. Widok z drohiczyńskiej Góry Zamkowej jest wspaniały, ale samo wzgórze już tylko z nazwy jest zamkowe. A stał tu niegdyś znaczący zamek z XIV wieku, a jeszcze wcześniej istniał tu drewniany gród. Na zamku mieścił się sąd grodzki i siedziba królewskiego starosty grodowego. Warownia została zniszczona podczas potopu szwedzkiego i już nie została odbudowana, resztę porwał Bug, podmywając górę.
Góra Zamkowa, ul. Zamkowa, Drohiczyn

15. Rondo w Krynkach

Rondo w Krynkach to spora ciekawostka, bo to jedno z największych rond w Polsce, choć znajduje się w małej miejscowości na Podlasiu. Ma aż 12 ulic odchodzących, kilka z nich prowadzi to ciekawych zabytków, choć zachowanych w nie najlepszym stanie. Rondo w Krynkach stanowi swoisty rynek miasta
Rondo, plac Jagielloński, Krynki

16. Sanktuarium i cerkiew w Sokółce 

Kościół Św. Antoniego Padewskiego stojący przy ulicy ul. Grodzieńskiej 47słynie w ostatnich latach na Podlasiu i nie tylko z Cudu Eucharystycznego, jaki miał tu miejsce w 2008 roku. Kiedy na ziemię upadł poświęcony komunikant, włożono go w naczyniu z wodą do sejfu w celu rozpuszczenia, ale ten nie rozpuścił się, za to pojawił się na nim skrzep krwi, który po zbadaniu określono jako bardzo podobny do tkanki mięśnia sercowego. Cud nie został na razie uznany przez Watykan. Przy rynku zaś, niedaleko Muzeum Ziemi Sokólskiej, stoi piękna, barokowa cerkiew prawosławna Św. Aleksandra Newskiego, z lat 1850-53. Nosi ona dziś tytuł soboru, a prowadzi do niej ciekawa dzwonnica w formie bramy.
Kościół Św. Antoniego Padewskiego, ul. Grodzieńska 47, Sokółka
Cerkiew Św. Aleksandra Newskiego, Pl. Kościuszki, Sokółka

17. Zalew i klasztor w Siemiatyczach

Siemiatycze to urocze miasto na południu Podlasia, można tu odpocząć nad sztucznym zbiornikiem wodnym, który oferuje piaszczystą plażę, kąpielisko i molo. Niedaleko wznosi się barokowy Kościół Wniebowzięcia NMP z klasztorem misjonarzy, ale co ciekawe w Siemiatyczach stoi też synagoga z domem talmudycznym oraz dwie cerkwie prawosławne
Zalew, ul. Spacerowa, ul. Sportowa, ul. Plażowa, Siemiatycze
Kościół i klasztor, ul. 3 Maja 1, Siemiatycze

18. Skit w Odrynkach

Pewnie jeszcze nie słyszałeś nigdy tego słowa? Skit to po prostu pustelnia prawosławna, a skit w Odrynkach to jedyna w Polsce pustelnia prawosławna. Powstała jako skit Św. Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w 2009 roku, a podlega monasterowi w Supraślu. Znajduje się na obrzeżach wsi, w uroczysku Kudak. Życie tutaj jest surowe, oparte głównie na modlitwie i postnym jedzeniu. Wygody życia z XXI wieku tu nie dotarły. Od 2013 roku na terenie męskiego skitu stoi drewniana cerkiew Opieki Matki Bożej. Skit w Odrynkach nawiązuje do historycznego monasteru Wniebowstąpienia Pańskiego, jaki istniał na tych terenach, w Puszczy Błudowskiej w XVI wieku.

19. Zamek Liw

Na południu Podlasia, już na terenie województwa mazowieckiego, koniecznie zajrzyjcie jeszcze na zamek w Liwie. Stoi od wieków nad rzeką Liwiec, w niesamowicie malowniczym miejscu, tworząc cudowny obrazek. Gotycki zamek w Liwie pochodzi z XV wieku, kiedy powstał jako strażnica graniczna. Dziś ta stara warownia dostępna jest dla turystów w formie muzeum, zwiedza się wieżę zamkową i odbudowany dwór. Odpoczniesz tu nad rzeką, wśród traw i drzew, prawdziwa kraina szczęśliwości, jak całe Podlasie 🙂
Zamek, ul. Batorego 2, Liw

20. Mariacki rynek w Węgrowie

Węgrów to historyczna miejscowość początkami sięgająca XIV wieku, również osiadła nad rzeką Liwiec, podobnie jak zamek Liw. Najbardziej okazały w Węgrowie jest Rynek, zwany Mariackim, bo stoi tu piękna, barokowa bazylika Wniebowstąpienia NMP. Ślicznie wygląda z bijącą przed nią fontanną. Ciekawostką jest, że w zakrystii bazyliki znajduje się tzw. Lustro Twardowskiego pomagające mu w magii. W rogu rynku przycupnął Dom Gdański - barokowa budowla z XVIII wieku, związana z kupcami gdańskimi. stąd jej nazwa. Z Węgrowa w tym czasie spławiano towary Liwcem do Bugu i dalej do Gdańska. Kupcy Gdańscy wybudowali więc tu swoją traktorię handlową, by tu prowadzić interesy z miejscowymi kupcami. Dziś mieści się tu Miejska Biblioteka Publiczna i Muzeum, ale nazwa pozostała. W 2011 roku na Rynku w Węgrowie odkryto też ślady dawnego Ratusza, znanego jedynie ze starego portretu. Mówią o nim tablice informacyjne.
Rynek, Węgrów

Czym zachwyca Podlasie?

Podlasie to taki zupełnie unikatowy region w Polsce. Nie znajdziesz tutaj dużych miast, nawet małych i średnich nie ma za wiele. Nie powala może oferta gastronomiczna czy noclegowa, za to zachwyca przyroda i drewniana zabudowa. Jeśli marzą Ci się wakacje właśnie w stylu slow travel, gdzie obcowanie z naturą i wędrówki stanowią sedno, to Podlasie będzie dla Ciebie wspaniałe. Gdzie nie ruszysz w tym regionie, spotkasz zielone azyle, ze wstęgami wód i bocianami nad głową. Nigdzie indziej w Polsce nie spotkaliśmy tyle bocianów, co na Podlasiu. My będąc na Podlasiu spaliśmy w wygodnym i smacznym Hotelu Kresowiak w Siemiatyczach.
Zobacz też nasz artykuł Gdzie na wakacje? Najlepsze regiony turystyczne w Polsce

Noclegi w Podlasiu

Podlasie - mapa z zaznaczonymi atrakcjami

Częste pytania i odpowiedzi dotyczące Podlasia