Tykocin atrakcje. Zamek, synagoga, Pentowo, Kiermusy i parki narodowe

Tykocin to piękna historyczna, a nawet królewska miejscowość w województwie podlaskim. Malowniczo położona jest nad rzeką Narew, nieco na zachód od Białegostoku. Tykocin to jeden z najstarszych i najpiękniejszych ośrodków w regionie. Liczy około 600 lat. Nazywany bywa perłą baroku. Nie bez przyczyny, bowiem stoją tu wspaniałe, XVIII-wieczne zabytki, reprezentujące właśnie ten styl. Wybija się wśród nich synagoga. A czy wiesz, że król spędził na zamku kilkanaście miesięcy, po tym, jak... umarł?

Tykocin - wrota Podlasia

Tykocin nazywany jest perłą Podlasia, to również jego wrotami. Faktycznie to jedno z najpopularniejszych miast na Podlasiu, od którego często zaczyna się zwiedzanie tego cudnego i unikatowego regionu, słynącego z cennych terenów bagiennych, pierwotnych lasów i bogactwa przyrody.

Nas Tykocin urzekł! Nie tylko majestatycznym zamkiem, okazałą świątynią na rynku, ale również małomiasteczkowym klimatem, z żydowskimi śladami. Warto przespacerować się uroczymi uliczkami z ujmującą zabudową. A tuż za progiem miasta zachwyca cudna przyroda, objęta ochroną w postaci Biebrzańskiego Parku Narodowego na północy i Narwiańskiego Parku Narodowego na południu.

Atrakcje w Tykocinie

Tykocin to nieduża miejscowość, ale pochwalić może się naprawdę wieloma atrakcjami. I to unikatowymi. Odnajdziesz tu zarówno piękne i cenne zabytki, które warto zobaczyć, interesujące muzea, jak i ciekawostki przyrodnicze. Poznaj najlepsze atrakcje Tykocina i jego okolic!

Zamek królewski w Tykocinie

Zamek w Tykocinie to perełka miasteczka. Pierwsza budowla drewniana stanęła tu już na początku XVI wieku, za sprawą wielkiego litewskiego rodu. Na jej zgliszczach, w połowie XVI stulecia, wystawił tutaj murowaną budowlę król Zygmunt August z Jagiellonów. Miał formę trapezu z dziedzińcem i czterema okrągłymi wieżami i stanowił potężną warownię nizinną.

Ciało króla w twierdzy!

Zygmunt August pokochał Podlasie. Często bywał w pobliskim Knyszynie. Nie dla przyrody jednak, a dla pięknej Barbary Radziwiłłówny - jego wielkiej miłości. Była ona wdową po wcześniejszym właścicielu majątku tykocińskiego. Król, jako dziedzic Tykocina, zbudował tu zamek. Kiedy zmarł w Knyszynie, kończąc królewską linię Jagiellonów, zgodnie z zasadą "Umarł król, niech żyje król", czekano z jego pochówkiem do wybrania pierwszego elekcyjnego króla. Trwało to 14 miesięcy! Przez ten czas zabalsamowane ciało władcy było przechowywane na tykocińskim zamku.

Potop szwedzki i upadek twierdzy

Tykociński zamek odegrał swą rolę podczas Potopu Szwedzkiego i został nawet uwieczniony w "Potopie" Henryka Sienkiewicza. Tutaj zginął Janusz Radziwiłł, który współpracował ze Szwedami. Od tego momentu zamek zaczął upadać. W XVIII wieku pozostały tylko fundamenty, bowiem materiał został wykorzystany przy budowie zabytków miasta.

Zwiedzanie zamku

W XXI wieku prywatny inwestor podjął się odbudowy warowni i dzisiaj jest ona udostępniona dla turystów. Najciekawsze są podziemia zamkowe, przybliżające historię zamku. Powyżej znajduje się obszerna Sala Szklana wraz z odtworzonym jednym z największych pieców kaflowych. Znajdziesz tu również wystawę związaną z Orderem Orła Białego. To właśnie tutaj został on wręczony po raz pierwszy w 1705 roku przez króla Augusta II Mocnego. Polecam też wspiąć się na szczyt wieży więziennej, by podziwiać okolicę i gniazdo bocianie. Wnętrza można zwiedzać codziennie, a oprócz tego twierdza mieści restaurację i hotel
Adres: ul. Puchalskiego 3

Wielka Synagoga w Tykocinie

Wielka Synagoga to wspaniała budowla z XVII wieku, rozbudowana w kolejnym stuleciu. Stoi niedaleko rynku i stanowi Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Warto wejść do jej wnętrza, bo jest ono zachwycające. To jedna z największych i najstarszych bożnic w Polsce. Niedostępna w poniedziałki.
Adres: ul. Kozia 2/Mały Rynek

Dom Talmudyczny w Tykocinie

Obok bożnicy tykocińskich Żydów, przy ul. Koziej, stoi tzw. mała synagoga. Drugi obiekt Muzeum w Tykocinie, udostępniony dla turystów. Na jego tyłach mieści się smaczna restauracja z domową kuchnią żydowską o nazwie Tejsza.
Adres: ul. Kozia 2

Alumnat w Tykocinie

Alumnat tykociński to jedyny taki obiekt zachowany dziś w Polsce! Przy okazji jeden z najstarszych w Europie. To dawny zakład dla inwalidów wojennych, który powstał tu w latach 1633-47. Wybudował go Marszałek Wielkiego Księstwa Litewskiego - Krzysztof Wiesiołowski. Alumnat funkcjonował jako przytułek i szpital dla zasłużonych żołnierzy, skaleczonych w bitwie o ojczyznę, ale też starością osłabionych. Na pomoc mogli tu liczyć głównie szlachetnie urodzeni. Dziś mieści się tutaj lubiana w mieście restauracja oraz pokoje gościnne. Co ciekawe budowla pojawiła się w filmie "U Pana Boga w ogródku", gdzie zagrała Gospodę Zapiecek.
Adres: ul. Poświętna 1

Kościół Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie

Bazylika w Tykocinie nosi wezwanie Trójcy Przenajświętszej. To budowla postawiona w XVIII wieku w stylu barokowym, z niezwykle okazałą fasadą frontową, zwieńczoną wysokimi wieżami, połączonymi z korpusem kościoła łukami i arkadami w kształcie efektownych, półkolistych skrzydeł. Dziedziniec zamyka żelazne ogrodzenie z bramą ozdobioną popiersiami czterech ewangelistów.

To fundacja hetmana Jana Klemensa Branickiego, który obok wystawił też zespół klasztorny pomisjonarski. Ten zespół architektoniczny zdobi główny plac miasta. Barokowo-rokokowe wnętrze, prócz ciekawych rzeźb i polichromii, kryje obraz Matki Boskiej Szlacheckiej, słynący cudami. A także cenne organy.
Adres: Rynek

Klasztor Bernardynów w Tykocinie

Kilkaset metrów od rynku stoi dawny klasztor Bernardynów. Również ufundowany przez Jana Klemensa Branickiego. Niestety kosztem zamku, bo przy rozbudowie miasta zezwolił na wykorzystanie cegieł z jego rozbiórki. Dziś funkcjonuje tu kościół Nawiedzenia NMP, a na terenie klasztoru działa Dom Pomocy Społecznej.
Adres: ul. Klasztorna

Pomnik Stefana Czarnieckiego w Tykocinie

Na Rynku w Tykocinie stoi drugi najstarszy pomnik świecki w Polsce, po Kolumnie Zygmunta w Warszawie. Pomnik hetmana zdobi centralną część rynku. Posąg wykonany jest z piaskowca szydłowieckiego i przedstawia hetmana Stefana Czarnieckiego - właściciela miasta po wojnie ze Szwedami. Ufundował go potomek hetmana - Jan Klemens Branicki w 1763 roku. Przy okazji warto wspomnieć, że do rynku dochodzą z różnych stron brukowane uliczki, co dodaje uroku temu miejscu.
Adres: Rynek

Promenada nad Narwią

Przyjemny spacer oferuje ścieżka przyrodnicza powstała nad rzeką, w centrum miasteczka. Pieszo-rowerowa nawierzchnia z kostki kamiennej idealnie komponuje się z charakterem miasta. Do tego miejsce oferuje elementy małej architektury, tablice informacyjne i pięknie wkomponowaną roślinność. To cenne miejsce przyrodniczo, z ptactwem i ładnym krajobrazem. Ścieżka ma długość 1,5 km i wiedzie wzdłuż Narwi po obu stronach mostu.
Adres: Zejście z rynku

Europejska Wieś Bociania

Czy wiesz, że w Polsce istnieje Europejska Wieś Bociania? Tytuł taki nadaje Europejska Fundacja Ochrony Dziedzictwa Przyrodniczego – Euronatur. Tylko jednej wiosce w całym kraju, która wykazuje znaczące działania w celu ochrony i konserwacji miejsc lęgowych bociana białego. Takich wiosek powstało dotąd 15, a w Polsce jest to Pentowo, które otrzymało wyróżnienie jako siódme, w 2001 roku.

Istnieje ona na terenie zabytkowego Dworku Pentowo, niedaleko Tykocina. To unikatowa atrakcja dla turystów, gdzie każdego roku  bociany zapełniają latem kilkadziesiąt gniazd. Zwykle są tutaj od maja do sierpnia, kiedy odlatują do Afryki. Wejście na teren dworku jest odpłatne. Poza bocianami znajdziesz tu konie, stary dworek, noclegi oraz przyjemne tereny spacerowe. A wszystko zaczęło się w latach 90. XX wieku, kiedy przeszedł tu potężny huragan i połamał drzewa, na których później ptaki uwiły sobie gniazda.
Adres: Kolonia Kaczorowo 39

Kiermusy

Unikatowa ostoja tradycji szlacheckiej leży 3 km od Tykocina. To bardzo ciekawe miejsce na spacer w pięknej scenerii podlaskiej wsi. Możesz też zatrzymać się tutaj na nocleg czy jadło. Powstała tu Karczma Rzym znana jako kulinarna stolica Podlasia oraz bardzo ciekawa agroturystyka z uroczymi czworakami dworskimi do wynajęcia i ostoją żubra czyli niewielkiem stadkiem króla puszczy.

Za karczmą prowadzi aleja dębów z nazwiskami sławnych Polaków. Wszystkie tabliczki są skromne, a rośliny rosłe. Przy dębie piłkarskiej kadry narodowej tabliczka jest potężna, ale dąb raczej wątły. Przypadek? 

Dalej ścieżka wiedzie do kasztelu, położonego na końcu Kiermusów. Powstało w nim Muzeum Oręża Polskiego im. Jerzego Hoffmana. Znajdziesz tu eksponaty związane z ekranizacją trylogii sienkiewiczowskiej. Niestety muzeum czynne jest tylko w niedziele i odbiliśmy się ponownie od zamkniętych drzwi, podobnie, jak inni turyści.

Narwiański Park Narodowy

Nieco na południe od Tykocina rozciągają się rozlewiska rzeki Narwi, które ujęte zostały w Narwiański Park Narodowy. To bardzo piękne miejsce, gdzie dzięki kładkom i wieżom obserwacyjnym zobaczysz dziką przyrodę, zwykle niedostępną dla człowieka. Warto tutaj polecić kładkę Waniewo - Śliwno, zbudowaną nad bagnami i rozlewiskami Narwi.

Latem pozostają zwykle w większości suche, ale wiosną po roztopach są bardzo interesujące i atrakcyjne. Przez cały rok po wodzie można się tu poruszać pomostami pływającymi, poruszanymi siłą swych mięśni. Pomostów na trasie jest kilka, umożliwiają przedostanie się z brzegu na drugi brzeg. To przy okazji bardzo ciekawa atrakcja dla małych i dużych.
Adres: Kurowo 10, Kobylin Borzymy

Biebrzański Park Narodowy

Na północ od Tykocina odnajdziesz Biebrzański Park Narodowy - największy w Polsce! To ostoja łosia i ptasie eldorado. Niewiele jest już miejsc w Europie, gdzie znajdziesz takie zagęszczenie ptaków, i to w tak różnych gatunkach. Polecamy gorąco tę okolicę każdemu miłośnikowi przyrody. Nam udało się tutaj wypatrzeć łosie!! Na własne oczy widzieliśmy w oddali klempę czyli samicę łosia, a innego dnia z drona zobaczyliśmy również samca!

Powstał w 1993 roku i oferuje kładki, wieże widokowe oraz podróżowanie w stylu slow. Najlepszy czas na odwiedziny w Parku to wiosna, kiedy podczas roztopów ptactwo aż kłębi się na bagnach.
Adres: Osowiec-Twierdza 8, Goniądz

Mapa atrakcji Tykocina

Poniżej przedstawiamy mapę z zaznaczonymi ciekawymi miejscami w Tykocinie i okolicy. Zdecydowanie warto odwiedzić je w tym regionie, a mapa na pewno pomoże zaplanować Ci trasę przed zwiedzaniem Tykocina.

Szturm zamku w Tykocinie - inscenizacja bitwy

Każdej zimy, a dokładniej w lutym, organizowany jest pokazowy szturm na zamek. To jedyna zimowa inscenizacja historyczna w Polsce. Uświetnia ją miejscowa Komputowa Chorągiew Stefana Czarnieckiego. Przeniesiesz się wówczas do 1657 roku i poznasz wydarzenia z czasu Potopu Szwedzkiego. Wtedy to tykociński zamek znajdował się w rękach Radziwiłłów, sprzyjających Szwedom. Twierdza została oblężona i ostatecznie zdobyta przez siły hetmana Pawła Jana Sapiehy.

Gdzie zjeść w Tykocinie

Choć to małe miasteczko, oferuje kilka naprawdę ciekawych i smacznych restauracji. Bardzo dobrze zjesz na zamku. Skosztujesz tu podlaskiej kuchni, dań staropolskich, ale też żydowskich czy litewskich. Polecam taras zamkowy, w takiej scenerii smakuje jeszcze lepiej. Na rynku poleca się Restauracja Alumnat. To wersja elegancka i nieco droższa od pobliskiej Pierogarni Tykocińskiej, też chętnie odwiedzanej. No i nie zapominajmy o unikalnej Restauracji Tejsza. Znajduje się na tyłach Domu Talmudycznego, obok bożnicy. Skosztujesz tutaj smacznej, domowej kuchni żydowskiej, ładnie udekorowanej. Wnętrze Tejszy jest bardzo ciekawe, klimatyczne, ale w gorące dni polecam stoły na zewnątrz, by uniknąć gorąca.

Noclegi w Tykocinie

My podczas wizyty w mieście spaliśmy na zamku tykocińskim, który oferuje kilkadziesiąt pokoi gościnnych. Urządzonych w nowoczesnym stylu, dobrze wyposażonych. Miejsce jest piękne, śniadania podawane są w formie bufetu szwedzkiego, a po południu możesz tu skosztować w restauracji lokalnej kuchni. Ponadto pokoje gościnne czekają w Alumnacie czy Villi Regent koło synagogi.

Zamek w Tykocinie  0.6 km

Ciekawostki o Tykocinie

• Ciało króla Zygmunta Augusta po śmierci leżało zabalsamowane przez 14 miesięcy na zamku. Czekało na wybór nowego króla
• Alumnat w filmie "U Pana Boga w ogródku" zagrał Gospodę Zapiecek
• W bazylice przechowywany jest kielich, którego papież Jan Paweł II używał w czasie swojej pielgrzymki do Łomży, w 1991 roku
• W 2022 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek pocztowy upamiętniający kościół w Tykocinie, w ramach serii "Piękno Polski". Ma nominał 3,60 zł
• Pod Tykocinem znajduje się jedyna w Polsce Europejska Wieś Bociania - Pentowo

Film o Tykocinie

Zapraszamy na naszą filmową relację z tego pięknego zakątka Polski! Zobacz Tykocin naszymi oczami.

Tykocin w naszych mediach społecznościowych

Zobacz nasze Posty o perle Podlasia na Facebooku i Instagramie, która spodobała się naszym Czytelnikom. Warto przeczytać ich komentarze, a jeśli chcesz więcej info od nas, zaobserwuj nasze Profile na FB i IG !

Częste pytania i odpowiedzi dotyczące Tykocina