Jura Krakowsko Częstochowska. Zamki, skałki, jaskinie i inne atrakcje Jury

Jura Krakowsko-Częstochowska to cudny i niezwykle atrakcyjny region turystyczny, rozciągający się w Polsce południowej. Od Częstochowy i Mstowa na północy, przez Ogrodzieniec aż po Kraków na południu. To przepiękna kraina o bardzo urozmaiconym krajobrazie, z charakterystycznymi białymi ostańcami. Jest bogata w zabytki architektury, szczególnie zamki i ich ruiny, ale też cenna przyrodniczo i niezwykle atrakcyjna dla rodzinnej rekreacji.

Zachwyci też miłośników sportów ekstremalnych, bo czekają tu trasy wspinaczki skałkowej. Coraz popularniejsze są też loty balonem czy motolotniami. Dla mnie Jura jest miejscem szczególnym i sentymentalnym, ponieważ zwiedzam ją od dziecka. Najpierw z Rodzicami, później na licznych praktykach podczas studiów, aż w końcu z własną rodziną. Bliska memu sercu, jest dla mnie najlepszym regionem turystycznym w Polsce!

20 najlepszych atrakcji czyli hity Jury

Pod względem liczby atrakcji Jura jest niesamowita! Nie sposób zliczyć ich wszystkich, a dodatkowo znajdują się blisko siebie. Same zamki Szlaku Orlich Gniazd położone są co kilkanaście kilometrów. To najważniejsze zabytki Jury. Poza wędrówką wśród ruin, region oferuje inne, przeróżne sposoby na turystyczną aktywność. Każdy może oddać się swojej ulubionej czynności. Wśród bogactwa skałek, jaskiń, tras rowerowych czy spływów kajakowych.

My znamy ten region bardzo dobrze, odwiedzaliśmy go wielokrotnie, toteż nasz przewodnik po atrakcjach Jury jest pisany na podstawie bogatych, własnych doświadczeń. Najpierw opisuję 20 hitów turystycznych okolicy, a następnie pokazuję znacznie więcej miejsc, które warto zobaczyć na Jurze, pogrupowanych tematycznie. 

Poznaj najlepsze atrakcje Jury Krakowsko Częstochowskiej! Jeśli interesuje Cię jeszcze bardziej dokładny opis konkretnego miejsca, kliknij w niebieską, podlinkowaną nazwę atrakcji wyżyny. Pod tekstem znajdziesz mapę z zaznaczonymi atrakcjami turystycznymi wyżyny!

1. Zamek Ogrodzieniec

Zamek Ogrodzieniec to prawdziwa perła Jury, wznosząca się w samym jej sercu, na najwyższym jurajskim wzniesieniu - Górze Janowskiego, która wg najnowszych badań ma wysokość 516 m n.p.m. Nie ma drugiego takiego zamku na Jurze, który robiłby większe wrażenie na turystach i przyciągał tak liczne rzesze odwiedzających. To również największa budowla na Wyżynie. Sięga czasów Kazimierza Wielkiego, ale najlepsze jego czasy to wiek XVI, kiedy właścicielem byli Bonerowie - jeden z możniejszych rodów w Polsce! Zamek Ogrodzieniec ślicznie wkomponowany jest w masywne ostańce, a sam zamek budują wapno, jaja i padlina. Wiedziałeś o tym? To zdecydowanie nie jedyna budowla w Polsce, przy powstaniu której użyto jaj i wapna. Zamek dostępny jest odpłatnie dla turystów, latem sporo tu imprez plenerowych. Wokół zamku natomiast zachwyca Skalne Miasto Podzamcza. Nie trzeba więc jechać do Czech, bo piękny, skalny labirynt czeka w Podzamczu w województwie śląskim! Niezliczoną ilość razy odwiedzaliśmy to miejsce i się nie nudzi!
Adres: Zamek Ogrodzieniec, ul. Zamkowa 28, Podzamcze, Ogrodzieniec

2. Zamek Tenczyn w Rudnie

Zamek Tenczyn to przepiękne ruiny wznoszące się na wygasłym wulkanie. Jedne z większych na Jurze, robią ogromne wrażenie na tle malowniczej scenerii pełnej zieleni, warto naprzeciw zamku wspiąć się na niewysokie wzgórze, by podziwiać tą panoramę. Od średniowiecza po XVII stulecie zamek stanowił gniazdo rodowe Tęczyńskich - możnych i znaczących niemal na równi z królem! Wspaniały więc był zamek Tenczyn, zwany Małym Wawelem, a do niedawna stały tu jedynie części murów mieszkalnych oraz baszty, grożąc zawaleniem i katastrofą. W 2010 roku runął nawet fragment ściany. Po tym zdarzeniu rozpoczęto prace zabezpieczające i rekonstrukcyjne, które trwają od lat i pozwalają udostępniać odpłatnie ten piękny obiekt zwiedzającym. Warto tutaj zajrzeć, a niedaleko zamku istnieje też muzeum minerałów Skarby Tej Ziemi.
Adres: Zamek Tenczyn, ul. Zamkowa, Rudno

3. Góra Zborów z Jaskinią Głęboką

Góra Zborów to moje ulubione skałki na Jurze. To potężny masyw - najciekawszy i najbardziej popularny fragment Skał Kroczyckich, objęty ochroną w formie rezerwatu przyrody. To magiczne miejsce, które samo w sobie tworzy cudowną scenerię, a przy okazji jest idealnym punktem widokowym! Dojdziesz do niego szybko z parkingu przy Centrum Dziedzictwa w Podlesicach, wystarczy przejść kawałek drogą w stronę Kroczyc i po chwili przy tablicach informacyjnych skręcić w lewo na czerwony Szlak Orlich Gniazd, który prowadzi do skałek. Rezerwat krajobrazowy tworzą tu dwa wapienne wzgórza - Góra Zborów (Berkowa Góra, 462 m n.p.m.) i Góra Kołoczek. Na miejscu możesz oddać się skałkowym aktywnościom - wspinaczce i nie tylko. My wspinaliśmy się tutaj na Młynarzu, zaś po linowym moście chodziliśmy w Sadku - dawnej, zawalonej jaskini. Można też odpłatnie zwiedzać tu Jaskinię Głęboką, dostępną w sezonie turystycznym.
Adres: Góra Zborów, Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury, Podlesice 83, Kroczyce

4. Ojcowski Park Narodowy

Ten najmniejszy w Polsce park narodowy to prawdziwa perełka Jury i całej Małopolski. To cudowne miejsce, gdzie co krok sterczą białe skały wapienne o niesamowitych kształtach, zachwycające na tle błękitu nieba i soczystej zieleni. Najbardziej znana jest Maczuga Herkulesa, to w ogóle najpopularniejszy ostaniec na Jurze, kojarzony nawet przez dzieci. Ostańce OPN-u kryją jaskinie, z których dwie są udostępnione dla turystów - Ciemna i Grota Łokietka. A wśród skał wije się wstęgą Prądnik, wśród polnych kwiatów. Do tego bryczki z końmi i roześmiani turyści, a ponad głowami zabytkowe pensjonaty. Koniecznie odwiedź to miejsce i sprawdź czy i na Tobie zrobi tak mocne wrażenie, no i koniecznie skosztuj Pstrąga Ojcowskiego! Wstęp do Parku jest bezpłatny, ale odpłatne są parkingi, droższy pod zamkiem Ojców i tańszy, ale dalszy Złota Góra.
Adres: Ojcowski Park Narodowy, Ojców 9, Sułoszowa

5. Pustynia Błędowska

Pustynia Błędowska czyli Polska Sahara to unikatowa atrakcja jurajska! Nigdzie indziej w Europie nie występują tak rozległe śródlądowe obszary z luźnymi piaskami. Szczególnie dobrze widoczne są one w Chechle, na Dąbrówce, stanowiącej idealny punkt widokowy. Wejść na pustynię bez ograniczeń można w Kluczach, gdzie powstała piękna platforma widokowa Róża Wiatrów, nazwana tak od charakterystycznego kształtu. W tej miejscowości jest też dostępna Czubatka z punktem widokowym na Pustynię ze szczytu wzniesienia. Koniecznie odwiedź Pustynię Błędowską, to prawdziwy skarb tej ziemi, rzadko spotykany gdzie indziej w Polsce! Co ciekawe, jeszcze 100 lat temu można tu było obserwować zjawisko fatamorgany!
Adres: Pustynia Błędowska
Róża Wiatrów, ul. Bolesławska, Klucze
Czubatka, ul. Górna, Klucze
Dąbrówka, ul. Pustynna, Chechło

6. Zamek Rabsztyn z najlepszą kawą na Jurze

Zamek Rabsztyn leżący 4 km od Olkusza, to wspaniale zrewitalizowane ruiny średniowiecznej warowni, otwarte dla turystów w maju 2021 roku. Wstęp do pysznej kawiarni w piwnicach dawnego pałacu jest bezpłatny, dalsze zwiedzanie jest już odpłatne, ale niedrogie. Obejmuje najstarszą na zamku, masywną wieżę z punktem widokowym, wystawę w budynku bramnym i dziedziniec, na którym w ciepłe dni czekają leżaczki. Dalsze prace na zamku trwają, by udostępnić pawilon z dawną kuchnią. A był to niegdyś wielki kompleks, gotycki zamek górny rozrósł się później jeszcze o średni, dolny i renesansowy pałac z przełomu XVI i XVII wieku. A co oznacza nazwa Rabsztyn? To z niemieckiego Rabstein, co daje nam po przetłumaczeniu Kruczą Skałę. Ruiny zamku na Kruczej Skale pojawiły się we włoskim filmie "Karol - Człowiek, który został papieżem" reż. G. Battiato.
Adres: Zamek Rabsztyn - MOK Olkusz, Szlak Orlich Gniazd, Rabsztyn

7. Okiennik Wielki

Okiennik Wielki to najpopularniejszy ostaniec w północnej, śląskiej części Jury. Wznosi się na granicy wsi Piaseczno i Skarżyc. Nazywany jest też Dużym lub Skarżyckim. Jest też jedną z najpiękniejszych jurajskich skał. Charakterystyczna cecha to olbrzymi, 7 metrowy otwór ze średnicą równą 5 metrów, znajdujący się niemal na szczycie ostańca. To pozostałość dawnej jaskini. Swój obecny kształt zawdzięcza wietrzeniu skał, które spowodowało, że do dzisiejszych czasów przetrwały tylko najtwardsze jego fragmenty. Okiennik Wielki to jeden z symboli Jury!
Adres: Okiennik Wielki, ul. Okiennik, Skarżyce (dzielnica Zawiercia)

8. Góra Biakło

Biakło to tzw. Mały Giewont albo Giewont Jurajski. Czemu? Bo do złudzenia przypomina kształtem tatrzański Giewont! Góra Biakło wznosi się w północnej części Jury, w Olsztynie koło Częstochowy, na wysokość 340 m n.p.m. Jeszcze inne nazwy tego wzgórza to Brodło czy skałka z krzyżem. Łatwo i szybko można tu dotrzeć z pobliskiego parkingu. Bez większych problemów i sprzętu wejdziesz na szczyt Biakła, by podziwiać piękną panoramę, zimą fajnie zjeżdża się tu na sankach i jabłuszkach.
Adres: Góra Biakło, ul. Kuhna, Olsztyn

9. Dolina Będkowska

Dolina Będkowska to jedna z najpiękniejszych i najpopularniejszych Krakowskich Dolinek, którą odwiedzić trzeba koniecznie, choć polecam inny dzień tygodnia niż niedziela, najlepiej w tygodniu, bo jej sława jest już szeroka i w weekend jest tłoczno. To idealne miejsce na spacer w bardzo malowniczej scenerii, nawet dla rodzin z małymi dziećmi, bo główna droga wiodąca przez Dolinę Będkowską jest asfaltowa. Od kilku lat możliwy jest wjazd samochodem do serca Doliny, bezpłatny parking znajduje się pod Brandysówką. Trzeba więc uważać na biegające pociechy, bo samochodów w letnie weekendy tu nie brakuje, co nieco zabrało uroku temu ślicznemu miejscu. Poza smaczną Brandysówką, warto zobaczyć wodospad Szum, wspinaczkową skałkę Dupa Słonia oraz okazałą Sokolicę, również wspinaczkową, która sterczy ponad Doliną ścianą wysoką na 90 metrów! Bokiem dość łatwo można na nią wejść bez sprzętu.
Adres: Dolina Będkowska, Brandysówka, ul. Pod Sokolicą, Będkowice

10. Dolina Bolechowicka

Zwiedzając Dolinki Krakowskie, nie pomiń Doliny Bolechowickiej. Mieści się pomiędzy Karniowicami a Bolechowicami, ledwie kilkanaście km od Krakowa i choć to jedna z najkrótszych tutejszych dolinek, to jest pełna uroku. Ma 1,5 km długości, a prowadzi do niej wspaniała Brama Bolechowicka - najbardziej okazała brama skalna na Jurze. Budują ją dwie skały wapienne o wysokości 30 metrów. Zachodnia zwana jest Filarem Pokutników, a wschodnia Filarem Abazego - obie chętnie wykorzystywane są przez wspinaczy. To kultowe miejsce alpinistów, niejeden słynny polski himalaista tu trenował.
Adres: Dolina Bolechowicka, żółty szlak Dolinek Jurajskich, Bolechowice

11. Zamek Pilcza w Smoleniu z najwyższym punktem widokowym w regionie

W Smoleniu położonym przy granicy województw, na szczycie wzgórza porośniętego gęstym lasem, które stanowi rezerwat przyrody "Smoleń", znajdziesz ruiny średniowiecznego zamku Pileckich (Toporczyków). Ruiny były już swojego czasu w bardzo złym stanie i groziły zawaleniem, ale rewitalizacja sprawiła, że są dziś dobrze zachowane w formie trwałej ruiny i dostępne odpłatnie dla turystów. Drewniane schody prowadzą do wieży, gdzie już metalową konstrukcją wejdziesz na najwyższy punkt widokowy na Jurze. Na błoniach zamku powstała Zbrojownia. Nieco na południe rozciąga się malownicza Dolina Wodącej.
Adres: Zamek Pilcza, Góra Zamkowa, Smoleń

12. Podziemny Olkusz

Podziemny Olkusz to odkrycie 2021 roku - udostępnione w maju muzeum jest niesamowite - multimedialne, nowoczesne, piękne i pełne wiedzy. Podziemny Olkusz składa się z dwóch odrębnych tras dostępnych w ramach jednego biletu - w podziemiach dawnego olkuskiego ratusza oraz w piwnicach dawnego starostwa. Muzeum pozwala odbyć fantastyczną podróż w czasie, do przeszłości tego srebrnego miasta, do czasów jego powstania, działania olkuskich kopalni, w których wydobywano srebro, cynk i ołów, do innych ważnych momentów z dziejów Olkusza. Całość dostępna jest bez ograniczeń wiekowych oraz dla osób niepełnosprawnych. Daj się porwać historii i udaj się w niezwykle ciekawą podróż. Poznaj Podziemny Olkusz, bo warto, my już dwukrotnie go odwiedzaliśmy.
Adres: Podziemny Olkusz, Rynek 4, Olkusz

13. Stary Młyn w Żarkach

Stary Młyn Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach to świetna, bardzo rodzinna i bardzo prężna atrakcja, która sama w sobie stanowi też Informację Turystyczną oraz organizatora wycieczek po atrakcyjnych Żarkach. Muzeum mieści się w odrestaurowanym, zabytkowym młynie, leżącym na Szlaku Zabytków Techniki. My zwiedzaliśmy już kilka razy Stary Młyn i zawsze nam się podoba, tym bardziej, że jedna z sal prezentuje za każdym razem inną, czasową wystawę. Ostatnio była to dawna szkoła. Nie brakuje tu multimediów, ale i prezentacji dawnych rzemiosł, które już zaczynają ginąć. Zabierz do Starego Młyna swoje dzieci, na pewno im się spodoba, bo czekają tu liczne ciekawostki i możliwość próbowania dawnych narzędzi.
Adres: Muzeum Dawnych Rzemiosł - Stary Młyn, ul. Ofiar Katynia 5, Żarki

14. Jaskinia Nietoperzowa

Jaskinia Nietoperzowa w Jerzmanowicach to popularna, prywatna jaskinia, udostępniona dla turystów tylko z przewodnikiem, oświetlona i oznakowana. Znajduje się w południowej części Jury, we wsi Jerzmanowice, w górnej części Doliny Będkowskiej, około 1 km od trasy nr 94. Zwiedzanie odbywa się odpłatnie, od kwietnia do października, a dodatkowo przy Jaskini dostępne jest lapidarium ze skałami Jury oraz Małpi Gaj - zjazdy na linie tyrolką i wspinaczka skałkowa. A czy wiesz, że w Jaskini Nietoperzowej kręcone były sceny do ekranizacji słynnej powieści Sienkiewiczowskiej - "Ogniem i Mieczem"? To tutaj odgrywano sceny z Horpyną, a wtedy jaskinia stała się scenerią Czarciego Jaru.
Adres: Jaskinia Nietoperzowa w Jerzmanowicach, ul. Nietoperzowa 88, Jerzmanowice

15. Rezerwat Parkowe w Złotym Potoku

Powstały w 1957 roku Rezerwat Parkowe chroni najbardziej malowniczą część doliny Wiercicy z jej słynnymi źródłami, różnorodnymi formami skalnymi i jaskiniami. To tutaj zobaczysz znaną nawet dzieciom z podręczników Bramę Twardowskiego czy też tajemnicze Diabelskie Mosty. Owe źródła natomiast to wywierzyska krasowe - Źródła Zygmunta wypływające z 10 szczelin oraz położone nieco dalej źródełko nazwane przez poetę Krasińskiego Źródłem Elżbiety na cześć przedwcześnie zmarłej tu córki. Śliczny jest Rezerwat Parkowe, szczególnie jesienią, warto też zajrzeć nad Staw Amerykan, gdzie czekają piękne widoki oraz pyszne pstrągi i lody.
Adres: Rezerwat Parkowe, ul. Kościuszki, Złoty Potok

16. Skały Rzędkowickie

Skały Rzędkowickie to piękne pasmo białych ostańców jurajskich, z charakterystyczną, wyprostowaną dłonią skalną. Skałki ciągną się na długości około 1 km, nieopodal wsi Rzędkowice, niedaleko Kroczyc i Podlesic, w sercu Jury. Podobnie, jak inne skałki na Wyżynie, zbudowane są z wapienia skalistego, najbardziej odpornego, dlatego sterczą wysoko ponad terenem. Skały Rzędkowickie to pojedyncze ostańce, które zwą się: Wysoka, Baszta, Turnia Lechwora, Zegarowa, Leśna, Okiennik Rzędkowicki czy Pęknięta. To właśnie Wysoka to wspomniana na początku dłoń, bo taki właśnie ma kształt. Niedaleko jej mieści się bezpłatny parking.
Adres: Skały Rzędkowickie, ul. Jurajska, Rzędkowice

17. Alpakarnia w Poczesnej

Pod Częstochową, w niewielkiej miejscowości Poczesna, przy głównej drodze, powstała Alpakarnia - ciekawa atrakcja dla dzieci w formie mini zoo, w którym swobodnie chodzą przemiłe i bardzo mięciutkie alpaki, a ponadto jest kilka zagród z wielbłądami, osłami i innymi zwierzętami. Dzieciom bardzo się tutaj podoba, ale również ich rodzicom, bo powstała tu kawiarnia ze smaczną kawą i pysznymi deserami. W ciepłe niedziele bywa tutaj tłoczno, także najlepiej zaplanuj wizytę w inny dzień tygodnia.
Adres: Alpakarnia Cafe Poczesna, ul. Sadowa 1, Nowa Wieś

18. Szlak Orlich Gniazd

To najpopularniejszy i najdłuższy szlak na Jurze! Znakowany na czerwono, przebiega z Częstochowy do Krakowa lub odwrotnie. Ten główny szlak regionu prowadzi do najciekawszych zakątków oraz obiektów. Na szczególną uwagę zasługują tu właśnie orle gniazda czyli gotyckie, warowne budowle przysiadłe na masywach skalnych. Całkiem spora jest długość tej trasy, bo liczy ponad 163 km! Wędrując nim lub przemieszczając się samochodem, odkryjesz najważniejsze atrakcje Jury Krakowsko-Częstochowskiej!
 Adres: Szlak Orlich Gniazd, początek na Rynku Starym w Częstochowie

19. Kirkut w Żarkach

Kirkut w Żarkach to największy cmentarz żydowski na Jurze, który skrywa ponad 1000 macew! Znajduje się nieco za centrum Żarek, na tzw. Kierkowie. Zachował się w całkiem niezłym stanie, mimo, że jest nieogrodzony i dostępny bezpłatnie dla każdego. Jest pięknie wkomponowany w teren, ze sterczącymi macewami niczym skałki jurajskie. Żarkowski cmentarz żydowski założony został w 1821 roku, jako trzeci z kolei kirkut w tym mieście i jest śladem dużej niegdyś społeczności żydowskiej w tym mieście.
Adres: Cmentarz żydowski, ul. Polna, Żarki

20. Sanktuarium w Czernej

Sanktuarium w Czernej to miejsce klimatyczne i nieco tajemnicze. Mieści się nieopodal Krzeszowic, w maleńkiej Czernej leżącej w malowniczej Dolinie Eliaszówki. Tak naprawdę to barokowy erem czyli klasztor pustelniczy Karmelitów Bosych ufundowany w 1629 roku przez Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową, pochowaną w tutejszym Sanktuarium. Już w 1640 roku konsekrowano tu kościół Św. Proroka Eliasza - dzisiejsze Sanktuarium MB Szkaplerznej i Św. Rafała Kalinowskiego, z cudownym obrazem Matki Bożej Szkaplerznej z XVIII wieku, wzorowanym na obrazie Matki Bożej Śnieżnej.

Na placu kościelnym wybudowano grotę z figurą proroka Eliasza, a przed grotą znajduje się źródełko. Ciągnie się tu Aleja Św. Józefa - miejsce spacerów i medytacji, a na ścieżkach klasztornych powstała Droga Krzyżowa, dla upamiętnienia 350-lecia fundacji klasztoru.
Adres: Klasztor Karmelitów Bosych w Czernej, Sanktuarium MB Szkaplerznej i Św. Ojca Rafała Kalinowskiego, Czerna 79, Krzeszowice

Zamki na Jurze

Najbardziej charakterystyczne elementy krajobrazu Jury to warownie, w większości wybudowane w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego dla obrony obszarów przygranicznych. Wtedy budowano je, by chronić Małopolskę przed Śląskiem. Teraz kwitnie tutaj współpraca i nie dostrzeżesz żadnych granic. Obecnie jurajskie warownie pozostają w większości w ruinie. Głównie za sprawą potopu szwedzkiego. Przez wieki zapadały się w sobie, niektóre groziły wręcz zawaleniem, ale po usilnych staraniach dziś są zachowane w formie trwałej ruiny i są udostępnione dla turystów.

Tak jest np. z zamkiem Pilcza w Smoleniu czy zamkiem Tenczyn w Rudnie. Część zamków jest też odbudowanych, w całości lub fragmentarycznie. Przysiadłe na jurajskich wzgórzach, tkwią od wieków na nich niczym orle gniazda, stąd nazwa głównego czerwonego szlaku wiodącego poprzez okolicę, od warowni do warowni. Zamki na Jurze Krakowsko Częstochowskiej, wymienione w takiej kolejności, w jakiej są usytuowane w terenie, od północy w stronę południa:

• Zamek w Olsztynie - ruiny XIV-wiecznej warowni Kazimierza Wielkiego, niszczony w 1587 roku przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga i w 1656 roku przez Szwedów. Zamek dostępny odpłatnie dla turystów. Dziś badane są tutaj podziemia, które najpewniej też będą udostępnione dla turystów
• Zamek Ostrężnik - tutaj zachowały się tylko niewielkie fragmenty XIV-wiecznego zamku na szczycie skały
• Zamek Mirów - ruiny królewskiego zamku Kazimierza Wielkiego z XIV wieku, zniszczonego podczas potopu szwedzkiego, obecnie w posiadaniu rodziny Laseckich, która częściowo rekonstruuje zamek, jest udostępniony dla turystów
• Zamek Bobolice - XIV-wieczny zamek królewski Kazimierza Wielkiego, zniszczony podczas potopu, dziś w rękach rodziny Laseckich, jest odbudowany i udostępniony dla turystów

• Zamek Bąkowiec w Morsku (niektórzy piszą, że w Zawierciu Skarżycach) - szczątkowe ruiny XIV-wiecznego zamku, dostępne tylko z zewnątrz
• Zamek w Siewierzu - leży poza Szlakiem Orlich Gniazd, to dawny zamek biskupów powstały nie na ostańcu, a wśród bagnisk, dziś pozostaje w malowniczej i okazałej ruinie, jest zabezpieczony i w sezonie udostępniony bezpłatnie turystom
• Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu - jurajska perełka leżąca w sercu regionu, okazałe ruiny najpopularniejszej warowni na Jurze pochodzą z XIV wieku, wznoszą się na Górze Janowskiego - najwyższym szczycie Jury. Zamek udostępniony jest do zwiedzania odpłatnie, latem niemal co weekend odbywają się tutaj ciekawe imprezy plenerowe, a ostatnio kręcone były tutaj sceny do serialu Netfliksowego "Wiedźmin"
• Zamek Pilcza w Smoleniu - XIV-wieczna warownia, której głównym elementem jest średniowieczna, cylindryczna wieża wysoka na 16 metrów, obecnie odnowiona i udostępniona do zwiedzania, to najwyższy punkt widokowy Jury, wstęp na zamek płatny, ale tani
• Zamek Bydlin - do dziś zachowały się niewielkie ruiny XIII-wiecznej warowni, która później przebudowana była na kościół, podobnie jak inne jurajskie zamki, ten również został zniszczony podczas potopu, dziś ruiny dostępne są bezpłatnie, to pierwsza wymieniona tu warownia leżąca na terenie województwa małopolskiego
• Zamek Rabsztyn - ruiny XIV-wiecznego zamku leżącego koło Olkusza, niegdyś potężnego kompleksu złożonego ze średniowiecznych: zamku górnego, średniego i dolnego oraz późniejszego okazałego pałacu, niestety szybko po jego wybudowaniu został zniszczony w czasie walk ze Szwedami, podczas słynnego potopu, po kilka latach remontu i rekonstrukcji, od maja 2021 jest odpłatnie udostępniony dla turystów
• Zamek Pieskowa Skała - dawny, średniowieczny zamek Kazimierza Wielkiego, dziś perełka renesansowej architektury w Polsce, cudny zamek zawieszony na skałach ponad drogą, we wnętrzach kryje Muzeum - Oddział Muzeum Zamku Królewskiego na Wawelu, wstęp płatny

• Zamek Ojców - to jeden ze słynniejszych zamków na Jurze, leży na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, zwany przez Kazimierza Wielkiego Ociec u Skały na cześć ojca Władysława Łokietka, stąd dziś nazwa Ojców, zamek to obecnie trwale zachowana ruina, wstęp płatny
• Zamek Korzkiew - pięknie utrzymany i rekonstruowany zamek, sięgający początkami XIII wieku. W zamku w Korzkwi mieści się hotel, można też zarezerwować tu imprezę w restauracji, zwiedzanie płatne
• Zamek Królewski na Wawelu - Wawel to nazwa wapiennego wzgórza (228  m n.p.m.) wznoszącego się na lewym brzegu Wisły w Krakowie. Stoi tu renesansowy zamek królewski oraz gotycka katedra Św. Stanisława i Wacława, ciekawa jest wystawa Wawel Zaginiony o starszych elementach kompleksu, obiekt dostępny jest odpłatnie dla turystów

Skałki na Jurze

Nie mniej charakterystyczne są na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej białe, sterczące ostańce skalne. Skały wapienne od lat były tu wypłukiwane, odporniejsze ich fragmenty ostały się (stąd nazwa ostańce) w terenie jako obiekty o ciekawych kształtach, często nazywanych przez ludność. W wielu miejscach na Jurze ostańce te pojedynczo lub jako grupy skał stają się miejscem wspinaczki i innej aktywności skałkowej. Popularne centra wspinaczkowe to np. Góra Zborów, Skały Rzędkowickie, Skalne Miasto Podzamcza oraz skałki w Dolinkach Krakowskich, np. Dolina Będkowska z popularną Dupą Słonia czy Bolechowicka ze słynną, wspinaczkową Bramą Bolechowicką To na Jurze często pierwsze kroki stawiali słynni polscy himalaiści. Z Jurą też mocno związana do dziś jest Martyna Wojciechowska, która często zagląda do Podlesic. Najbardziej znane ostańce na Jurze to:

• Okiennik Wielki w Skarżycach - słynny, potężny ostaniec z dziurą, otwór przypomina kształtem okno, stąd nazwa, to najpopularniejszy ostaniec śląskiej części Jury, do otworu można się dostać bez specjalistycznego sprzętu, w krajobrazie Okiennik Wielki przedstawia piękny obrazek
• Maczuga Herkulesa - najsłynniejszy ostaniec na całej Jurze, sterczy niedaleko zamku Pieskowa Skała, w Ojcowskim Parku Narodowym, stanowiąc zarazem jego wizytówkę, dzieci uczą się o nim w podręczniku, stąd znany jest każdemu Polakowi
• Brama Krakowska w Ojcowie - jedna z wielu bram skalnych na Jurze, to majestatyczny ostaniec położony w Dolinie Prądnika, w Ojcowskim Parku Narodowym, naprzeciw Źródełka Miłości
• Brama Bolechowicka w Bolechowicach  - najpiękniejsza i najpotężniejsza brama skalna na Jurze, otwiera Dolinę Bolechowicką, często wykorzystywana jest przez wspinaczy, to taki poligon ćwiczebny przed większymi wyzwaniami alpinistycznymi
• Góra Zborów - mój ulubiony masyw skalny na Jurze, to popularny obszar skałkowy i wspinaczkowy, położony w Skałach Kroczyckich, w miejscowości Podlesice. Jest bardzo widokowy, udostępniono tu do zwiedzania Jaskinię Głęboką i utworzono lapidarium ze skałami budującymi Jurę, to jeden z must be Jury Krakowsko Częstochowskiej
• Mirowskie Skałki - to smutny przykład prywaty na Jurze w tej chwili, Mirowskie Skałki zwane też Grzędą Mirowską to bardzo malowniczy ciąg ostańców skalnych pomiędzy zamkami w Mirowie i Bobolicach, kiedyś wiódł tędy nieogrodzony fragment czerwonego pieszego Szlaku Orlich Gniazd, niestety obecnie szlak poprowadzono pobliską drogą asfaltową, bo teren wokół zamków ogrodzono i nie jest dostępny zawsze dla każdego, a udostępniony płatnie, w godzinach otwarcia zamków. Można wejść na Grzędę przy zamku w Mirowie lub w Bobolicach. Jeszcze niedawno między zamkami na grzędzie stała siatka, teraz można już przejść z zamku do zamku.

Jaskinie na Jurze

Mniej widoczne, ale nie mniej liczne i atrakcyjne są jaskinie i groty na Jurze Krakowsko Częstochowskiej, namiętnie eksplorowane przez grotołazów i speleologów. Największe ich skupiska znajdują się w okolicach Ojcowa i w Sokolich Górach koło Olsztyna. Tylko kilka jaskiń na Jurze jest dostępnych do zwiedzania, pozostałe lepiej omijać, ponieważ często są trudne do eksploracji i wymagają specjalistyczne sprzętu. Już wejścia niektórych są niebezpieczne - pionowe i głębokie. Ciekawe jaskinie na Jurze to:

Jaskinie dostępne dla turystów z przewodnikiem

• Grota Łokietka w Ojcowie - bardzo popularna jaskinia w Ojcowskim Parku Narodowym, udostępniona dla turystów, skrywał się w niej niegdyś sam Łokietek, stąd nazwa. Czynna jest tylko w sezonie, od kwietnia do października, a znajduje się nieco na uboczu, dojście niebieskim lub czarnym szlakiem, dostępna odpłatnie, bilet nie należy do tanich
• Jaskinia Ciemna w Ojcowie - jest o tyle unikatowa, że zwiedza się ją ze świeczką, jak to drzewiej bywało, nie ma tu oświetlenia elektrycznego, czynna tylko w sezonie, znajduje się w centralnej części OPN-U i Doliny Prądnika, ponad asfaltową drogą, wejście mieści się dość wysoko, za skałą Rękawica. Jako, że upodobały ją sobie nietoperze, zamykana jest w październiku, a nawet we wrześniu, jak tylko pierwsze osobniki zaczynają przygotowania do hibernacji, dostępna odpłatnie
• Jaskinia Głęboka w Podlesicach - znajduje się w masywie popularnej Góry Zborów, od kilku lat turyści mogą ją zwiedzać, a bilety kupuje się w pobliskim Centrum Dziedzictwa w Podlesicach (na parkingu), czynna tylko w sezonie, bo po sezonie hibernują w niej nietoperze, głównie podkowce małe
• Jaskinia Nietoperzowa w Jerzmanowicach - położona na obszarze Dolinek Krakowskich, to prywatna jaskinia, ale udostępniona dla turystów, kręcono w niej sceny z Horpyną do filmu "Ogniem i Mieczem"
• Jaskinia Wierzchowska Górna w Wierzchowiu - ma najdłuższą trasę turystyczną wśród jaskiń na Jurze, a nawet w całej Polsce, udostępniona odpłatnie przez cały rok, w sezonie codziennie, zimą tylko w weekendy

Jaskinie nieudostępnione do zwiedzania

• Jaskinia Ostrężnicka - leży u podnóża wzgórza Ostrężnik, na południe od Rezerwatu Parkowe w Złotym Potoku, blisko stąd do zamku Ostrężnik, jaskinia ma długość 90 metrów, nie jest udostępniona ale jest dostępna dla każdego bezpłatnie, odznacza się charakterystycznym wejściem, kształtem przypominającym ludzkie płuca
• Jaskinia Mamutowa w Wierzchowiu - leży niedaleko Wierzchowskiej, słynie obecnie z bardzo trudnych tras wspinaczkowych wiodących stropem groty, nie jest udostępniona ale jest dostępna dla każdego bezpłatnie
• Jaskinia na Biśniku - leży w Dolinie Wodącej niedaleko Smolenia, nie jest udostępniona ale jest dostępna dla każdego bezpłatnie
• Jaskinia Pod Sokolą Górą - zwana też Pochyłą, leży w Sokolich Górach w Olsztynie. To wyjątkowo chłodna jaskinia ze względu na swoją morfologię. Jako, że wytworzył się tutaj arktyczny mikroklimat, zachowały się w obiekcie reliktowe gatunki chrząszczy
• Jaskinia Olsztyńska - niegdyś uchodziła za jedną z najpiękniejszych jaskiń w Polsce, z przepiękną i bogatą szatą naciekową, jednak eksploatacja kalcytu doprowadziła do jej dewastacji. Dziś jaskinia w niczym nie przypomina dawnego cudu natury
• Jaskinia Koralowa - również znajduje się w rezerwacie Sokole Góry, to niebezpieczna jaskinia z otworem pionowym i takim samym rozwinięciem, tylko dla speleologów, za to z unikatowymi naciekami
• Jaskinia Studnisko - znajduje się w Sokolich Górach i jest jeszcze głębsza od Koralowej, o głębokości 75,5 m (to najgłębsza jaskinia na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej). To bardzo niebezpieczna jaskinia, w której zdarzały się już wypadki

Szlaki na Jurze

Na Jurze powstała niezliczona liczba szlaków turystycznych, zarówno pieszych, rowerowych, jak i konnych. Niektóre prowadzą przez cały obszar Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, inne są wytyczone lokalnie. Najdłuższe i najpopularniejsze szlaki to:

• Czerwony Szlak Orlich Gniazd - długość 163,9 km
• Niebieski Szlak Warowni Jurajskich - długość 154 km
• Czerwony Szlak Rowerowy Orlich Gniazd - długość 188,3 km
• Pomarańczowy Transjurajski Szlak Konny - długość 204 km
• Żółty Szlak Dolinek Jurajskich
• Żółty Szlak Zamonitu

Miasta na Jurze

Jura słynie z perełek, jak zamki czy ostańce, ale również i kilka ciekawych miast kryje, które naprawdę warto odwiedzić na jurajskim szlaku. Najciekawsze miasta na Jurze to:

• Kraków z Wawelem
• Częstochowa z Jasną Górą
• Żarki z prężnym i rodzinnym Starym Młynem, słynnymi stodołami, jarmarkiem oraz zabytkami żydowskimi
• Olkusz z ciekawymi zabytkami i fantastycznym Podziemnym Olkuszem
• Sławków z Austerią czyli dawną karczmą
• Pilica z ciekawymi zabytkami i odrestaurowanym ratuszem
• Ojców z wieloma atrakcjami, szczególnie cenna i popularna jest tutaj Dolina Prądnika
• Krzeszowice z pałacami i ciekawym kościołem

Sanktuaria na Jurze

Jura kryje prawdziwe perły architektury sakralnej, przyciągające pielgrzymów z całej Polski , a często i zza granicy. Warto je poznać i oczywiście odwiedzić:

• Jasna Góra w Częstochowie
• Sanktuarium w Świętej Annie (Aleksandrówce)
• Sanktuarium na Przeprośnej Górce w Mstowie
• Sanktuarium MB Leśniowskiej w Żarkach
• Sanktuarium MB Śnieżnej w Pilicy
• Sanktuarium w Skarżycach
• Sanktuarium w Czernej

Niecodzienne atrakcje turystyczne na Jurze

Jura nie przestaje zaskakiwać turystów, z roku na rok powstają nowe, ciekawe atrakcje turystyczne, które przyciągają całe rodziny, często z małymi dziećmi. Wśród takich atrakcji są:

• Wehikuł Czasu w Żarkach - nowe muzeum nietypowe w swej formie, bo prócz ciekawej prezentacji epoki średniowiecza i innych historycznych okresów oferuje też ciekawe warsztaty, np. pisania piórem, rękodzieła i zabawy plenerowe jak strzelanie z łuku, bardzo ciekawe miejsce warto odwiedzenia, polecam serdecznie
• Gaziki w Żarkach - w restauracji Przystań Leśniów, koło leśniowskiego sanktuarium, można telefonicznie zarezerwować przejażdżkę gazikiem po okolicznych terenach, to świetna zabawa wywołująca adrenalinę
• Hokus Pokuss w Żarkach - w centrum Żarek znajduje się manufaktura słodyczy, w której dzieci ulepią swoje kolorowe lizaczki i cukiereczki, miejsce bardzo przyjazne dzieciom
• Wystawa Skamieniałości Jurajskich i Minerałów w Żarkach - wystawa znajduje się na placu przykościelnym przy Sanktuarium Matki Bożej w Leśniowie - dzielnicy Żarek, zobaczysz tu ciekawe okazy z Polski i całego świata
• Lipa Babka w Żarkach - koło kuesty jurajskiej i ruin kościoła w Żarkach stoi stara, sędziwa lipa, nazywana Babką. Ma ponad 500 lat i właściwie tylko połowę pnia, ale każdego roku wypuszcza świeże liście i widać, że chęć życia jest w niej silna
• Gród na Górze Birów - w Podzamczu koło Ogrodzieńca zrekonstruowany został historyczny gród na wzniesieniu, w którym można poznać realia wczesnośredniowiecznego życia
• Park Ogrodzieniec w Podzamczu - znajduje się u stóp zamku Ogrodzieniec, przy ulicy Zamkowej 33. To spory kompleks parków rozrywki, jako pierwszy powstał Park Miniatur - Ogrodzieniec z miniaturami zamków z całej Jury, a w 2014 roku dodatkowo rozbudował się o Park Doświadczeń Fizycznych, Park Rozrywki, Tor Saneczkowy oraz Dom Legend i Strachów
• AdrenalinaPark w Podzamczu - ciekawy park linowy w Podzamczu, w lasku koło zamku, można tu zaznać trochę adrenaliny
• Narciarskie trasy biegowe w Podzamczu - kolejna ciekawa atrakcja Podzamcza, wokół zamku Ogrodzieniec na terenie Skalnego Miasta Podzamcza poprowadzono 12 kilometrów tras biegowych dla narciarzy. Z odpowiednio przygotowanych tras można korzystać za darmo, dodatkowo na tych trasach są organizowane zawody narciarskie. Wejście na trasę znajduje się w Podzamczu, od ul. Zamkowej, od. ul Dąbrowskiego i od Hotelu Poziom 511 oraz od ul. Jurajskiej 17 - Centrum Turystyki Aktywnej (Żelazko)
• Grób Cadyka w Lelowie - Lelów to jeden z ważniejszych ośrodków chasydzkich w Polsce (chasydzi to ortodoksyjni Żydzi). Tutaj mieszkał niegdyś słynny cadyk Dawid Bidermann - Lelower, którego grób dzisiaj odwiedzają Żydzi z całego świata. Grób Cadyka znajduje się niemal w centrum wsi, nie na żadnym cmentarzu, tylko w specjalnie przygotowanym budynku, w Lelowie każdego roku odbywa się Święto Ciulimu i Czulentu - popularnych potraw jednogarnkowych, żydowskiej i polskiej
• Szopka Olsztyńska - cudna ruchoma szopka z drewna lipowego, słynna na całą Jurę. Zobaczysz ją w spcejalnym budynku, maleńkiej, kolorowo malowanej chacie niedaleko rynku w Olsztynie. To chata Jana Wewióra - miejscowego rzeźbiarza bajarza, który jest oczywiście autorem szopki. Szopka powstaje już blisko 20 lat i kryje 800 figurek, jest tu tradycyjnie Święta Rodzina, ale prócz tego papież Jan Paweł II, autor Jan Wewiór dłubiący swe figurki, zwykłe rodziny i czuwające niemal nad każdą postacią Anioły, z których Olsztyn słynie

Ojcowski Park Narodowy

Na południu Jury powstał malowniczy Ojcowski Park Narodowy, najmniejszy spośród wszystkich polskich parków narodowych, ale przyciągający turystów jak magnes, gdyż na niewielkiej powierzchni zgromadziło się wszystko, co tak urzeka na całej Jurze Krakowsko Częstochowskiej - ciekawe ostańce, ruiny zamku, jaskinie i zabytkowe wille drewniane. A to wszystko w otoczeniu pięknej przyrody, w dolinie wijącego się Prądnika. Dolina wyłączona jest z ruchu samochodowego, dlatego tak bardzo jest lubiana przez turystów, którzy nawet z małymi dziećmi i wózkami mogą drogą asfaltową przemierzać ten malowniczy zakątek i cieszyć się urokami Jury, niespotykanymi w innych regionach Polski. Trasę, na której zobaczyć można zamek w Ojcowie, ostańce, przyrodę i wille, aż do Źródełka Miłości można przejechać bryczką.

Juromania - Święto Jury i Szlaku Orlich Gniazd

Od 2018 roku, każdego września, na Jurze organizowane jest wielkie święto pod nazwą Juromania. Wtedy całą Jurę obejmuje prawdziwa mania zwiedzania. W kilkudziesięciu miejscach odbywają się liczne imprezy plenerowe, które przyciągają wielu turystów. Dodatkowo obiekty jurajskie można zwiedzać z różnymi profitami, albo dodatkowymi atrakcjami, albo w cenie biletów ulgowych, a nawet całkowicie bezpłatnie. Juromania odbywa się przez 3 dni, od piątku do niedzieli, od rana do nocy. Główne imprezy odbywają się na zamkach, ale nie tylko. Są pokazy rycerskie, rekonstrukcje historyczne, questy, rajdy, koncerty i inne ciekawe imprezy.

Baloniada na Zamku Ogrodzieniec

Od 2022 roku w Podzamczu na na zamku organizowana jest Baloniada, podczas której nie tylko w powietrze wzlatują balony, ale również helikoptery czy motolotnie. Dodatkowo na dziedzińcu odbywają się ciekawy pokazy i koncerty. Podczas II Baloniady mieliśmy ogromną przyjemność lotu balonem nad twierdzą. To fantastyczne przeżycie i niezwykła przygoda, która zostanie w naszych wspomnieniach na zawsze! To piękne uczucie spełniać marzenia. 

Relacja z naszego lotu balonem nad Zamkiem Ogrodzieniec !

Mapa atrakcji Jury

Poniżej znajdziesz obszerną mapę z zaznaczonymi atrakcjami Jury. Podzieliliśmy je na różne kategorie jak zamki, skałki itp. Jest też ważna i liczna grupa "Inne atrakcje" 😉 Dodatkowo zaznaczyliśmy miejsca, w których polecamy coś zjeść i gdzie można się przespać. O tym napiszę w dalszej części artykułu.  

Propozycje tras pieszych i rowerowych

Kilka różnych tras dla Was jako propozycja aktywnego spędzenia czasu na Jurze.

1. Trasa piesza w Ojcowskim Parku Narodowym

Propozycja trasy na cały dzień, choć sam spacer zajmie około 3-4 godzin. Łącznie ma około 8 kilometrów, z czego 2 kilometry prowadzi przez górski szlak (można go pominąć i wtedy trasa dostępna jest dla rodzin z małymi dziecmi w wózkach i dla osób niepełnosprawnych). Do czasu przejścia należy doliczyć czas na zwiedzanie kilku obiektów robienie zdjęć, odpoczynek itp. Samochód zostawiamy na parkingu pod zamkiem w Ojcowie. Parking jest płatny (12 zł w 2020 roku), a w dni wolne od pracy może być pełny, więc lepiej wybrać się wcześnie rano. Jeżeli będzie pełny, to zostaje parking w Złotej Górze, ale to niestety dodatkowo 1,5 km spaceru. Zamek widać z parkingu, więc to tam wybierzemy się na początek. Warto zwiedzić zamek, jeżeli nie dla samych wystaw wewnątrz budynków, to na pewno dla widoku z platformy widokowej. Zwiedzanie zamku powinno zająć jakieś 30 minut. Po zwiedzeniu zamku idziemy w kierunku Muzeum OPN, gdzie możemy zobaczyć ekspozycję przyrodniczą. Dalej idziemy prosto, czerwonym Szlakiem Orlich Gniazd (nie na główną drogę), gdzie możemy podziwiać zabytkowe pensjonaty tego starego uzdrowiska. Dochodzimy do restauracji Pstrąg Ojcowski, w której możemy skosztować słynnego wędzonego lub grillowanego pstrąga - tym bardziej, że przed nami dość długa droga 🙂 Po posiłku warto wspiąć się na skałę Jonaszówkę (czarnym Szlakiem Groty Łokieta, frament niedostępny dla wózków), skąd roztacza się piękny widok na wieś i ruiny zamku.

Przechodzimy na główną drogę, na zielony szlak, po drodze mijamy Panieńskie Skały i Igłę Deotymy. Idziemy wraz ze szlakiem i skręcamy w kierunku Jaskini Ciemnej. Szlak prowadzi dość stromo pod górę, ale jest on bardzo dobrze utrzymany (nie jest dostosowany do wózków z dziećmi). Tak dochodzimy do Jaskini Ciemnej. Zwiedzanie Jaskini Ciemnej to dodatkowa adrenalina, bo nie ma tutaj oświetlenia - zwiedzamy ją ze świeczkami w dłoni 🙂 Wejście do jaskini jest co 40 minut, a zwiedzania nie można wcześniej umówić i zarezerwować terminu, więc trzeba to wziąć pod uwagę podczas planowania wizyty. Za Jaskinią Ciemną idziemy dalej wzdłóż zielonego Szlaku Jaskini Ciemnej, by wspiąć się na Górę Okopy. Po drodze mijamy parę punktów widokowych na skałę Rękawicę i piękną Dolinę Prądnika - tutaj można chwilę odpocząć. Na samej Górze Okopy jest kolejny piękny punkt widokowy - tutaj chyba najładniej widać wijącą się wstęgę Prądnika. Z góry schodzimy mijając grodzisko i kolejne jaskinie. Cały czas wzdłuż zielonego szlaku. Tak dochodzimy do czerwonego Szlaku Orlich Gniazd i wracamy nim na prawo, ale to nie koniec atrakcji na dzisiaj. Niedaleko jest super kawiarnia Niezapominajka z pięknym widokiem i równie pysznymi słodkościami. Szlak prowadzi nas do Źródełka Miłości - bo kochania nigdy za wiele 🙂 Dalej obowiązkowe przejście przez Bramę Krakowską i znów wracamy na czerwony szlak - chwilę główną drogą, a potem na lewo przy lesie. Za stawami przechodzimy przez mostek by nie wracać tą samą drogą do parkingu pod zamkiem.

2. Trasa pieszej pętli na Górze Zborów

Samochód zostawiamy na bezpłatnym parkingu przy Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury. Przechodzimy przez ulicę i widzimy pierwszą atrakcję - lapidarium czyli wystawę skał. 
Idziemy dalej na północ. Możemy zboczyć na chwilę w prawo za lapidarium, żeby zwiedzić Jaskinię Głęboką. Samo zwiedzanie zajmie około 40 minut (bilety kupuje się w Centrum, zwiedzanie z przewodnikiem).
Wracamy na trasę. Lasem za jaskinią idziemy ścieżką na Górę Zborów. Po drodze mijamy Sadek (ładne skały) i dochodzimy do Młynarza, Świnki i innych skał.
Dochodzimy do szlaku czerwonego oraz zielonego i podążamy wzdłuż nich. Szczyt Góry Zborów jest po prawej stronie. Oczywiście się na niego ostrożnie wspinamy, bo widoki stąd są przepiękne.
Wracamy koło Wielkiego Kanionu i przy Dolnej Baszcie idziemy wzdłuż czerwonego Szlaku Orlich Gniazd do głównej szosy. Nią wracamy na parking.
Cała trasa to około 3 kilometry i godzina spaceru, chyba, że dużo focisz 🙂 Za jaskinią Gęboką można wybrać też nieco dłuższy wariant na Wzgórze Kołoczek. Wtedy trasa będzie około 700 metrów dłuższa.
Pętlę można zacząć w drugą stronę, wtedy o wiele szybciej dojdziesz do Góry Zborów.

3. Pętla rowerowa z Mstowa do Olsztyna

Naszą podróż zaczynamy na parkingu przy Urzędzie Gminy w Mstowie. Warto podjechać do Skały Miłości i Zalewu Tasarki. Pamiętaj tylko, że ścieżki tutaj są wąskie i piesi mają pierwszeństwo.
Za Urzędem mijamy z prawej klasztor w Wancerzowie i jedziemy główną drogą, by po chwili skręcić w lewo, w trasę rowerową (ul. Jaskrowska). Cały czas jedziemy tą trasą. Przejeżdżamy mostem nad Wartą i dalej aż do Przeprośnej Górki, gdzie stoi sanktuarium Świętego Ojca Pio. Za sanktuarium skręcamy w ulicę Krańcową i dojeżdżamy do Jurajskiego Rowerowego Szlaku Orlich Gniazd. Nim dojedziemy do Zielonej Góry. Wspiąć się na górę z rowerem nie będzie łatwo, ale jest to możliwe 🙂 Zdecydowanie polecamy, bo za ten trud czeka nagroda w postaci pięknej jaskini z niecodziennymi naciekami, no i satysfakcja. Schodzimy z góry i wracamy na szlak. Już na asfalcie skręcamy w prawo, w ulicę Szkolną i w inną trasę rowerową - Zieloną Pętlę Wokół Olsztyna. W tym fragmencie pięknie widać zamek w Olsztynie. Dojeżdżamy tym szlakiem do centrum Olsztyna - na rynek. Tutaj polecamy przerwę na jedzenie (pyszne zapieksy) lub na lody 🙂 No i oczywiście jak jesteśmy w Olsztynie, to można zwiedzić zamek i zamkowe wzgórze. Wstęp na wzgórze jest płatny w sezonie. Po ewentualnym zwiedzeniu zamku wracamy na rynek i na drogę, którą tu trafiliśmy, czyli na ulicę Mstowską (najpierw kierunek Częstochowa, a potem Brzyszów/Kusięta).

Jedziemy Szlakiem Orlich Gniazd koło Gór Towarnych. Jak macie czas, to zachęcamy spędzić tutaj parę chwil. Opuszczamy Szlak Orlich Gniazd i jedziemy szlakiem Przełomu Warty przez Kusięta do Brzyszowa. Tam w prawo na Żuraw i w Małusach Małych kierujemy się w lewo. Ten fragment trasy jest bardzo malowniczy. Drogą zjeżdżamy do centrum Mstowa. Ulicą Kościelną wracamy na główną drogę w Mstowie a tym samym do parkingu przy Urzędzie Gminy. Cała trasa to około 35 kilometrów i może zająć 3 godziny. To bez dodatkowego czasu na zwiedzanie Skały Miłości, Zielonej Góry, zamku w Olsztynie czy Gór Towarnych. Więc jeżeli planujesz zobaczyć wszystkie te miejsca, zarezerwuj sobie cały dzień.

Gdzie zjeść na Jurze?

W niejednej restauracji już jedliśmy na Jurze, bo, jak pisałam, byliśmy tu wiele razy. W Olsztynie na rynku polecamy pyszne zapiekanki o ciekawych smakach, hamburgery swym smakiem bardzo pozytywnie zaskoczyły nas w Restauracji Pod Kolumnami w Pilicy, zaś w Żarkach, w Przystani Leśniów zjesz naprawdę pysznego pstrąga czy schabowego, jest też lokalny żurek i smaczne pierogi. Bardzo smacznie i klimatycznie jest też w Dawnej Łaźni w Żarkach. Jurajskie Pstrągi polecają się też w Złotym Potoku, w historycznej Pstrągarni Raczyńskich albo nad Stawem Amerykan u Pani Lidzi. No i pyszny Pstrąg Ojcowski czeka w Ojcowskim Parku Narodowym, pod punktem widokowym Jonaszówka. Jest pyszny, w zdrowym towarzystwie kiszonek i swojskiego chlebka.

Z lokalnych produktów to na pewno trzeba też polecić porębskie prażonki (pod tym linkiem znajdziesz przepis) czy pyszny słodki chleb ciemny tatarczuch z mąki gryczanej. Ten najprawdziwszy kupisz u Pani Jadzi Plesińskiej podczas jarmarku w środę czy w sobotę w żareckich stodołach.

W Olkuszu na rynku czeka restauracja Batorówka, zjesz tu tradycyjny obiad, ale to deser zrobił na nas największe wrażenie, takiego ogromnego sernika jeszcze nigdy nie dostałam w żadnej kawiarni czy restauracji. Oczywiście był pyszny. Na pyszną kawę z ciachem zaprasza też od niedawna kawiarnia na pobliskim zamku Rabsztyn, w piwnicach dawnego pałacu, albo pod chmurką, na tarasie z widokiem na zamek.

A w dolinkach krakowskich? Też jest smacznie, dobrze zjesz w Brandysówce, w Dolinie Będkowskiej. My tutaj zjedliśmy na słodko, naleśniki były świetne, a szarlotka wspaniała. Gorąco polecam Wam też Chochołowy Dwór z pysznym jedzeniem. Znamy to miejsce z kilku wizyt i mogę polecić z czystym sumieniem tą kuchnię - żeberka, dania vege, ich własne przetwory, wszystko jest super.

Noclegi na Jurze

Nie spaliśmy w zbyt wielu miejscach na Jurze, bo mamy tutaj blisko, ale mogę Wam jednak coś polecić z własnego doświadczenia. W Olsztynie koło Częstochowy gorąco polecam Wam Pokoje Gościnne "Pod Aniołami", bardzo przyjazne miejsce z widokiem na olsztyński zamek. Wspomniany Chochołowy Dwór w Jerzmanowicach to prócz restauracji, również luksusowy hotel. Znajduje się przy starej drodze ze Śląska do Krakowa, o numerku 94 i nawet nie przypuszczalibyście, że w zasięgu ogrodzenia hotelu znajduje się ostaniec z pięknym i rozległym widokiem na okolicę. Goście chętnie go "atakują". Niespodziewane jest również to, że krótkim spacerkiem stąd dojdziecie do najwyższego ostańca w całej południowej części Jury. To Grodzisko, inaczej Skała 502, o wysokości 513 m n.p.m. (pomiary z początku XX wieku wskazały wysokość 502, stąd taka nazwa skały, ale nowsze pomiary z lat 90. XX oznaczyły wysokość 513 m n.p.m.)

W pobliżu warto też wybrać się na Glamping do Jura Glamp w Woli Kalinowskiej. A co to jest ten glamping? To połączenie "glamour" i "camping", co w sumie daje luksusowy kamping. Ta opcja właśnie podbija Europę i jest dla osób, które chcą odpocząć na łonie natury, ale w komfortowych warunkach. I tutaj wszystko się zgadza, Jura Glamp leży w szczerym polu, z cudnym widokiem na zielony Ojcowski Park Narodowy, a jednocześnie czuliśmy się rozpieszczeni, bo mieliśmy komfortowy, artystyczny domek, świetny taras dla siebie no i jeszcze igloo - niecodzienną kopułę, w której można przyjemnie spędzić czas wieczorem, wypić kawę podczas deszczu, a nawet spać pod gwiazdami. Jest tu naprawdę miło i unikatowo. Domki są cztery, każdy wygląda niby tak samo, ale to niby robi różnicę, bowiem to nie są tylko nowoczesne, ładne domki całoroczne z wyposażonym aneksem kuchennym i łazienką. One mają duszę - duszę czterech artystów, o których mówią. My gościliśmy u włoskiego projektanta mody Valentino Garavani, a pozostali patroni domków to francuska piosenkarka Edith Piaf, meksykańska malarka Frida Kahlo i amerykański muzyk Miles Davis. Każdy domek jest na wyłączność, a we wspólnej strefie dla gości czeka muzyczny plac zabaw i altana integracyjna, gdzie będą organizowane warsztaty i kameralne koncerty. Podczas ostatniej Juromanii natomiast spaliśmy w Hotelu Shuma na Pogorii. Choć to nie Jura, to leży bardzo blisko, a przy okazji to bardzo przyjemne miejsce położone nad samym jeziorem, z żeglarskim wystrojem i przystanią. Poniżej znajdziesz większy wybór noclegów w booking.com.

Poziom 511 Design Hotel & Spa  0.2 km

Jura Glamp  30.3 km

Chochołowy Dwór w Jerzmanowicach  31.7 km

Pokoje Gościnne „Pod Aniołami” w Olsztynie  37.8 km

Filmy o Jurze

Jura to nasz ulubiony region. Nic dziwnego, że często tutaj bywamy i filmy nagrywamy 🙂 

Oto nasz najnowszy film o najpiękniejszych zamkach na Szlaku Orlich Gniazd - oczywiście wg nas 🙂

Ten film stworzyliśmy w ramach Turystycznych Mistrzostw Blogerów w 2021 roku. Reprezentowaliśmy wtedy województwo Śląskie. Na Jurze byliśmy podczas przepięknej, złotej jesieni. Zobaczcie sami!

W 2020 roku stworzyliśmy sobie mały projekt Jurajskie Szlaki Jesienne. Przez 10 tygodni jeździliśmy na Wyżynę i tworzyliśmy wspaniałe wpisy i filmy. Poniżej jeden z filmów, który powstały w ramach projektu.

Podsumowanie

Jura jest cudowna, to mój konik! Region najbliższy miejscu zamieszkania i sercu. Znamy go dość dobrze, ale zawsze jest głód dalszego zwiedzania i poznania. Niektóre atrakcje okolicy zwiedzamy kolejny i kolejny raz i zawsze nas czymś znów zaskoczą. 

Przez ostatnie 20 lat Jura Krakowsko-Częstochowska bardzo mocno się zmieniła. Powstało tu wiele nowych atrakcji, a sporo historycznych zyskało ładniejsze oblicze. Poprawiła się też znacząco infrastruktura w postaci szlaków, ścieżek, wiat piknikowych, a także tablic informacyjnych. W wielu miejscach czekają zorganizowane parkingi, często bezpłatne. Polecam Ci ten region bardzo gorąco, całym sercem!

Częste pytania i odpowiedzi dotyczące Jury Krakowsko Częstochowskiej