Szlak Orlich Gniazd. Najpiękniejsze zamki na Jurze i inne atrakcje szlaku.
Znakowany na czerwono Szlak Orlich Gniazd to najważniejszy, a przy tym najbardziej popularny szlak turystyczny na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej, przebiegający z Częstochowy do Krakowa lub odwrotnie. Ten główny szlak regionu prowadzi do najciekawszych zakątków oraz obiektów Jury. Na szczególną uwagę zasługują tu właśnie orle gniazda czyli gotyckie, warowne zamki, przysiadłe na masywach skalnych.
Zamki na Szlaku Orlich Gniazd
Przemierzając jurajski Szlak Orlich Gniazd poznasz większość jurajskich warowni i strażnic. Od północy są to:
- Klasztor na Jasnej Górze - początkami sięga końca XIV wieku, skarbem jest tutaj cudowny obraz MB z Dzieciątkiem z I połowy XV stulecia, od XVI wieku wzgórze fortyfikowało się i w czasie potopu oparło się Szwedom
- Zamek w Olsztynie - wzniósł go w XIV wieku król Kazimierz Wielki, a poza Szwedami, w XVI wieku atakował go arcyksiążę Maksymilian Habsburg. Dziś ruiny są dostępne odpłatnie, a na ich terenie przygotowywane jest do otwarcia ciekawe muzeum
- Zamku Ostrężnik - to zaledwie nikłe ślady dawnego, gotyckiego zamku z XIV wieku
- Zamek w Mirowie - bratni zamek Bobolic, należący dziś do rodziny Laseckich, średniowieczna warownia Kazimierza Wielkiego od lat jest odbudowywana i ma być wkrótce udostępniona do zwiedzania
- Zamek Bobolice - jedna z nielicznych całych budowli warownych na Jurze. Ten gotycki zamek został odbudowany przez senatora Laseckiego i dziś stanowi perełkę na Jurze, dostępną odpłatnie do zwiedzania
- Zamek Bąkowiec w Morsku - ruiny gotyckiego zamku idealnie wkomponowane w skały, można je podziwiać z zewnątrz
- Gród na Górze Birów - zrekonstruowany w 2008 roku i udostępniony do zwiedzania gród z okresu X-XIII wiek, można wykupić wspólny bilet z zamkiem Ogrodzieniec. Pod gród trzeba podejść pieszo
- Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu - najokazalsza warownia na Jurze, a raczej je rozbudowane ruiny, dostępne odpłatnie dla turystów. Pochodzą z XIV wieku, ale Bonerowie wystawili tu później rezydencję porównywaną do Wawelu
- Zamek Pilcza w Smoleniu - zabezpieczone i udostępnione do zwiedzania odpłatnie ruiny XIV-wiecznego zamku, na granicy województwa śląskiego i małopolskiego
- Zamek w Bydlinie - niewielkie ruiny zamku, bo tak naprawdę niewiele z warowni zostało, to już Małopolska
- Zamek w Rabsztynie - ładnie zabezpieczone i dostępne odpłatnie ruiny XIV-wiecznego zamku, z punktem widokowym na wieży i kawiarnią w piwnicach dawnego pałacu
- Zamek Pieskowa Skała - renesansowa perełka na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, dostępna odpłatnie dla turystów. Szczyci się pięknym dziedzińcem z krużgankami i widokowym bastionem z kawiarnią
- Zamku Ojców - wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego i nazwany na cześć jego ojca Łokietka, który chronił się na tych terenach przed królem czeskim Wacławem II
- Zamek w Korzkwi - bardzo ładny, odbudowany prywatny zamek, oferujący restaurację i noclegi
- Zamek Królewski na Wawelu - legendarne wzgórze polskich królów
Skąd tyle zamków na Jurze?
W średniowieczu były to tereny graniczne Królestwa Polskiego, dlatego też wzdłuż granic postawiono warownie i strażnice. Ich fundatorem w dużej mierze był król Kazimierz Wielki. Wystawił on Olsztyn, Bobolice, Mirów, Będzin, a także Ojców i Pieskową Skałę. Możne rody i duchowieństwo z kolei zbudowali Siewierz, Ogrodzieniec, Morsko, Bydlin, Rabsztyn, Korzkiew, Smoleń czy Tenczyn. Kres świetności i militarnego znaczenia tych zamków nadszedł podczas potopu szwedzkiego, w połowie XVII wieku.
Skąd nazwa orle gniazda?
To właśnie od tych jurajskich warowni wzięła się nazwa szlaku, bowiem średniowieczne, obronne zamki przysiadły na Jurze na wysokich skałach niczym orle gniazda właśnie. Te dawne, graniczne warownie zbudowane są w miejscach bardzo trudno dostępnych. Idealnie wkomponowano je w masywne ostańce wapienne, tak więc tworzyły nierozerwalną całość z jurajskimi wzgórzami. Dzięki temu przez wieki były trudne do zdobycia i nieosiągalne, jak siedliska dzikich ptaków. Stanowiły ważne ogniwo obronne kraju. Nazwę tę stworzył w 1857 roku poeta i krajoznawca - Wiktoryn Zieliński.
Mapa Szlaku Orlich Gniazd
Poniżej na mapie przedstawiliśmy przebieg Szlaku wraz z zaznaczonymi zamkami w kolorze niebieskim. Dodaliśmy też inne ciekawe atrakcje na trasie, zaznaczone kolorem żółtym.
Długość Szlaku Orlich Gniazd
Całkiem spora jest długość Szlaku wiodącego po bardzo malowniczym terenie. Liczy on około 164 km! Najlepiej przejść go pieszo i podzielić marsz na kilka dni, śpiąc w obiektach zlokalizowanych przy trasie czerwonych znaków. W ten sposób najlepiej poczujesz charakter i klimat tego miejsca. To wyzwanie jeszcze przed nami, przeszliśmy bowiem wiele fragmentów Szlaku, ale nigdy w całości.
Szlak Orlich Gniazd ma też swój odrębny przebieg jako trasa rowerowa. To Rowerowy Szlak Orlich Gniazd o długości około 190 km. Dla miłośników dwóch kółek to fantastyczna sprawa, choć należy pamiętać, że na Jurze zdarzają się podjazdy i zjazdy i bywają dość męczące odcinki.
Szlak Orlich Gniazd - przebieg
Szlak rozpoczyna się (lub kończy) na Starym Rynku w Częstochowie i biegnie na południowy wschód do Krakowa, gdzie kończy się na osiedlu Krowodrza Górka. Jego przebieg przez miejscowości wygląda następująco:
Kraków - Wawel - Giebułtów - Prądnik Korzkiewski - Ojców i OPN - Rabsztyn - Olkusz - Bydlin - Dolina Wodącej - Smoleń - Pilica - Podzamcze - Okiennik Wielki - Skarżyce - Morsko - Kroczyce - Góra Zborów - Bobolice - Mirów - Ostrężnik - Rezerwat Parkowe - Złoty Potok - Zrębice - Rezerwat Sokole Góry - Olsztyn - Kusięta - Rezerwat Zielona Góra - Jasna Góra - Częstochowa Stary Rynek
Inne atrakcje na Szlaku Orlich Gniazd
Na trasie Szlaku spotkasz nie tylko budowle warowne, ale też inne atrakcje warte odwiedzenia i poznania, jak jaskinie czy skałki. Oto te najciekawsze.
Jaskinie:
- Jaskinia Ciemna w Ojcowie - udostępniona do zwiedzania w sezonie turystycznym
- Jaskinia Głęboka w Podlesicach - udostępniona do zwiedzania w sezonie turystycznym
- Nieudostępnione jaskinie w rezerwacie Sokole Góry, np. Pod Sokolą Górą
Ostańce:
- Góra Zborów w Podlesicach - piękny punkt widokowy i teren spacerowy
- Skały Kroczyckie i Podlesickie - centrum wspinaczkowe na Jurze północnej
- Okiennik Wielki - skalny symbol Jury północnej - bardzo piękny i ciekawy ostaniec z wielkim otworem. To pozostałość po dawnej jaskini
- Brama Twardowskiego w Złotym Potoku - zagubiony w lesie ostaniec w Rezerwacie Parkowe, owiany legendą. Ma formę bramy z wielkim otworem, stąd nazwa
- Maczuga Herkulesa w Ojcowskim Parku Narodowy - stoi pod zamkiem Pieszkowa Skała i stanowi symbol całej Jury. Znana jest nawet dzieciom, bo uczą się o niej w szkole
- Brama Krakowska w Ojcowie - w malowniczej Dolinie Prądnika wznosi się okazała brama skalna
Rekreacja:
- Wyciąg narciarski i kompleks sportowo-rekreacyjny w Morsku
- Park Miniatur Ogrodzieniec - zobaczysz tu repliki większości jurajskich warowni w jednym miejscu, obok powstał też Park Rozrywki, Park Doświadczeń Fizycznych oraz Dom Legend i Strachów.
Unikat europejski - Pustynia Błędowska!
Nieco poza Szlakiem Orlich Gniazd, ale bardzo blisko spotkasz też niezwykłą ciekawostkę - Pustynia Błędowska, oferująca spore połacie odsłoniętego piasku. Jeszcze 100 lat temu obserwowano tu zjawisko fatamorgany i burze piaskowe. To największe skupisko odkrytych piasków w Europie. Dostępnych jest tu kilka dogodnych punktów widokowych, jednym z fajniejszych jest Róża Wiatrów w Kluczach.
Szlak Orlich Gniazd - miejscami tylko pieszo
Wiele razy już wędrowaliśmy tym szlakiem, na różnych jego fragmentach, zarówno w północnej części Jury, jak i południowej, stąd wiemy, że przemierzanie Szlaku Orlich Gniazd samochodem w całości jest niemożliwe. Warto wybrać się na szlak pieszo, rowerem, a nawet konno. Szlak Orlich Gniazd wymyślono już w latach 20. XX wieku, ale faktycznie wytyczył go dopiero w latach 1948-50 roku Kazimierz Sosnowski - ojciec nowoczesnej turystyki polskiej. Później był on tylko modyfikowany, aby prowadzić po najciekawszych fragmentach Jury.
Jedna z ostatnich zmian niestety nie była pozytywna, a wymuszona własnością prywatną. Chodzi o fragment Szlaku Orlich Gniazd prowadzący dawniej niezwykle malowniczą Grzędą Mirowską, pomiędzy zamkami w Mirowie i Bobolicach. Teraz ten odcinek jest płatny, a szlak poprowadzono obok drogą asfaltową. To duża strata, bo to bardzo widokowy i przyjemny fragment.
Gorąco polecam wędrówkę całym Szlakiem Orlich Gniazd, gdyż Jura to wspaniały region turystyczny, jeden z moich ulubionych w całej Polsce, który mamy na wyciągnięcie dłoni.
Złoty Certyfikat POT dla Szlaku
W 2010 roku Szlak Orlich Gniazd otrzymał certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej za najlepszy produkt turystyczny roku, a w 2012 roku Szlak otrzymał Złoty Certyfikat Polskiej Organizacji Turystycznej i tym samym stał się Najlepszym Produktem Turystycznym Polski. To wielkie wyróżnienie, którym może się poszczycić niewiele polskich atrakcji!
Szlak Orlich Gniazd zadziwia turystów, z jednej strony swą prostotą i naturalnością, z drugiej strony nowymi atrakcjami. Są tu miejsca niezwykle popularne i pełne turystów, jak i zakątki, w których rzadko spotyka się żywego ducha. Dlatego Szlak Orlich Gniazd jest tak magiczny.
Film o zamkach Szlaku Orlich Gniazd
Zapraszam na nasz film z najpiękniejszymi, naszym zdanie, warowniami z tego regionu.
Informacje praktyczne
Cały rok całą dobę
Szlak znakowany na czerwono
W wielu miejscach szlak niedostępny dla wózków
W większości dostępny dla psów
Strona oficjalna Szlaku: https://orlegniazda.pl/
Szlak Orlich Gniazd - ZGJ
pl. Wolności 42, Ogrodzieniec
Noclegi w Jurze Krakowsko Częstochowskiej
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Jeśli już zwiedziłeś tę atrakcję, warto wybrać się również do kilku innych ciekawych miejsc w pobliżu. W promieniu 30 kilometrów znajdziesz wiele interesujących zakątków, które mogą urozmaicić Twój pobyt w tej części Polski.
- Zamek Ogrodzieniec, odległość: 0 km
- Okiennik Wielki na Jurze, odległość: 8.1 km
- Zamek Pilcza w Smoleniu, odległość: 8.8 km
- Pustynia Błędowska, odległość: 13.1 km
- Zamek Rabsztyn, odległość: 17.3 km
- Zamek Bobolice, odległość: 18.3 km
- Stary Młyn - Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach, odległość: 23.2 km
- Jezioro Pogoria, odległość: 27.9 km
- Rezerwat Parkowe w Złotym Potoku, odległość: 27.9 km
- Zamek Pieskowa Skała, odległość: 28.3 km
Sprawdź pogodę
Planujesz wyjazd w te strony? Sprawdź szybko i łatwo pogodę!
