Zamek w Olsztynie na Jurze. Ruiny średniowiecznej warowni z Basztą Studzienną
Zamek w Olsztynie Jurajskim to ruiny dawnej, średniowiecznej budowli. Wznoszą się na wysokim, wapiennym wzgórzu, pięknie wkomponowane w skalne ostańce. Stąd właśnie wzięła się nazwa Szlaku Orlich Gniazd, głównego szlaku na Jurze. Tutejsze zamki bowiem przysiadły na skałach, niczym orle gniazda.
Zamek w Olsztynie jest jednym z ważniejszych punktów na tej trasie! Olsztyńska warownia to gotycka budowla zamkowa typu wyżynnego. W jej konstrukcję włączono nie tylko wapienne ostańce, ale też krasowe groty, co pozwala ją zaliczyć do grupy zamków jaskiniowych. Niezwykle malowniczy pejzaż tworzą resztki budowli wraz z otaczającym, jurajskim krajobrazem. Ta panorama szczególnie chwyta za serce widziana z drona!
Zwiedzanie zamku w Olsztynie
Ruiny zamku w Olsztynie są dostępne dla turystów od wielu lat. Całe wzgórze można zwiedzać samodzielnie, w sezonie odpłatnie. Na wzgórze zamkowe prowadzi okazała brama, a za nią zwiedzanie odbywa się wg własnego uznania, po utartej ścieżce lub wśród licznych tutaj skałek, co dodaje tylko uroku temu miejscu. Podczas imprez plenerowych, np. Juromanii we wrześniu, możliwe jest też zwiedzanie z przewodnikiem.
W Baszcie Sołtysiej na terenie Podzamcza przygotowano dodatkowo odpłatny punkt widokowy na liczne ostańce, Górę Biakło, rezerwat krajobrazowy Sokole Góry, miasto Olsztyn oraz Częstochowę.
W ciągu ostatnich lat ruiny olsztyńskiego zamku są zabezpieczane i w pewnej formie również odbudowywane. Najpierw nadbudowano i zabezpieczono mury górnego zamku.
Baszta Studzienna - muzeum zamkowe
Baszta Studzienna w Olsztynie znajduje się w północno – wschodniej stronie zamku, za wysoką wieżą cylindryczną. To teren zamku dolnego. Żeby się do niej dostać, należy zejść nieco niżej po stalowych schodkach. Miejsce nie jest dostępne dla wózków. Wejście do Baszty Studziennej stanowi zarazem wejście do pieczary zamkowej, która znajduje się pod zamkiem górnym.
Nazwa baszty pochodzi od dawnego przeznaczenia. Do dziś pod nią znajduje się obszerna, wykuta w skale studnia, która zaopatrywała w wodę załogę warowni. Szacuje się, że studnia może mieć głębokość nawet 80 metrów! W baszcie powstało osobno płatne muzeum, w którym zobaczysz dawną studnię i wystawy na kilku kondygnacjach. W zamkowej jaskini natomiast pięknie widać, jak te jurajskie warownie idealnie wkomponowano w wapienne ostańce. Co ciekawe, cegły użyte do rekonstrukcji tej części zamku mają wymiary odbiegające od dzisiejszych standardów. Odpowiadają parametrami cegłom, jakich używano w okresie renesansu, z którego pochodzi Baszta Studzienna.
Niecodziennym wydarzeniem było też przykrycie Baszty Studziennej i jej przedsionka dachem. Pierwszy raz po kilkuset latach!
Historia zamku w Olsztynie
Olsztyn leży kilkanaście kilometrów od Częstochowy. Jadąc od niej z daleka na Górze Zamkowej widać wznoszące się nad miastem ruiny średniowiecznej warowni. Baszta powstała najpewniej jeszcze w XIII wieku i przez ponad 300 lat była strategicznym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski. W XIV wieku zamek wystawił tu król Kazimierz Wielki.
Atak Maksymiliana Habsburga
W czasie swej największej świetności, czyli w XVI wieku, zamek składał się z dwóch przedzamczy oraz zamku dolnego, środkowego i górnego. W 1587 roku olsztyński zamek był atakowany przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Dotarł on pod warownię w połowie grudnia 1587 roku, po tym jak nie udało mu się zdobyć Krakowa. Dramatyczne były to chwile dla mieszkańców olsztyńskiej twierdzy i do dziś wiąże się z nimi legenda, którą opisałam poniżej. Choć zamek wtedy nie został zdobyty, to uległ poważnym zniszczeniom.
Potop szwedzki
Kolejna klęska miała miejsce podczas potopu szwedzkiego w 1656 roku. Mury nie były w stanie oprzeć się wrogowi. Od tego czasu warownia pozostaje w ruinie. Dodatkowo że w latach 1722-29 rozebrano ją, by uzyskać materiał na budowę pobliskiego kościoła w Olsztynie.
Dziś charakterystycznym elementem ruin jest jego najstarsza część, gotycka baszta z II połowy XIII wieku. Ma wysokość aż 35 metrów. Była ostatecznym punktem obrony, ale służyła też niegdyś jako więzienie. Zmarł w niej śmiercią głodową Maćko Borkowic z rozkazu Kazimierza Wielkiego za zdradę.
Legenda o Zamku w Olsztynie
Czasem na zamku usłyszeć można płacz dziecka. Nie myśl wtedy, że to wiatr hula pomiędzy skałami. To duch syna Kacpra Karlińskiego, starosty olsztyńskiego herbu Ostoja. Kierował on obroną zamku z załogą liczącą 80 żołnierzy. Za cenę życia swego dziecka, nie zgodził się on poddać warowni wojskom arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Jak do tego doszło? Owy austriacki arcyksiążę atakował zamek kilkukrotnie i po kolejnym nieudanym ataku, chciał zawrócić armię. Wtedy jego poplecznik, Stanisław Stadnicki zwany "Diabłem łańcuckim", wpadł na szczwany plan.
Uderzył na dwór Karlińskiego w Karlinie (dziś to przedmieścia Zawiercia), spalił go i porwał 6-letniego syna. Dziecko ustawiono na przodzie armii, jako żywą tarczę podczas kolejnego szturmu wojsk austriackich. Na to Kacper Karliński krzyknął "Wpierw byłem Polakiem niż ojcem" i odpalił działo. Atakując wroga, musiał zabić również swoje dziecko. Choć atak odparto i wroga armia odeszła, pogrążony w rozpaczy Karliński odmówił przyjęcia zaszczytów i po 3 latach zmarł. O jego bohaterstwie pisali poeci, m.in. Aleksander Fredro i Konstanty Damrot. O tych wydarzeniach jeszcze dokładniej usłyszysz, odwiedzając pobliską Szopkę w Olsztynie.
Imprezy na Zamku w Olsztynie
Kiedyś ruiny zamku w Olsztynie były miejscem niespotykanego spektaklu przyciągającego tłumy ludzi spragnionych wrażeń. Raz do roku, jesienią odbywał się tutaj festiwal sztucznych ogni i laserów rozjaśniających czarną noc. Dzisiaj turystów przyciągają inne imprezy, np. Jarmark kolekcjonerski w czerwcu czy hucznie obchodzona Juromania we wrześniu.
Turniej rycerski na zamku w Olsztynie
Najciekawszą jednak imprezą plenerową na zamku jest Turniej o szablę Starosty Olsztyńskiego - barwne wydarzenie przyciągające "ludzi średniowiecza" i tłumy turystów. Odbywa się każdego roku w sierpniu, w okolicy odpustu, na placu przed zamkiem.
Filmowy Olsztyn
Miejscowość pojawiła się w kilku filmach, w okolicy zamku kręcone były sceny m.in. do filmu Hasa "Rękopis znaleziony w Saragossie" czy do filmu Pasikowskiego "Demony wojny wg Goi".
Olsztyńskie podziemia i atrakcje w okolicy
Pod zamkiem, w skałach, skrywają się jaskinie i wykute podziemia, które czekają jeszcze na odkrycie i mam nadzieję, udostępnienie dla turystów. To wielka ciekawostka, która może jeszcze bardziej przyciągać do tego tajemniczego i pięknego miejsca. Ze szczytu Góry Zamkowej natomiast rozciąga się wspaniały widok na szeroką okolicę i na słynny jurajski Giewont, czyli Górę Biakło. Blisko stąd również do mniej obleganych Gór Towarnych i chętnie odwiedzanych, ale bardziej rozległych Sokolich Gór. Pod samym zamkiem natomiast zobaczyć można też ciekawy zabytkowy spichlerz, przeniesiony tu i zrekonstruowany kilkanaście lat temu. Przy okazji to piękne i smaczne miejsce na odpoczynek po spacerze i uzupełnienie kalorii.
Nasze filmy
Zobacz też nasze filmy o Jurze, w którym pięknie pokazujemy również zamek w Olsztynie
Informacje praktyczne
Czynne codziennie od godziny 9.00 do godzin wieczornych
Bilety można kupić tylko za gotówkę
Bilety: wzgórze zamkowe normalny 10 zł, punkt widokowy w Baszcie Sołtysiej 5 zł, Muzeum w Baszcie Studziennej 15 zł
Basztę Studzienną zwiedza się z przewodnikiem
Parking: płatny koło deptaka, można też znaleźć bezpłatne miejsca postojowe na rynku, lub pod Spichlerzem, który polecamy odwiedzić, bo czeka tam klimatyczna restauracja
Na deptaku, czyli ulicy Zamkowej czekają restauracje i fastfoody oraz w sezonie kramy z pamiątkami i tzw. kiczem. Na terenie zamku nie ma gastronomii, chyba że w czasie imprez. Jeśli nie jesteś głodny, a chcesz uniknąć rozgardiaszu, to polecam wejście boczne od strony spichlerza. Ram również znajduje się kasa.
Aktualne godziny zwiedzania oraz ceny biletów znajdziesz na stronie www.zamekolsztyn.pl
Ruiny zamku
ul. Zamkowa, Olsztyn
Noclegi w Olsztynie Jurajskim
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Jeśli szukasz więcej pomysłów na ciekawe miejsca do odwiedzenia, mamy dla Ciebie kilka propozycji w okolicy. W promieniu 30 kilometrów znajduje się kilka atrakcji, które warto dodać do swojego planu podróży.
- Biakło w Olsztynie, odległość: 1.3 km
- Alpakarnia Poczesna, odległość: 8.5 km
- Brama Twardowskiego w Złotym Potoku, odległość: 11.3 km
- Pstrągarnia w Złotym Potoku, odległość: 11.9 km
- Rezerwat Parkowe w Złotym Potoku, odległość: 12 km
- Jasna Góra, odległość: 14.2 km
- Sanktuarium na Jasnej Górze, odległość: 14.2 km
- Stary Młyn - Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach, odległość: 15.2 km
- Zamek Bobolice, odległość: 21.6 km
- Góra Zborów, odległość: 26.7 km
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
Sprawdź pogodę
Poniżej pokazujemy Ci prognozę pogody. Sprawdź ją przed wyjazdem!
