Zamek Pieskowa Skała

Renesansowa perła Jury

Zamek Pieskowa Skała na Jurze to prawdziwa perełka architektoniczna, położona w Ojcowskim Parku Narodowym, na samym jego skraju. Renesansowy zamek wita wszystkich turystów i urzeka swym pięknem. Budowla powstała jako ogniwo w łańcuchu fortyfikacyjnym, chroniącym szlak handlowy z Krakowa na Śląsk. Obecnie to jeden z nielicznych tak pięknie zachowanych zabytków architektury renesansowej w Polsce.

Historia Zamku Pieskowa Skała

Pierwsza wzmianka o tej warowni pochodzi z 1315 roku, z dokumentu Władysława Łokietka, w którym pojawia się pojawia niemiecka nazwa zamku Peskenstein. Prawdopodobnie chodzi o fortyfikację wzniesioną przez Henryka Brodatego w celu ochrony drogi łączącej Kraków ze Śląskiem, a wiodącej doliną Prądnika.

Identyczną funkcję miał pełnić kolejny zamek, wybudowany w dzisiejszym miejscu przez króla Kazimierza Wielkiego w XIV wieku. Królewska strażnica stanęła na skalnym cyplu i składała się z zamku górnego oraz dolnego. Ten pierwszy, z wysoką wieżą mieszkalną, nie zachował się do dzisiaj, a ulokowany był na niedostępnej skale zwanej dziś Dorotką. Ostatecznie zawalił się w XIX wieku.

Zamek dolny natomiast stał w miejscu obecnego, renesansowego dziedzińca i był otoczony murami obronnymi. W posiadaniu królewskim Pieskowa Skała pozostawała do końca XIV wieku, potem pozostawała w rękach różnych możnych rodów - Szafrańców, Zebrzydowskich, Wielopolskich czy Mieroszewskich. Co ciekawe, w roku 1787 na zamku Pieskowa Skała gościł król Stanisław August Poniatowski.

To nie jedyny król związany z zamkiem Pieskowa Skała po czasach króla Kazimierza Wielkiego. Najsłynniejszym rodem władającym warownią byli Szafrańcowie, bujna jest ich przeszłość i kryje wiele zawiłości, ale jeden z przedstawicieli rodu - Hieronim Szafraniec, cieszył się szczególnym zaufaniem króla Zygmunta Starego. Poślubił nawet jego córkę Reginę, a za pieniądze z posagu panny młodej rozbudował swą rezydencję czyli zamek Pieskowa Skała. To właśnie za czasów Szafrańców, nie tylko Hieronima, zamek zyskał system obronny z basztami, a sama warownia zyskała wygląd renesansowej rezydencji z arkadowym dziedzińcem i loggią widokową. Na dziedzińcu pojawiły się naturalistyczne maszkarony, kartusze herbowe oraz zdobne portale. Wtedy też powstały śliczne ogrody, stawy i zwierzyńce.

Kolejny właściciel - Michał Zebrzydowski znów znacząco rozbudował twierdzę, jako gorliwy katolik zbudował kaplicę zamkową pod patronatem Św. Michała, ale przede wszystkim zamek zyskał wtedy umocnienia zgodne z wymogami ówczesnej sztuki wojennej czyli fortyfikacje bastionowe zamykające dziedziniec zewnętrzny. Niestety nie uratowały one zamku podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku. Szwedzi zdobyli i ograbili zamek.

Po zmiennych kolejach losu, na początku XX wieku zamek został odrestaurowany i przekształcony w pensjonat, utworzono tu także muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Po wojnie, od 1949 roku prowadzono tu prace konserwatorskie przywracające autentyczne cechy architektury renesansowej. Obecnie zamek znów jest po gruntownym remoncie i prezentuje się wspaniale, świecąc bielą skał i murów wśród otaczającej zieleni.

Ciekawostka - rabuś na zamku

Ciekawostka, a właściwie paradoks, bowiem Zamek Pieskowa Skała powstał głównie dla ochrony granicy i szlaku handlowego, a w XV wieku stał się siedzibą rozbójnika napadającego na kupców przemierzających ten szlak właśnie. Mowa o Krzysztofie Szafrańcu - synu trzeciego z kolei Piotra Szafrańca, który to czarną magią się pałał na zamku. W 1484 roku z polecenia króla Kazimierza Jagiellończyka pojmano rabusia Krzysztofa Szafrańca i po sądzie ścięto na krakowskim rynku.

Zamek Pieskowa Skała - zwiedzanie

Zamek Pieskowa Skała to jeden z nielicznych tak dobrze zachowanych obiektów na Szlaku Orlich Gniazd. Błędnie czasem bywa nazywany zamkiem w Pieskowej Skale (nie ma dziś takiej miejscowości, a zamek mieści się w Sułoszowej). Ta perła polskiego renesansu udostępniona jest dla turystów, wewnątrz mieści się Muzeum dostępne przez cały rok, a ukazujące wystawy stałe i czasowe związane ze sztuką europejską.

Niestety zarówno wnętrza zamku Pieskowa Skała, jak i dawne wyposażenie historycznych właścicieli nie zachowały się z powodu burzliwych dziejów tych terenów, dlatego prezentowana sztuka w zamku pochodzi ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu, którego Oddział stanowi dziś Zamek Pieskowa Skała.

Herbova Restauracja & Kawiarnia

Na zamku polecam też gorąco piękne ogrody oraz restaurację Herbova. To zarazem kawiarnia, ceny jak na takie miejsce niezbyt wysokie, a jedzenie smaczne. Ale nie tylko o jedzenie tu chodzi, ale również o fakt, że poprzez restaurację można wejść na bastion - wspaniały punkt widokowy na zamek i okolicę, ze słynną Maczugą Herkulesa!

Pieskowa Skała - legenda

Jak powstała nazwa Pieskowa Skała? Wyjaśnia to pewna legenda, zgodnie z którą na zamku górnym, w baszcie śmierć głodową poniosła Dorotka - jedna z córek Tęczyńskich. Kochała ona lutnistę, ale nakazano jej ślub z panem na zamku - starym Zaprzańcem. Wtedy lutnista w przebraniu zakonnika wybawił ukochaną i uciekli razem, jednak radość była krótka, bowiem zostali schwytani przez ludzi pana. Młodzieniec zginął wleczony końmi po stoku góry, zaś Dorotkę wepchnięto do wieży zamku, by z głodu zmarła. Jej wierny piesek przynosił Dorotce odpadki rzucane mu ze stołu pana. Nie uratował swej pani, ale pamięć poczciwej psiny ostała się w nazwie skały.

Filmowy Zamek Pieskowa Skała

Na zamku Pieskowa Skała na Jurze kręcono sceny do kilku filmów i seriali. Scenerie znalazły tu seriale: "Królowa Bona", "Janosik" czy popularna "Stawka większa niż życie". Ponadto kręcono sceny do ekranizacji trylogii Sienkiewiczowskiej - "Ogniem i mieczem" oraz "Pana Wołodyjowskiego".

Atrakcje w okolicy zamku

Niedaleko zamku znajduje się słynna Maczuga Herkulesa - wapienny ostaniec w kształcie ogromnej maczugi, nieco dalej Kapliczka na Wodzie, a jeszcze dalej... wspaniała Dolina Prądnika - serce Ojcowskiego Parku Narodowego z zamkiem w Ojcowie.

Ojców noclegi

Ojców to zdecydowanie interesujące miejsce, do którego warto się wybrać. Klikając w ten link wyszukasz noclegi w tym miejscu. Możesz również skorzystać z wyszukiwarki noclegów znajdującej się poniżej.
Zamawiając nocleg za naszym pośrednictwem wspierasz nasz portal, za co z góry dziękujemy!