Żarki to niewielka, aczkolwiek bardzo ciekawa i urokliwa, a przy tym gościnna dla turystów miejscowość jurajska, leżąca nieco na północ od Myszkowa, w północnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej, niedaleko Jeziora Porajskiego. Miasteczko cieszy się długą i ciekawą historią, z czym wiąże się tutejsze cenne dziedzictwo kulturowe. Żarki zostały założone przez księcia opolskiego Władysława II na szlaku handlowym prowadzącym z Bytomia przez Siewierz do Lelowa i Krakowa. Ówczesne miasteczko położone było najprawdopodobniej na wzgórzu, w miejscu, gdzie do dzisiaj rośnie kilkusetletnia lipa "Baba" i stoją ruiny kościoła Św. Stanisława.
- Atrakcje w Żarkach 1. Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach 2. Stodoły w Żarkach 3. Sanktuarium w Leśniowie 4. Wehikuł Czasu w Żarkach 5. Ścieżki rowerowe w Żarkach 6. Kirkut na Kierkowie w Żarkach 7. Synagoga w Żarkach 8. Kościół w Żarkach 9. Wystawa Skamieniałości w Żarkach Leśniowie 10. Ruiny kościoła i Kuesta Jurajska w Żarkach 11. Lipa Babka w Żarkach 12. Jazda gazikiem przez Żarki 13. Manufaktura Słodyczy Hokus Pokuss w Żarkach 14. Szlak Kultury Żydowskiej w Żarkach 15. Skansen Wsi Jurajskiej Agroskałka 16. Jezioro Porajskie 17. Kościół Św. Barbary 18. Etno Jura w Żarkach 19. Strażnica w Przewodziszowicach 20. Skały Rajce w Przewodziszowicach 21. Pustelnia Świętego Ducha w Czatachowie Zobacz też nasz film o Żarkach: Gdzie zjeść w Żarkach Noclegi w Żarkach Mapa z zaznaczonymi atrakcjami Pytania i odpowiedzi
Atrakcje w Żarkach
Żarki są bardzo gościnne i atrakcyjne, choć nie znajdziesz tutaj zamku, to przyciąga tu wiele innych ciekawych obiektów, również rodzinnych, które sprawią, że w ciekawy i przyjemny sposób spędzisz tutaj cały dzień, a nawet weekend. Z każdym rokiem przybywa tutaj atrakcji, które idealnie trafiają w gust turystów. My Żarki odwiedzamy każdego roku, znamy je więc całkiem nieźle, dlatego zobacz nasz przewodnik, a nie przeoczysz żadnej atrakcji 🙂 Najpierw wymieniam je wszystkie, a później opisują w kilku zdaniach. Po bardziej szczegółowe opisy kliknij w podlinkowane, niebieskie nazwy. Poznaj najlepsze atrakcje Żarek! Najpierw wymieniam je w formie listy, a poniżej opisuję trochę bardziej szczegółowo. Jeśli interesuje Cię jeszcze bardziej dokładny opis konkretnej atrakcji, kliknij w niebieską, podlinkowaną nazwę atrakcji. Pod tekstem znajdziesz mapę z zaznaczonymi na niej atrakcjami okolicy!
- Muzeum Dawnych Rzemiosł Stary Młyn
- Stodoły
- Sanktuarium w Leśniowie
- Wehikuł Czasu
- Ścieżki rowerowe
- Kirkut
- Synagoga
- Kościół w Żarkach
- Wystawa Skamieniałości w Leśniowie
- Ruiny kościoła i Kuesta Jurajska
- Lipa Babka
- Jazda gazikiem przez Żarki
- Manufaktura Słodyczy
- Szlak Kultury Żydowskiej
- Skansen Wsi Jurajskiej Agroskałka
- Jezioro Porajskie
- Kościół Św. Barbary
- Etnojura
- Strażnica w Przewodziszowicach
- Skały Rajce w Przewodziszowicach
- Pustelnia w Czatachowie
1. Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach
To unikatowe Muzeum powstało w autentycznym, około 100-letnim młynie, który został pięknie zrewitalizowany. To świetne, multimedialne muzeum, poza młynarstwem przybliża też inne, dawne zawody, jak bednarz, szewc czy kołodziej. Miejscówka jest bardzo dobrze przygotowana dla rodzin z dziećmi, można tu wszystkiego dotknąć, a na koniec zrobić mąkę. Muzeum również oferuje szybsze zwiedzanie dla rowerzystów. My zwiedzaliśmy to muzeum już kilkukrotnie, również w wersji dla rowerzystów (bez multimediów) i muszę przyznać, że za każdym razem robi na mnie spore wrażenie, zawsze podoba się tutaj dzieciakom, a w jednej z sal czeka zawsze ciekawostka i nowinka, bo organizuje się w niej wystawy czasowe.
2. Stodoły w Żarkach
Niezwykle ciekawy i unikatowy zespół zabytkowych stodół złożony z rzędów murowanych stodół zachwyca w centrum miasteczka. To dziś miejsce lokalnego handlu. W każdą środę i sobotę odbywają się tu jarmarki, gdzie kupisz nie tylko produkty żywnościowe, w tym regionalne przysmaki, jak chleb tatarczuch i żareckie obwarzanki odpustowe (najlepiej od Pani Jadzi Plesińskiej) ale również modne sukienki, a nawet żywe zwierzęta. Przed Świętami i w wybrane długie weekendy odbywa się tutaj słynny Kupiecki Sąsiek dodatkowo z pięknym rękodziełem, wyrobami z miodu i innymi regionalnymi przysmakami.
3. Sanktuarium w Leśniowie
Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej Patronki Rodzin znajduje się na przedmieściach Żarek, nieco na północ od centrum. To wspaniały kompleks klasztorny, powstały w parku obok źródła Leśniówki, uchodzącego za cudowne. Sanktuarium jest sercem zespołu klasztornego Paulinów, w którego skład wchodzi XVII-wieczny kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, klasztor, dzwonnica, dom pielgrzyma oraz kaplica Matki Bożej Anielskiej. W ołtarzu głównym sanktuarium mieści się drewniana figurka MB Uśmiechniętej, słynąca łaskami. Podobno to najładniejsza figura Matki Bożej Uśmiechniętej w Polsce! W parku klasztornym, tuż przy bramie wejściowej bije cudowne źródełko, z którego możesz bezpiecznie pić wodę.
4. Wehikuł Czasu w Żarkach
Świetny jest Wehikuł Czasu - całkiem świeża atrakcja jurajska, choć przenosząca w realia odległego, surowego średniowiecza. Prowadzi ją małżeństwo pasjonatów - Justyna i Janusz Nowakowie, którzy o "wiekach średnich" wiedzą chyba wszystko. Zobaczysz tu w skrócie dom średniowieczny, jarmark czy obóz rycerski. Posłuchasz wielu ciekawych opowieści i na własnej skórze przekonasz się, czy rycerstwo to lekki fach 🙂 Nasze dziewczyny wdziały tu zbroję i piękną suknię, którą samodzielnie uszyła właścicielka, a w skryptorium napisały swoje imię gęsim piórem. Wcale łatwe to nie jest, dlatego dawniej skryba nieraz przez całe swoje życie przepisywał jedną księgę. Na koniec ustrzeliły "10" z łuku. Wehikuł można zwiedzać przez cały rok, najlepiej po uzgodnieniu telefonicznym dogodnego terminu (603-770-627).
5. Ścieżki rowerowe w Żarkach
Żarki to miejsce, do którego warto wybrać się na rower, nawet rodziny z dziećmi znajdą tutaj swoje rowerowe eldorado. Generalnie po Jurze trudno jeździ się na rowerze, ze względu na często podjazdy i strome zjazdy oraz terenowe trasy. Ale nie w Żarkach, tutejsze trasy spacerowo-rowerowe prowadzą po asfaltowych ścieżkach, w przyjemnym terenie. Sami sprawdziliśmy to na sobie i naprawdę jeździ się super. Ścieżek powstało kilka, np. z Żarek do Olsztyna, albo do Rezerwatu Parkowe, my jechaliśmy do Pustelni w Czatachowie, przez Strażnicę w Przewodziszowicach, śmiało możemy polecić, wracając wstąpiliśmy na Skały Rajce. Urokliwa trasa, wśród przyrody i nie zmęczyliśmy się zbytnio. Ścieżek asfaltowych w sumie jest 22 kilometry, w urozmaiconym jurajskim krajobrazie. Dostępne są dla rowerzystów, biegaczy, miłośników wędrówek z kijkami, spacerowiczów czy też osób na rolkach. Są też dostępne dla osób niepełnosprawnych oraz rodzin z malutkimi dziećmi w wózkach. Na trasach ścieżek powstały zadaszone miejsca odpoczynku z ławami i stojakami na rowery. Parkingi czekają w Złotym Potoku, Ostrężniku, Czatachowie, Przewodziszowicach i oczywiście w Żarkach.
6. Kirkut na Kierkowie w Żarkach
Kirkut na Kierkowie, bo tak jest nazywany ten cmentarz żydowski w Żarkach, powstał w 1821 roku jako trzeci żarecki kirkut. Dziś zachował się jako jeden z największych i najciekawszych cmentarzy żydowskich na Jurze. Do chwili obecnej zachowało się tutaj około 1100 nagrobków - w całości lub we fragmentach. Macewy porozrzucane są malowniczo na wzgórzu, wśród zieleni oraz przy ogrodzeniu. Znajdziesz tu stele, groby tumbowe oraz resztki obelisków. Zachowała się na nich bogata symbolika i zdobnictwo. Niektóre groby są pochylone wiekiem, wszystkie dostępne bezpłatnie, bez żadnych ograniczeń, bo kirkut nie jest zamknięty. Co ciekawe, od 2014 roku zobaczysz tu 3 unikatowe, okaleczone macewy żeliwne z końca XIX wieku, odnalezione na terenie Sanktuarium w Leśniowie. W całej Europie jest tylko kilka miejsc, gdzie zachowały się macewy żeliwne! Kirkut na Kierkowie leży na Szlaku Kultury Żydowskiej w Żarkach
7. Synagoga w Żarkach
Zachowana do dzisiaj synagoga w Żarkach to tzw. synagoga reformowana - trzecia z kolei bożnica w tym mieście. Powstała około 1870 roku i była najbardziej okazała. Reprezentowała unikatowy styl neoromańsko-mauretański. Niestety zatarła go dość mocno przebudowa z lat 1954-57, po zniszczeniach hitlerowskich. Obecnie jest ona rozbudowana o 1/3 długości. We wnętrzu zachował się dawny układ sal. Do 2009 roku i modernizacji widoczny był jeszcze balkon - ślad dawnego babińca, bo kobiety i mężczyźni modlili się osobno. Ten remont uratował budowlę przed degradacją, przywrócono dawny wygląd fasady i stworzono salę pamięci żareckich Żydów. Dawna synagoga stanowi siedzibę Domu Kultury i Informacji Turystycznej. Budowla leży na Szlaku Kultury Żydowskiej w Żarkach. Kiedyś obok niej, od południa, stała starsza i mniejsza synagoga klasycystyczna, a także rytualna rzeźnia i łaźnia, zniszczone bezpowrotnie podczas wojny.
8. Kościół w Żarkach
Kościół Świętych Szymona i Judy Tadeusza, stojący niemal przy Rynku, zbudowano w latach 1518-22, a przebudowano w połowie XIX wieku. Po wojnie przeprowadzono renowację kościoła, łącznie z wieżą, a w ostatnich latach zakończono rekonstrukcję zabytkowych organów piszczałkowych. Co ciekawe, na Starym Rynku odbywały się w przeszłości słynne Jarmarki Świętego Stanisława, w pierwszych dniach maja. Wtedy w handlu tym prym wiedli Żydzi, którzy mieszkali głównie na żareckim rynku właśnie. Tradycja Żareckich Jarmarków przetrwała do dziś, tyle, że odbywają się one przy stodołach.
9. Wystawa Skamieniałości w Żarkach Leśniowie
Zaskoczy Cię ogromna kolekcja skamieniałości i minerałów w klasztornych, leśniowskich piwnicach, licząca około 1000 eksponatów. Niektóre amonity mają tu średnicę nawet 50 centymetrów, ale są też gąbki, ramienionogi, skamieniałe drewno, kraby jurajskie, krzemień, belemnity, małże, jeżowce i kolce jeżowców pochodzące z terenu Jury, Żarek i okolic. Są też minerały zza granicy oraz historyczne zdjęcia Żarek i Leśniowa. Fascynujące jest, jak na Twoich oczach skały otworzą się i można z nich czytać jak z książki. Z zewnątrz na pozór nieciekawy kamień, a w środku zachwycająca treść!
10. Ruiny kościoła i Kuesta Jurajska w Żarkach
Ruiny kościoła Św. Stanisława w Żarkach to zabezpieczone i udostępnione do zwiedzania ruiny XVIII-wiecznego, murowanego kościółka, który stoi na wzgórzu Laskowiec, na Kueście Jurajskiej - progu skalnym wysokim na około 70 metrów, z którego w tym miejscu roztacza się ładny widok, obok czeka bezpłatny parking, a także ławki. Można sobie zrobić tutaj piknik. Kościółek Św. Stanisława powstał po 1763 roku z lokalnego, wapiennego kamienia łamanego, w miejscu drewnianej kaplicy. Podanie ludowe głosi, że kościół ten ufundował bogaty rycerz jako wotum za szczęśliwy powrót do domu z wyprawy wojennej. To tutaj pierwotnie ulokowane były Żarki.
11. Lipa Babka w Żarkach
Niedaleko ruin kościoła Św. Stanisława stoi wiekowa, 500-letnia lipa drobnolistna, która stanowi pomnik przyrody, mocno już zniszczony i naruszony zębem czasu. Drzewo ma tylko jakby 1/3 całego pnia, z częściowo już spruchniałym drewnem, ale wciąż jest żywe i puszcza nowe pędy. Turyści chętnie tu przystają na chwilę, tym bardziej, że ponoć zrobił też tak sam król Jan III Sobieski, który wg legendy odpoczywał w cieniu tej lipy.
12. Jazda gazikiem przez Żarki
W Leśniowie, w restauracji Przystań Leśniów można zorganizować wyjazd w teren gazikami. To świetna przygoda, wprawni kierowcy wspaniale szarżują nie tylko przez miasto, ale po okolicznych ścieżkach w terenie. Można nawet wjechać na pobliskie Wzgórze Parchowotka, skąd roztacza się ładny i rozległy widok na jurajską okolicę.
13. Manufaktura Słodyczy Hokus Pokuss w Żarkach
Pięknie kolorowa i smaczna manufaktura zaprasza nie tylko dzieci w centrum Żarek. Ręcznie lepi się tutaj śliczne lizaczki i cukiereczki, w przeróżnych kształtach. Pracownicy pomogą stworzyć Ci nawet ulubioną postać z bajki. Dzieci są zachwycone tym miejscem, jak i niejeden dorosły. Jest to oferta zarówno dla grup jak i turystów indywidualnych
14. Szlak Kultury Żydowskiej w Żarkach
Jest to szlak łączący ciekawe zabytki kultury żydowskiej, m.in. kirkut w Żarkach i Synagogę. Żarki przez wieki były miastem wielokulturowym, poza Polakami żyli tu przede wszystkim Żydzi. Znamienne jest, że w 1827 roku mieszkało tu 702 Żydów, co stanowiło ponad 27% ludności całego miasteczka, a w 1921 roku aż 2536 Żydów (ponad 57 % ludności miasta). Przed II wojną światową w Żarkach żyło około 600 rodzin żydowskich, trudniących się handlem, finansami i rzemiosłem. Mieli własne, ale i wspólne z chrześcijanami organizacje i instytucje. Mocno przyczynili się do rozwoju Żarek. Przerwała tu brutalnie okupacja i holokaust, ale po wyznawcach judaizmu w Żarkach ostały się trwałe ślady objęte dziś Szlakiem Kultury Żydowskiej.
15. Skansen Wsi Jurajskiej Agroskałka
W Przybynowie koło Żarek przeżyjesz niezapomnianą przygodę w wiejskiej zagrodzie. Przygotowano tu maleńki Skansen Wsi Jurajskiej, z oryginalnym wyposażeniem izb i urokliwym obejściem z wiejskimi kwiatami. To jednak nie wszystko, miejscówka jest bardzo rodzinna, dzieci zachwyci zwierzyniec z kucykami, kozami, osłem a nawet wielbłądem, które wychylają łby i łebki do dziecięcych rączek. Warto skorzystać z placu zabaw z dmuchańcami, ciuchci Jurajski Ekspres oraz z warsztatów edukacyjnych i animacji.
16. Jezioro Porajskie
Niedaleko Żarek, pomiędzy Żarkami Letnisko a Porajem, rozlewa się malowniczy zbiornik Poraj - wspaniałe miejsce wypoczynku i rekreacji, można wybrać się na spacer po wale nawet z wózkiem
17. Kościół Św. Barbary
Ten niewielki kościółek stoi w zachodniej części miasta. Początki tej świątyni sięgają drewnianej kaplicy z XVI wieku, wzmiankowanej w 1595 roku. Obecna, murowana świątynia z lokalnego łamanego kamienia wapiennego pochodzi z XVII wieku. Niegdyś był to kościół szpitalny, ale dzisiaj już nie pełni tej roli.
18. Etno Jura w Żarkach
Etno Jura to niezwykle ciekawa pracownia, w której turyści indywidualni i grupy zorganizowane przygotują własnoręcznie piękne ozdoby z drewna, sianka czy wikliny. Dodatkowo na dzieci czekają tu zabawy w ogrodzie. Jeśli lubicie trochę podłubać i macie artystyczne zdolności, na pewno Wam się tutaj spodoba, a nawet jeśli nie czujesz takiego powołania, pracownicy pomogą stworzyć Ci serce z wikliny czy pieska z siana. Umiejętności te na pewno przydadzą Ci się przy tworzeniu własnych stroików czy prezentów dla bliskich. Nasze dziewczyny niegdyś przygotowały tu świetne podarki na Dzień Dziadka i Babci!
19. Strażnica w Przewodziszowicach
Bardzo przyjemnym spacerkiem asfaltową ścieżką pieszo-rowerową, wśród pięknego lasu, dojdziesz do Strażnicy Przewodziszowice. Choć ze średniowiecznej budowli niewiele zostało, to bardzo okazały i malowniczy jest ostaniec, na którym owa strażnica stanęła. To idealne miejsce na wędrówkę oraz wspinaczkę, nawet rodzinną.
20. Skały Rajce w Przewodziszowicach
Niedaleko Żarek, w Przewodziszowicach odnaleźć w lesie można ciekawe Skały Rajce. To najpopularniejsze miejsce wspinaczkowe w pobliżu Żarek. Nazywane też Skałą Rajcy, ostańce oferują kilkadziesiąt dróg wspinaczkowych o poziomie trudności od II do VI.3+, zarówno w pełni ubezpieczonych, jak i tradów. Południowa wystawa powoduje, że skała szybko wysycha, a linie dochodzące do 18-metrów dostarczą Ci sporej dawki adrenaliny. Jak to zwykle bywa w przypadku jurajskich skałek, na Skały Rajce można dość szybko i łatwo wejść od tyłu. Na szczycie czeka metalowy krzyż i ładne widoki na okolicę.
21. Pustelnia Świętego Ducha w Czatachowie
W 1992 roku w Czatachowie powstała jedyna dziś na Jurze północnej pustelnia. Założyło ją kilku mężczyzn na czele z ojcem Stefanem Legawcem, paulinem z Jasnej Góry. Stoi tu dziś murowany z wapiennego kamienia kościółek, a w lesie poukrywane są eremy - domki pustelników z piecem i łóżkiem na kształt trumny. Funkcjonuje tu Wspólnota "Miłość i Miłosierdzie Jezusa". Dawniej pustelnia była bardziej dostępna, dziś pustelnicy bardziej pilnują swej intymności i schowali się za ogrodzeniem i w lesie. Uszanujmy ich pragnienie samotności!
Zobacz też nasz film o Żarkach:
Gdzie zjeść w Żarkach
Żarki to miasto, w którym powstaje coraz prężniejsza infrastruktura turystyczna, zarówno noclegowa, jak i gastronomiczna. W centrum miasta zjesz smacznie w restauracji Restobar Dawna Łaźnia (ul. Moniuszki 1), znajdującej się naprzeciw dawnej synagogi. Restauracja mieści się w autentycznym budynku dawnej łaźni żydowskiej, gdzie właściciele odnaleźli stare prysznice i wanny. Dziś wśród ciekawego wyposażenia na pierwszy plan wybijają się historyczne fotografie Żarek. W menu królują naleśniki, na słodko i na wytrawnie, ale są też pyszne hamburgery i inne dania. np. kuchni włoskiej. Śliczne i pyszne jest Bistro Kameralna (ul. Myszkowska 9, wjazd od ul. Strażackiej), polecam, zaś w Leśniowie koło Sanktuarium czeka Restauracja Przystań Leśniów (ul. Źródlana 5) z tradycyjną kuchnią polską, choć nie tylko. Zjesz tu np. pyszny żurek czy schabowego.
Noclegi w Żarkach
Żarki pod tym względem szybko się rozwijają, nie ma tu może dużych hoteli, ale jest sporo apartamentów i agroturystyka. Polecić mogę Wam Gospodarstwo Agroturystyczne Uroczysko Połomja (ul. Myszkowska 94) z luksusowymi apartamentami lub Przystań Leśniów (ul. Źródlana 5) przy sanktuarium, gdzie na miejscu nie tylko się wyśpisz, smacznie zjesz, ale również możesz gazikami ruszyć w teren, to bardzo fajna przygoda. Jeśli pragniesz jednak hotelu, to w gminie Żarki czeka nowy, czterogwiazdkowy Hotel Jurajski Kryształ w Zaborzu (ul. Olsztyńska 37, Zaborze).
Żarki - mapa z zaznaczonymi atrakcjami
Częste pytania i odpowiedzi dotyczące Żarek
Turyści najczęściej odwiedzają: Stary Młyn - Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach, a potem Sanktuarium w Leśniowie i Kirkut w Żarkach.
