Kraina Otwartych Okiennic. Unikalne Podlasie: Trześcianka, Soce i Puchły
Kraina Otwartych Okiennic to szlak kulturowy i esencja Podlasia. Sielski klimat tworzą unikatowe, prześliczne wsie: Trześcianka, Soce i Puchły. Wyróżnia je niesamowicie piękna i klimatyczna zabudowa. Stare, drewniane domy ozdobione charakterystycznymi okiennicami i misternymi ornamentami. To swoisty żywy skansen, a takiej architektury nie znajdziesz nigdzie indziej w całej Polsce!
Zapraszam Cię do tego magicznego miejsca na Podlasiu, położonego w samym jego sercu. Miejscowości Szlaku leżą w dolinie Narwi. Są oddalone od siebie o zaledwie kilka kilometrów i tworzą trójkąt . Kraina Otwartych Okiennic wzbudza zachwyt we wrażliwych duszach. Jeśli lubisz tradycyjne budownictwo i etniczne elementy, z pewnością będziesz usatysfakcjonowany tym regionem.
Okiennice i ornamenty - symbol Krainy
Jak wskazuje sama nazwa krainy, na szlaku tym można spotkać urokliwe domy z okiennicami. Ale nie tylko o okiennice tu chodzi. Domy są tutaj bardzo bogato udekorowane. Okiennice i drewniane wycinanki zwykle mają kolor biały, ale zdarzają się też kolorowe. Na tle barwnych elewacji wygląda to niesamowicie! Barwne domostwa mocno przyciągają uwagę turystów.
Spacerując ulicami zobaczysz nietypowe zdobienia snycerskie. Na narożnikach, pod oknami i w innych elementach fasady. Również wokół domów odnaleźć można nietypowe już elementy, jak żurawie przy studniach, stare stodoły, czasem się chwiejące wręcz czy stare narzędzia rolnicze. To przepiękny zakątek Polski, z ornamentyką typową dla tego regionu, która nawiązuje do dawnego, rosyjskiego budownictwa ludowego. Początki tej tradycji związane są z I wojną światową oraz z bieżeństwem. Do tych miejscowości zbliżały się wojska niemieckie. Ludność żyjąca na tych terenach od setek lat, w pośpiechu opuszczała swoje rodzinne strony, by uciec na wschód. Tylko część z nich wróciła na Podlasie, już do II RP, uciekając znów przed zniszczeniami wojny domowej w Rosji. Zdobne wzory zostały właśnie zaczerpnięte podczas tej tułaczki.
Nie spotkasz podobnych w innych regionach Polski! Gorąco zachęcam Cię do odwiedzenia tego niesamowitego miejsca. Tym bardziej, że mieszkają tu sami starsi ludzie. Młodzi uciekają do miasta i nie wiadomo, jak długo jeszcze będzie można podziwiać te cuda.
Kolorowe cerkwie w Krainie Otwartych Okiennic
Ludność na tym terenie jest białoruskiego pochodzenia i tym samym prawosławnego wyznania. Nadal kultywuje swój folklor, widoczny nie tylko w zabudowie, obrzędowości, ale i w gwarze. Dlatego w Krainie Otwartych Okiennic znajdziesz zabytkowe cerkwie. Świątynie te pomalowane są na piękne, żywe kolory. Pochodzą z XIX i początku XX wieku.
Najcudowniejsza jest cerkiew w Puchłach. To nie tylko jeden z najpiękniejszych obiektów sakralnych w dolinie Narwi, ale w całej Polsce. Efektowna i dobrze zaopiekowana jest też cerkiew w Trześciance. Nigdzie indziej nie spotkałam tak ślicznych, a przy tym bardzo zadbanych cerkwi. Stoją one na Podkarpaciu również w dużej ilości i niektóre są piękne, ale sporo jest zaniedbanych i wiele stanowi dziś kościoły katolickie, choć z zachowaniem dawnego stylu i wystroju. Te na Podlasiu natomiast żyją i widać, jak bardzo się o nie dba.
Atrakcje w Krainie Otwartych Okiennic
Atrakcji tu nie brakuje, tworzą harmonijną całość i idealnie wpisują się w sielski krajobraz i klimat regionu. Odkryj najlepsze atrakcje Krainy Otwartych Okiennic, które warto zobaczyć na Szlaku.
Domy w Trześciance
Największą z tercetu jest Trześcianka. Architektura i zabytkowy układ urbanistyczny Trościanicy, bo tak miejscowość historycznie się nazywała do 1967 roku, sięga XVI wieku. Wtedy królowa Bona przeprowadziła reformę i od tej pory działki wzdłuż traktu były wąskie, ale długie nawet na kilometr. Dlatego stojące domy skierowane są węższą ścianą do drogi. Sporo z nich zachwyca, także gorąco polecam spacer!
Cerkiew w Trześciance
Cerkiew Św. Michała Archanioła to bardzo urokliwa, drewniana cerkiew z 1867 roku. Stoi w środku głównej drogi. Pomalowana jest na mocny, zielony kolor, co robi spore wrażenie. Efektowne są wnętrza tej świątyni parafialnej, z trzyrzędowym ikonostasem. Nam udało się wejść do środka, można to zrobić w okolicach nabożeństw, ale również dla turystów jest często otwierana. Warto zajrzeć!
Deskal i mural w Trześciance
Na pewno kojarzycie Arkadiusza Andrejkowa, bo to ostatnio słynny artysta. Rozlały się jego prace już po całej Polsce. Choć wyrósł z Podkarpacia, to teraz nawet na Podlasiu znajdujemy jego dzieła. Całkiem świeże z 2023 roku. "Cichy memoriał", bo tak nazywa się ten projekt. To deskale na starych stodołach. Takie wspomnienia, aby ocalić od zapomnienia stare ryciny i zdjęcia. Na początku wsi, na starej stodole zobaczysz taki deskal, a na nim, rodziców pewnej gospodyni z Trześcianki. Andrejkow stworzył w miejscowości jeszcze jedno dzieło. Tym razem to klasyczny mural, na ścianie ochotniczej straży pożarnej.
Cerkiew w Puchłach
Cerkiew pw Opieki Matki Bożej to drewniana cerkiew z lat 1913-18. Prześlicznie i barwnie wymalowana w kolorze granatu z innymi dodatkami. O jej wyjątkowej urodzie decyduje też bardzo ciekawa bryła, dlatego tak bardzo mnie urzekła. Zasłynęła w okolicy licznymi uzdrowieniami, dzięki cudownej ikonie Matki Boskiej Opiekuńczej, z którą wiąże się legenda.
Mianowicie nazwa wsi wzięła się stąd, że podobno kiedyś mieszkał tutaj stary człowiek, który miał mocno opuchniętą nogę. Kiedy żarliwie modlił się o wyzdrowienie, znalazł ikonę na starej lipie. W efekcie modłów obrzęk nóg ustąpił i szybko wyzdrowiał. Tak rozpoczął się tu kult Maryjny, trwający do dziś. Oryginalna ikna spłonęła w 1771 roku. Obecny obraz Matki Bożej powstała krótko po pożarze, w 1781 roku i również słynie cudami.
Wnętrza oraz cudowne malowidło można zwiedzać po uzgodnieniu telefonicznym (85/ 681-55-27). Nam nie udało się niestety wejść do środka, choć pod jej drzwiami staliśmy już dwa razy.
Poza świątynią w miejscowości odnajdziesz kilka domów z okiennicami i ornamentami, typowych dla Szlaku. Jest ich jednak tu znacznie mniej, niż w pozostałych miejscowościach Szlaku. To zaledwie 5 km od Trześcianki.
Puchły - kładka nad Narwią
Nie samymi zabytkami stoi Podlasie przecież. Niezwykle malowniczy jest tu krajobraz, a 500 metrów od kościoła płynie Narew. Prowadzi do niej urocza drewniana kładka. Polecam spacerek do tego miejsca!
Kaplica w Socach
Kaplica prawosławna Proroka Eliasza w miejscowości Soce to tak naprawdę mała kapliczka z przełomu XIX i XX wieku. Jest to filia parafii w Puchłach
Domy w Socach
Soce to najbardziej skansenowa z wszystkich miejscowości tworzących Szlak. Podzielona została na dwie równoległe części, przecięte rzeczką Radunią. "Mokrawy" to ta część bardziej mokra, natomiast "Suchlany" to ta bardziej na północ. Warto niespiesznie się przejść po jej brukowanych ulicach i podziwiać ten rzadki klimat spokojnej wsi.
Deskal w Socach
W głębi jednego z domostw, w środku miejscowości, dostrzec można trzecie dzieło Andrejkowa. Niestety widzieliśmy je tylko z daleka. Z reguły można podejść bliżej do stodoły. Widocznie wtedy gospodarzy nie było w domu, bo furtka była zamknięta.
Legendarne Krzyże w Socach
Przy drogach wyjazdowych do wsi Soce stoją stare, kamienne krzyże wotywne. Widnieje na nich data 1895. Wiąże się nimi legenda. Głosi ona, że mieszkańcy wsi Soce ustawili krucyfiksy wotywne wokół swej wioski, aby ochronić się przed epidemią, która dziesiątkowała okoliczną ludność.
Tak wielu wówczas zmarło, że zaczęto ich chować w lesie. Pomoc przyszła we śnie jednego mieszkańca. Matka Boska nakazała mu, by mężczyźni ustawili krucyfiksy w rogach miejscowości, a kobiety połączyły je jedną nicią. Mieli to zrobić w ciągu jednej doby. Bardzo szybko mężczyźni ustawili je na każdym końcu wsi, a i kobiety nie pozostały bezradne. Nicią uprzędzoną własnymi rękami połączyły krucyfiksy i tym sposobem zrobiły ogrodzenie, które dobrze ochroniło całą wieś od zarazy. Epidemia szybko w tym miejscu ustała, a te swoiste pomniki stoją do dziś, jako pamiątka tych wydarzeń.
Gdzie zjeść ?
Na Szlaku dość trudno o restauracje. My odnaleźliśmy tylko jedną. To Siedlisko Swojskie Klimaty w Trześciance. Niestety, akurat nie szukaliśmy restauracji, a kawiarni, a ciasto im się skończyło, więc nie skorzystaliśmy. Jeżeli znacie inne ciekawe restauracje w okolicy, to napiszcie w komentarzach.
Kraina Otwartych Okiennic zachowuje krajobraz kulturowy
Kraina Otwartych Okiennic jako wytyczony szlak powstała po to, by zachować krajobraz kulturowy tej okolicy. Dobrze, że ta inicjatywa doszła do głosu, bowiem odbiła się szerszym echem i spopularyzowała tu miejsce. Wcześniej nikt nie słyszał o tym zakątku i prawdopodobnie zostałoby całkowicie zapomniane. A to naprawdę cudowna sprawa i warto takie perełki ocalić od zapomnienia! Gorąco polecam przemierzyć ten Szlak, będąc na Podlasiu. Uważam, że może stać się on celem podróży samym w sobie. To prawdziwy żywy skansen. Jeszcze żywy!
Co wspaniałe, tradycja pączkuje na okoliczne miejscowości. Piękne domy odnaleźliśmy też w innych, okolicznych wsiach.
Atrakcje okolicy
Wojszki i wycinanki snycerskie
To już nie jest wieś Krainy Otwartych Okiennic, ale zdecydowanie nawiązuje do tej zabudowy. Zachęcam do odwiedzin wsi Wojszki. Od kilkudziesięciu już lat Pan Aleksy Ryżyński wykonuje tu drewniane ornamenty na domach. Tym sposobem już od czasów wojny Wojszki stały się najładniejszą wioską w okolicy, z pięknie zdobionymi fasadami. Ornamenty wykonywane są z drewna, a później zwykle malowane na biało. Mają różne kształty, toteż każdy dom jest nieco inny. Koniecznie trzeba to zobaczyć na własne oczy!
Skit w Odrynkach
Skit w miejscowości Odrynki to rzecz zupełnie wyjątkowa. To prawosławna pustelnia, położona z dala od cywilizacji. W zacisznej i malowniczej scenerii podlaskiej przyrody. Można ją zwiedzać.
Cerkiew w Narwi
Miejscowość Narew również może poszczycić się ślicznym domem modlitwy. W pięknym, turkusowym kolorze. Bryła jest bardzo ciekawa, niestety nie udało nam się zajrzeć do wnętrza. Niedaleko stoi też całkiem spory, choć drewniany kościół katolicki.
Narwiański Park Narodowy
Narwiański Park Narodowy to jedna z przyrodniczych perełek Podlasia. Mała ale magiczna. Tu urok i piękno natury ukazują się w swej pełnej okazałości. Z dala od miast i codziennych problemów, stajesz się gościem w nieustannie zmieniającym się spektaklu przyrodniczym. Wzdłuż meandrującej rzeki otwierają się niezmierzone bagna, tajemnicze lasy i malownicze łąki, a wszystko to otulone dźwiękami ptasiego śpiewu i poprzecinane kładkami, które pozwolą chociaż na chwilę zagłębić się w tym magicznym świecie i docenić niezwykły skarb, jakim jest bioróżnorodność naszej planety.
Nasz film o Krainie Otwartych Okiennic
Zachęcamy do naszego filmu o tym cudnym zakątku Polski!
Informacje praktyczne
Cały rok całą dobę
Parkingi: bezpłatne przy cerkwiach, przy ulicach wiosek
Kraina Otwartych Okiennic
Puchły, Soce, Trześcianka, Podlasie
Noclegi w Podlasiu
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Nie musisz się daleko przemieszczać, aby znaleźć kolejne interesujące miejsca. W promieniu 30 kilometrów czeka na Ciebie wiele atrakcji, które z pewnością wzbogacą Twoją podróż o dodatkowe wspomnienia.
- Cerkiew w Puchłach, odległość: 0 km
- Cerkiew w Narwi, odległość: 7.9 km
- Kościół Wniebowzięcia NMP w Narwi, odległość: 8 km
- Skit w Odrynkach, odległość: 14.7 km
- Cerkiew Narodzenia NMP w Bielsku Podlaskim, odległość: 21.3 km
- Sobór w Hajnówce, odległość: 22.1 km
- Pałac Branickich w Białymstoku, odległość: 28.9 km
- Katedra w Białymstoku, odległość: 29.2 km
- Opera i Filharmonia Podlaska, odległość: 29.4 km
- Cerkiew Św. Mikołaja w Białymstoku, odległość: 29.5 km
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
