Szlak Renesansu w Małopolsce
Stowarzyszenie Willa Decjusza działające w Krakowie od kilku już lat tworzy projekt pt. Szlak Renesansu w Małopolsce, który promuje renesansowe dziedzictwo kulturowe w Małopolsce.
Obiekty na Szlaku Renesansu
- Willa Decjusza w Krakowie, ul. 28 Lipca 1943 17a - Willa na Woli Justowskiej to jeden z najbardziej znanych i najpiękniejszych przykładów architektury rezydencjonalnej w Polsce. Zbudowana w latach 3-tych XVI wieku z inicjatywy Justusa Ludwika Decjusza - sekretarza Króla Zygmunta I, wzorowana była na modnych w ówczesnej Europie posiadłościach z okolic Florencji i Rzymu. Budowlę na rzucie prostokąta wznieśli około 1535 roku włoscy budowniczowie: Bernardino Zanobi de Giannotis z Rzymu, Jan Cini ze Sieny i Filip z Fiesole. Zespół pałacowo-parkowy obejmuje obecnie budynek Willi Decjusza oraz dwie oficyny - Dom Łaskiego i Dom Erazma, a także otaczający je Park Decjusza. Od 1996 roku budynek jest siedzibą Stowarzyszenia Willa Decjusza
- Zamek Pieskowa Skała, Sułoszowa - zamek na Jurze po raz pierwszy wzmiankowany był w 1315 roku przez Władysława Łokietka. Wg Długosza powstanie zamku wiąże się z okresem panowania Kazimierza Wielkiego, choć była to raczej przebudowa istniejącego tu wcześniej założenia obronnego
- Zamek w Suchej Beskidzkiej, ul. Zamkowa 1 - renesansowy zamek z XVI/XVII wieku w Suchej Beskidzkiej zwany jest "Małym Wawelem". To budowla trójskrzydłowa z czterema narożnymi wieżami i prostokątnym niemiarowym dziedzińcem z wjazdem od wschodu. Dwupiętrowe skrzydła południowe i zachodnie od strony dziedzińca zdobią piętrowe krużganki, na parterze arkady podtrzymują czworoboczne filary, a na piętrze toskańskie kolumny. Zamek był siedzibą rodów Komorowskich, Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich. Zawiązkiem zamku był dwór obronny wzniesiony około 1554 roku przez Kaspra Suskiego, usytuowany na północ od Rynku u podnóża góry Jasień. Budowla powstała z miejscowego kamienia łamanego, obrabianego stosownie do potrzeb. Rozbudowany w okazałą magnacką rezydencję w 1614 roku z udziałem Piotra Komorowskiego. Powiększony i wewnątrz zmodernizowany około 1708 roku przez Annę z Lubomirskich Wielopolską voto Małachowską. Rekonstruowany w latach 1882-87 i 1905. Na terenie parku zamkowego znajduje się piękna oranżeria wybudowana w stylu neogotyku angielskiego oraz Domek Ogrodnika
- Renesansowa rezydencja Branickich (tzw. lamus) w Branicach (dzielnica Krrakowa), os. Branice, ul. Sasanek 2A - budowla o walorach obronnych była główną i reprezentacyjną siedzibą Branickich. Jej zręby pochodzą z początków XVI wieku, kiedy budowla pełniła rolę wieży obronno-mieszkalnej. Dzisiejszy kształt uzyskała około 1603 roku, po dobudowaniu sieni. Rozbudowę rezydencji przypisuje się Janowi Branickiemu (zm. 1611) - staroście niepołomickiemu. Modernizacji siedziby rodowej dokonał słynny warsztat Santi Gucciego (artysta jest autorem min. nagrobków króla Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu)
- Dwór w Jeżowie, Wilczyska 4, Bobowa - dwór obronny w Jeżowie jest jednym z najlepiej zachowanych obronnych dworów renesansowych w Polsce. Bryła dworu w Jeżowie, zbliżona w zewnętrznym obrysie niemal do kwadratu o wymiarach 16,5 na 15 metrów, powstawała w dwóch etapach. Pierwotna budowla o kształcie prostokąta, powstała przed 1525 rokiem, stanowi obecnie południową część dworu. Jej budowniczymi byli prawdopodobnie Jeżowscy herbu Strzemię lub ich następcy Turscy herbu Gryf. Grubość murów tej części budowli sięga 175 cm. Należy się domyślać, że była ona jedno- lub dwupiętrowa o dwóch izbach na każdej z kondygnacji. Do dworu, w jej południowo-wschodnim narożu, przylegała baszta, pełniąca, jak i poddasze dworu, funkcję obronną
- Zamek na Mirowie w Książu Wielkim, Aleja Tysiąclecia 10 - zamek został wzniesiony w latach 1585-95 przez biskupa krakowskiego - Piotra Myszkowskiego, oraz jego bratanka, również Piotra - starostę Chęcińskiego według projektu włoskiego architekta i zarazem rzeźbiarza - Santi Gucciego, nadwornego artysty Zygmunta II Augusta, Anny Jagiellonki i Stefana Batorego. Zamek został zaprojektowany w stylu późnorenesansowym, w późniejszych okresach dodano elementy późnobarokowe i neogotyckie. Zamek położony jest na wyniosłym wzgórzu Mirowskim, oddalonym kilkaset metrów na wschód od Książa. Aktualnie w zamku mieści się Zespół Szkół im. Wincentego Witosa w Książu Wielkim
- Ratusz w Tarnowie, Rynek 1 - usytuowany pośrodku tarnowskiego Rynku Ratusz jest obok katedry najstarszą i najokazalszą z zabytkowych budowli miasta. Zaliczany jest do architektonicznych dzieł epoki renesansu, choć nietrudno odnaleźć w nim elementy średniowieczne, gdyż początkami swymi sięga co najmniej połowy XV wieku. Doszczętnie zniszczony podczas dwóch wielkich pożarów miasta przed 1500 rokiem został odbudowany, a może nawet zbudowany na nowo za sprawą Jana Amora z Tarnowa, ojca hetmana Jana Tarnowskiego, jako budynek w całości murowany i piętrowy. Od ponad trzydziestu lat Ratusz pełni rolę obiektu ekspozycyjnego Muzeum Okręgowego w Tarnowie
- Renesansowy klasztor i Kaplica Grobu Bożego w Miechowie, ul. Warszawska 1 - od 1530 roku średniowieczny klasztor Bożogrobców w Miechowie został całkowicie przebudowany, powstały wówczas gotycko-renesansowe krużganki oraz centralna, kopułowa kaplica Grobu Bożego wzorowana na współczesnej, wawelskiej kaplicy biskupa Piotra Tomickiego. Warsztat budowlany, widoczny także w innych miastach Małopolski (Kraśnik), łączył w swej sztuce tradycje cechowe budownictwa późnogotyckiego z elementami nowej sztuki sprowadzonej do Krakowa wraz z włoskimi architektami i budowniczymi w początkach XVI wieku. We wnętrzu kaplicy zachował się symboliczny grób Boży, a w kopule odkryto wspaniałe dekoracje przedstawiające kasetony z rozetami, a poniżej herby i figury świętych oraz inne przedstawienia. Odkrycie malowideł podczas prowadzonych prac konserwatorskich w 2008 roku stało się rewelacją sezonu
- Pałac w Młoszowej, ul. Florkiewicza - wielokrotnie rozbudowywane i odnawiane w XVIII i XIX wieku założenie pałacowe wraz z parkiem i stawem dziś ogrodzone jest wysokim, kamiennym murem z wieżyczkami i basztami. Najstarsze wzmianki o Młoszowej i jej właścicielach pieczętujących się herbem Nowina pochodzą z wieku XIV. Następnie w XVIII stuleciu majątek należał do starosty krakowskiego Hieronima Wielopolskiego, a w 1798 roku majątek zakupił adwokat Kajetan Florkiewicz, Kajetan i jego syn Juliusz Florkiewiczowie spędzili tu niemal cały swój żywot, nie szczędząc ani wysiłków, ani fortuny na uczynienie z XVI-wiecznego pałacu wielkopańskiej, neogotyckiej rezydencji. Kolejni właściciele Witold i Juliusz Potoccy dostosowali pałac i jego otoczenie do swoich gustów i potrzeb. Autorem projektu przebudowy rezydencji był znany krakowski architekt Zygmunt Hendel. Nadał on pałacowi wytworne formy architektury francuskiej z przełomu XVI i XVII wieku. Dziś Zespół Pałacowo-Parkowy w Młoszowej jest własnością Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach
- Zamek w Niepołomicach, ul. Zamkowa 2 - zamek królewski pięknie odrestaurowany, nazywany niegdyś drugim Wawelem, zamek powstał w XIV wieku za czasów Kazimierza Wielkiego, ale największy rozkwit przeżył w XVI wieku za rządów królów Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, kiedy nabrał cech renesansu. Dziś zamek niepołomicki to perła renesansu właśnie z tamtych lat, udostępniona jako Muzeum i Hotel
Szlak Renesansu w Małopolsce - Stowarzyszenie Willa Decjusza
tel. 12/ 425-36-44, 425-36-38
www.villa.org.pl
www.szlakrenesansu.pl
