Sandomierz - najlepsze atrakcje turystyczne

Sandomierz
Miniaturowa mapa z zaznaczeniem
4.7

Sandomierz to piękne miasto królewskie, malowniczo ulokowane na wzgórzach nad Wisłą, co od razu przywołuje myśli o Rzymie, stąd nazywane bywa Małym Rzymem. A to przecież województwo świętokrzyskie i polskie miasto przy trasie nr 79, leżące około 15 km od Tarnobrzega. Sandomierz, podobnie jak Kazimierz Dolny, odznacza się pięknymi atrakcjami, niepowtarzalną atmosferą, klimatem dającej się tu odczuć przeszłości, przenikającej urokliwe zaułki. Nie wystarczy o tym mieście czytać, trzeba je zobaczyć na własne oczy i poczuć

Po latach zapomnienia, Sandomierz odkryli na nowo twórcy serialu Ojciec Mateusz, który rozsławił miasto w całej Polsce i dziś niemal każdy zna Sandomierz i chętnie go odwiedza. My zachęcamy Was, byście zostali tu na dłużej, jak my, bo miasto i jego okolice oferują wiele ciekawostek! W naszym przewodniku poniżej zobaczysz najlepsze atrakcje Sandomierza, mapkę, na której one są zaznaczone oraz propozycję spaceru po mieście, również wytyczoną na mapie. A do tego pyszne restauracje i klimatyczne noclegi, zapraszam do lektury 🙂



Sandomierz
Sandomierz

Atrakcje w Sandomierzu

Sandomierz poszczycić może się wspaniałą, oryginalną zabudową architektoniczną. Sandomierskie Stare Miasto to charakterystyczny zespół o średniowiecznym, szachownicowym układzie, skupionym wokół prostokątnego Rynku, z widocznym zarysem i zachowanymi fragmentami średniowiecznych murów miejskich. To jedna z najlepiej zachowanych i najpiękniejszych starówek w Polsce, o dużej wartości historycznej i architektonicznej, wpisana do rejestru zabytków o światowej randze. 

Wiele tutejszych zabytków powstało już w XIV wieku. Odwiedziliśmy to miasto już kilka razy, dlatego przeczytaj nasz przewodnik po Sandomierzu, który na pewno ułatwi Ci planowanie i zwiedzanie Sandomierza. Dowiesz się z pierwszej ręki, co warto zwiedzić w tym mieście! Jeśli chcecie znaleźć dokładniejszy opis, kliknijcie w podlinkowaną (niebieską) nazwę atrakcji, która przenosi do szczegółowego opisu. Poznaj najlepsze atrakcje Sandomierza i zobacz ich lokalizację na mapie!

Sandomierz od strony Wisły
Sandomierz od strony Wisły

1. Ratusz w Sandomierzu

Stojący pod numerem pierwszym na Rynku w Sandomierzu Ratusz, to najbardziej charakterystyczna budowla miasta. Pochodzi z XIV wieku, a dokładniej z roku 1349. Pierwotnie była to gotycka budowla na planie kwadratu, z wysoką, ośmioboczną wieżą. Przebudowa w stylu renesansowym, z dołączeniem charakterystycznej attyki miała miejsce w XVI stuleciu. Autorem attyki najprawdopodobniej jest Jan Maria Padovano. Na ścianie południowej ratusza widnieje zegar słoneczny wykonany w ciekawej technice sgraffito

Wykonał ją w 1958 roku Tadeusz Przypkowski - były właściciel muzeum zegarów w Jędrzejowie. W sandomierskim ratuszu mieści się dziś oddział Muzeum Okręgowego i Urząd Stanu Cywilnego, a w podziemiach warto odwiedzić klub "Lapidarium". Obok znajduje się też wyjście z trasy podziemnej. Codziennie o godzinie 12.00 z wieży ratuszowej rozbrzmiewa hejnał sandomierski. Ratusz stoi w centralnej części Rynku, jest to jeden z najpiękniejszych i najbardziej rozpoznawalnych ratuszy w Polsce. Podobnie, jak kilka innych zabytków w Sandomierzu, ma status Pomnika Historii. 



 
Adres: Ratusz, Rynek
Sandomierz
Sandomierz

2. Rynek w Sandomierzu

Sandomierski rynek to duży, główny plac miasta z ładnymi kamieniczkami i efektownym ratuszem pośrodku, przy którym stanęły tez figura Matki Boskiej i studnia miejska. Wymiary rynku to aż 110x120 metrów, a z jego naroży wychodzą ulice Opatowska z Oleśnicką, Sokolnickiego z Długosza, Mariacka z Krótką i Zamkowa z Bulińskiego. Sandomierski rynek jest bardzo nietypowy wśród polskich rynków, bo dość mocno pochyły. Różnica wysokości do 15 metrów. Podobno między innymi właśnie dlatego twórcy serialu Ojciec Mateusz wybrali to miejsce, a dziś w jednej z kamienic na rynku zobaczysz wystawę poświęconą temu serialowi

W zachodniej pierzei rynku uwagę przykuwają: Kamienica pod Skrzydłami (nr 4) z renesansowym portalem, Konkwit Boboli (nr 5) oraz słynna Kamienica Oleśnickich (nr 10) z podcieniami. W północnej pierzei wyróżnia się tzw. Kamienica Gomółki (nr 14), a w południowej - Dom Lazarczyka (nr 27) z podcieniami i Kamienica Dutreppich (nr 31). W kamieniczkach działają kawiarnie, restauracje, a także galerie sztuki. Latem wokół placu ustawiają się meleksy w stylu retro, które odpłatnie wożą turystów po różnych zakątkach miasta. Od kilku lat na rynku, w płd.-zach. rogu wznosi się do nieba oryginalna kotwica z łańcuchem - to ciekawy pomnik nawiązujący do żeglugowych tradycji miasta. 

 
Adres: Rynek
Sandomierz rynek
Sandomierz rynek

3. Zamek w Sandomierzu

Nie inaczej jak przy ulicy Zamkowej stoi zamek - stara gotycka budowla z XIV wieku, powstała w miejscu wcześniejszego grodu, na wysokim, obronnym wzgórzu oblanym wodami Wisły. Za czasów grodu był to drewniany zamek, który w 1138 roku stał się stałą rezydencję książąt dzielnicowych władających ziemią sandomierską. Murowany zamek gotycki z wieżą obronną stanął tu w XIV wieku, a wystawił ją sam król Kazimierz Wielki. 

Kronikarz Janko z Czarnkowa wymienia zamek wśród 32 innych wybudowanych z fundacji króla dla wzmocnienia obronności kraju i poszczególnych miast. Sandomierz w tym czasie był jednym z ważniejszych ośrodków państwowych Małopolski. W XVI wieku z inicjatywy króla Zygmunta I Starego rozbudowano gotycki zamek w renesansową rezydencję. Powstało wówczas skrzydło południowe, skrzydło wschodnie i rozpoczęto budowę skrzydła zachodniego. Przebudowę upamiętniono tablicą erekcyjną z napisem: „Zygmunt z łaski Bożej król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, pan i dziedzic roku pańskiego 1520”. Kolejny król Zygmunt II August kontynuował rozbudowę zamku, który w II połowie XVI wieku uformował czworobok renesansowego zamku. 



Za panowania króla Jana Kazimierza, w 1656 roku, w czasie „potopu”, zamek został wysadzony w powietrze przez wojska szwedzkie. Do dzisiejszych czasów z budowli składającej się z czterech skrzydeł, zachowało się tylko jedno skrzydło zachodnie. Po przebudowie w latach 1965-86 zamek w Sandomierzu stał się siedzibą Muzeum Okręgowego z ciekawymi wystawami. Spod zamku ładnie widać wznoszący się na sąsiednim wzgórzu kościół Św. Jakuba, który wraz z klasztorem dominikanów stanowi najstarszy zabytek miasta. Patrząc w drugą stronę zobaczysz wznoszącą się katedrę, a pomiędzy nimi rzekę Wisłę. 

 
Adres: Zamek, ul. Zamkowa 12
Zamek w Sandomierzu
Zamek w Sandomierzu

4. Brama Opatowska w Sandomierzu

To kolejny obok Ratusza i zamku symbol Sandomierza. Brama Opatowska to jedyna zachowana brama miejska, element średniowiecznego systemu obronnego miasta. Kiedyś w mieście były 4 bramy, poza Opatowską jeszcze Zawichojska, Krakowska i Lubelska. 

Nie zachowały się do dzisiaj, natomiast ta Opatowska stoi dumnie i jest śladem gotyckiej, średniowiecznej przeszłości miasta. Brama pochodzi z XIV wieku, a w XVI stuleciu ją podwyższono i zwieńczono attyką. Dziś na jej szczycie dostępny jest taras widokowy, z którego warto skorzystać. 

 
Adres: Brama Opatowska, ul. Opatowska
Sandomierz Brama Opatowska
Sandomierz Brama Opatowska

5. Podziemia sandomierskie

Zejście do sandomierskich podziemi znajduje się na Rynku, w kamienicy Oleśnickich. Sandomierskie podziemia to nic innego, jak funkcjonujące od wieków piwnice mieszczan i ich składy kupieckie z XV-XVII wieku, obecnie udostępnione do zwiedzania. Dawniej wielokrotnie służyły mieszkańcom również jako schronienie przed najeźdźcami. W latach 60. XX wieku piwnice zaczęły się osuwać i na powierzchni stwarzało to zagrożenie dla zabudowy, pękały ściany, obniżały się chodniki, aż niewielki fragment rynku zawalił się. 

Wtedy górnicy z Bytomia zabezpieczyli podziemne piwnice sandomierskie i przygotowali je do zwiedzania. Trasa ciągnie się pod kamieniczkami wokół rynku, ma długość około 500 metrów i najgłębiej sięga do 12 metrów poniżej płyty rynku. Podczas spaceru po podziemnej trasie turystycznej usłyszysz legendę o Halinie Krępiance, która podstępem wprowadziła tu wojska tatarskie, po czym wejście zasypano i w ten sposób Tatarzy zostali pokonani. Niestety Halina zginęła w podziemiach wraz z Tatarami, ale uratowała miasto 



 
Adres: Podziemna Trasa Turystyczna, ul. Oleśnickich
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie

6. Zbrojownia w Sandomierzu

Niedaleko Podziemnej Trasy Turystycznej, niemal na rynku, mieści się za wielkimi drzwiami Zbrojownia Rycerska Chorągwi Rycerstwa Ziemi Sandomierskiej, po której oprowadza pasjonat Łukasz. Nie tylko zobaczysz tu i posłuchasz o broni i dawnych tradycjach, ale i założysz zbroję rycerską czy weźmiesz do ręki miecz, kuszę lub halabardę. Panie mogą poczuć się jak renesansowe czy barokowe księżniczki i założyć dawne suknie i stosowne nakrycie głowy. 

W każdym miejscu zbrojowni można sobie robić zdjęcia, a znajdziesz tu nawet, wśród tajemniczych pomieszczeń, "katownię" z dybami, pręgierzem i maskami hańbiącymi. W sezonie (IV-X) zbrojownia czynna jest codziennie od godziny 10 do 16, poza sezonem jest nieczynna. Dzieciom na pewno się tutaj spodoba, ale większe dzieci też mają sporo frajdy. To obecnie jedna z bardziej lubianych przez turystów atrakcji Sandomierza.

 
Adres: Zbrojownia, ul. Bartolona
Zbrojownia
Zbrojownia

7. Góry Pieprzowe w Sandomierzu

Poza centrum Sandomierza, w okolicach ulicy Podmiejskiej i ulicy Błonie odwiedzić warto prastare góry, będące częścią Gór Świętokrzyskich. Góry Pieprzowe, zwane też po prostu Pieprzówkami to nieduży ale malowniczy fragment. Budują go skały kambryjskie mające 500 mln lat! To jedyne takie odsłonięcie w Europie. Może adekwatniejsza nazwa tego zakątka to różane wzgórza, z dzikimi gatunkami róż i pięknym widokiem na Wisłę oraz starówkę Sandomierza. Powstał tu rezerwat, a wiedzie przez niego czerwony szlak pieszy.

 
Adres: Góry Pieprzowe, ul. Podmiejska
Sandmierz - Góry Pieprzowe
Sandmierz - Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe

 

8. Wąwóz Królowej Jadwigi w Sandomierzu

Wąwóz Królowej Jadwigi to niezwykła atrakcja przyrodnicza, niespotykana w innych miejscach, szczególnie, że występuje w centrum miasta. Jest to wąwóz lessowy, w którym można zobaczyć niezwykle ciekawie uformowane korzenie starych drzew, wystające ponad powierzchnię piasków. Wąwóz Królowej Jadwigi ma długość około 500 metrów i głębokość do 10 metrów. To najpiękniejszy, ale wcale nie jedyny wąwóz w Sandomierzu. 



 
Adres: Wąwóz Królowej Jadwigi, ul. Staromiejska
Wąwóz Królowej Jadwigi
Wąwóz Królowej Jadwigi
Wąwóz Królowej Jadwigi
Wąwóz Królowej Jadwigi

 

9. Krzemień pasiasty i Pierścień w Sandomierzu

Przy ul. Zamkowej odnaleźć można w Sandomierzu nietypowy pomnik. Stanął kilka lat temu pomiędzy Rynkiem i zamkiem, pod Urzędem Miejskim. To wielki pierścionek ze słynnym krzemieniem pasiastym. Samo "oczko" pierścienia waży 30 kg! A skąd taki pomysł? Sandomierz jest "Światową Stolicą Krzemienia Pasiastego", uważanego za Kamień Optymizmu. To tutaj od lat działa Cezary Łutowicz, a pracownię ma naprzeciw pierścienia. Jako pierwszy wykorzystał krzemień pasiasty w biżuterii. Miało to miejsce w 1972 roku i temu kamieniowi jest wierny do dziś. 

W wielu miejscach w Sandomierzu, również w jego pracowni czy w galerii na rynku kupisz biżuterię z krzemieniem pasiastym. Autorska biżuteria tania nie jest, więc podpowiem, że dużo tańszą dostaniesz na Małym Rynku. W Muzeum Okręgowym na zamku w Sandomierzu zobaczysz jedyną na świecie muzealną kolekcję biżuterii z tym kamieniem, bo krzemień pasiasty to polski kamień! Co ciekawe, we wrześniu na rynku w Sandomierzu odbywa się co roku Festiwal Krzemienia Pasiastego. 

 
Adres: Pierścień i pracownia Łutowicza, ul. Zamkowa
Pierścień z krzemieniem pasiastym w Sandomierzu
Pierścień z krzemieniem pasiastym w Sandomierzu
Pracownia Łutowicza
Pracownia Łutowicza

10. Dom Długosza w Sandomierzu

Przy ulicy Jana Długosza w Sandomierzu stoi pięknie utrzymana gotycka budowla z czerwonej cegły, ufundowana w 1476 roku przez samego Długosza - słynnego polskiego historyka, kronikarza i kanonika sandomierskiego. Dziś jest to siedziba Muzeum Diecezjalnego z bogatymi zbiorami - gotycką rzeźbą, malarstwem, ceramiką czy tkaninami. Sporo tu zabytków archeologicznych i ciekawych elementów architektonicznych. Na szczególną uwagę zasługują rękawiczki Królowej Jadwigi, które są tak cienkie, że po zwinięciu mieszczą się w łupinie orzecha.

 
Adres: Dom Długosza, ul. Jana Długosza
Sandomierz Dom Gotycki
Sandomierz Dom Gotycki
Sandomierz Dom Gotycki
Sandomierz Dom Gotycki

11. Katedra w Sandomierzu

Przy ulicy Katedralnej stoi XIV-wieczna, gotycka świątynia, w której przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego (w skarbcu katedry), podarowane przez Króla Władysława Jagiełłę. Okazałe i strojne jest wnętrze katedry w Sandomierzu, z bogatą dekoracją rzeźbiarską, a i z zewnątrz robi spore wrażenie swymi rozmiarami. Na ścianach prezbiterium zachowały się freski z XV wieku, a ołtarze i portale świątyni wykonane są z czarnego marmuru, przyozdobione marmurem różowym. 



 
Adres: Katedra, ul. Katedralna 1
Katedra
Katedra
Katedra
Katedra

12. Furta Dominikańska w Sandomierzu

Przy ulicy Zamkowej, niedaleko pierścienia, zobaczysz jedyną zachowaną furtę w Sandomierzu, zwaną też Uchem Igielnym. Stanowi ona element XIV-wiecznych obwarowań miasta. To jedno z ważniejszych zadań dla turystów przyjeżdżających do miasta, przejść przez Ucho Igielne 😉 Wtedy zwiększa się szansa na to, że wrócić w te strony! 

 
Adres: Furta Dominikańska, ul. Zamkowa
Ucho Igielne
Ucho Igielne

13. Rejsy po Wiśle w Sandomierzu

Rejsy po Wiśle to ciekawa, aktywna atrakcja. Rejsy odbywają się w Starym Porcie, a łodzie przycumowane są w przystani przy Bulwarze im. Józefa Piłsudskiego, naprzeciw zamku. Spośród wielu łodzi, warto wybrać tą wyjątkową - łódź typu dubas (rez. 601-616-446). To unikatowa, drewniana łódź flisacka, oferująca nietypową przygodę, z ciekawymi opowieściami o napotykanych podczas rejsu miejscach. 

Łódź nazywa się Sandomierka i zabierze Cię w rejs trwający około 1,5 godziny, chyba, że interesuje Cię dłuższa wyprawa. Już podczas tej standardowej zobaczysz piękne panoramy Sandomierza, usłyszysz o tajemniczej kotwicy, którą dziś można podziwiać na rynku miasta czy dowiesz się, dlaczego prastare góry wyrastające ponad Sandomierzem nazywają się Pieprzowe. 

 
Adres: Rejsy po Wiśle, Przystań przy Bulwarze im. Józefa Piłsudskiego
Sandomierz - łódź Sandomierka typu dubas
Sandomierz - łódź Sandomierka typu dubas
Sandomierz - łódź Sandomierka typu dubas
Sandomierz - łódź Sandomierka typu dubas

14. Przejażdżki meleksem po Sandomierzu

Sandomierz nie ma swoich bryczek, ale po mieście turystów obwożą meleksy w stylu retro, stojące na rynku. To bardzo fajna alternatywa dla spaceru, podczas przejażdżki zobaczysz najciekawsze miejsca w mieście i posłuchasz o nich opowieści. Jeśli tylko chcesz, przejażdżkę można połączyć ze zwiedzaniem wybranych obiektów, ten sposób bardzo przypadł nam do gustu, bo nie rezygnując ze spaceru np. po wąwozie, mogliśmy zobaczyć więcej urokliwych zakątków Sandomierza. 

 
Adres: Meleksy, Rynek
Meleksy w Sandomierzu
Meleksy w Sandomierzu

15. Rajdy off road w Sandomierzu

A gdzie nie dojedziecie meleksem, dotrzecie w samochodzie terenowym. Po co komu drogi, jak można na przełaj, przeżywając sporą dawkę adrenaliny. W niedostępne zakamarki Sandomierza i okolic zabierze Was Sandomierska Grupa Terenowa SGT. My pojechaliśmy w Góry Pieprzowe. To fantastyczna przygoda, chłopaki mają moc i wyciągną Was z największej opresji 🙂 Mocne wrażenia gwarantowane! 



 
Adres: Sandomierska Grupa Terenowa, tel. 667-339-628
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa

16. Sandomierski Szlak Winiarski

Powstanie winnic na Sandomierszczyźnie i Szlaku Winiarskiego nawiązuje do dawnych tradycji miasta, kiedy już w XIII wieku z powodzeniem uprawiano winorośl. Obecne winnice są młode i dopiero nabierają doświadczenia, ale spod ręki właścicieli wychodzą już pyszne wina, zarówno białe, jak i czerwone czy różowe, które w dużej mierze powstają w sposób naturalny. Szlak liczy obecnie około 60 km, a my odwiedziliśmy Winnicę Nad Jarem położoną w zacisznej miejscowości Złota, obiekt oferuje dodatkowo noclegi oraz Winnicę Nadwiślańską w Sandomierzu, cudnie położoną na szczycie Gór Pieprzowych. Polecamy enoturystykę w Sandomierzu.

Winnica Nad Jarem
Winnica Nad Jarem
Winnica Nad Jarem
Winnica Nad Jarem

17. Sandomierski Szlak Jabłkowy

Nie od dziś wiadomo, że Sandomierz jabłkami stoi, nic więc dziwnego, że w tej krainie sadów i malowniczych krajobrazów powstał Sandomierski Szlak Jabłkowy zrzeszający wiele obiektów na Sandomierszczyźnie, podzielone tematycznie, na apetyczne, artystyczne, winiarskie czy agroturystyczne. Warto poznać tutejsze smaki z jabłkiem w roli głównej, tradycje i kulturę, krzewioną wśród dawnych i napływowych mieszkańców tych okolic. 

Szczególne punkty na Szlaku to Vege Point Ani i Jacka Przybyszów w Andruszkowicach, z rodzinnym pokojem gościnnym na poddaszu 100-letniego domu i cudownymi gospodarzami, którzy zainspirują Cię do zdrowszego trybu życia, Sery Sandomierskie od Dziedzica w Drygulcu, gdzie skosztujesz i kupisz pyszne sery dojrzewające bez konserwantów, w tym świetny Parmezan, całkowicie czarny ser Zawisza Czarny i oryginalny ser Epokowy Krzemień Pasiasty. A jak sery to i wina. Na Szlaku Jabłkowym leży też Winnica Król w Radoszkach, najbardziej naturalna i "zdrowa" z sandomierskich winnic. Kolejnym punktem jest Willa Wojtasówka w Obrazowie z komfortowymi pokojami i smacznym jedzeniem domowym, zaskoczy Cię tutaj pyszna szarlotka "po obrazowsku".

Willa Wojtasówka na Szlaku Jabłkowym
Willa Wojtasówka na Szlaku Jabłkowym

Trasa spacerowa po Sandomierzu

Samochód można zostawić w okolicach Bramy Opatowskiej - jest tam mały parking. Przechodząc przez Bramę kierujemy się w stronę rynku. Skręcamy w lewo w ulicę Szpitalną na Mały rynek - są tam urokliwe kramy, gdzie można kupić pamiątki. Dochodzimy do rynku, gdzie jest kilka ciekawych obiektów: Ratusz, Zbrojownia, Podziemna Trasa Turystyczna i Świat Ojca Mateusza

Można tutaj spędzić kilka godzin 🙂 Z rynku schodzimy ulicą Mariacką i urokliwym przesmykiem (czerwonym szlakiem) czyli ulicą Krótką, by zobaczyć ładny widok. Dalej kierujemy się w stronę Domu Długosza i Katedry. Zwiedzanie obu może zająć około półtorej godziny. Ze wzgórza Katedralnego wchodzimy na Wzgórze Zamkowe. Stamtąd ulicą Staromiejską podchodzimy do klasztoru Dominikanów - najstarszy zabytek Sandomierza z pięknym widokiem na zamek i winnicę. Schodzimy w prawo do Wąwozu Staromiejskiego (można również iść dalej ulicą Staromiejską, by dojść do Wąwozu Królowej Jadwigi). 

Po przejściu wąwozu kierujemy się schodami do góry, by iść w stronę rynku. Przechodzimy przez Ucho Igielne i warto podejść kawałek do pierścienia z krzemieniem pasiastym, pod Pracownią Cezarego Łutowicza. Skręcamy w lewo w urokliwą ulicę Żydowską. Można wstąpić do Spiżarni i kupić lokalne ekologiczne produkty. Ulica Żydowska prowadzi koło zachowanej synagogi i fragmentów murów miejskich. Tak dochodzimy do Bramy Opatowskiej. Sam spacerek to trochę ponad godzina, ale wraz ze zwiedzaniem może się z tego zrobić cały dzień.

Gdzie zjeść w Sandomierzu?

Sandomierz może nie jest bardzo duży, ale otwarty na turystów i bardzo chętnie przez nich odwiedzany, toteż restauracji i noclegów znajdziesz tu bardzo dużo. Na pewno warta polecenia jest Willa Pod Bramą, gdzie bardzo dobrze zjesz, a przy okazji możesz skorzystać z pokojów gościnnych na piętrze. Restauracja ta mieści się zaraz za Bramą Opatowską, stad jej nazwa. 

Na Rynku zaprasza historyczna Restauracja Pod Ciżemką, która dodatkowo oferuje pokoje hotelowe. Skosztujesz tu lokalnych specjałów jak bulwa sandomierska czy pyszna, rozgrzewająca herbata sandomierska z dodatkiem alkoholu czy idealne na upał piwo świętokrzyskie. Obok "ciżemki" na kawę i ciacho warto wstąpić do kawiarni Iluzjon. Młodzież dobrze poczuje się w Lapidarium pod Ratuszem. 

Willa Pod Bramą
Willa Pod Bramą
Pod Ciżemką
Pod Ciżemką

Noclegi w Sandomierzu

Blisko centrum Sandomierza mieści się Dom Turysty, gdzie niedrogo spędzisz noc i zjesz domowe śniadanie. Poza centrum Sandomierza można przespać się w Winnicy nad Jarem, w spokojnej miejscowości o ślicznej nazwie Złota albo w Willi Wojtasówka na Szlaku Jabłkowym. Będąc w Górach Pieprzowych można wstąpić na pyszną szarlotkę do Willi Dzika Róża. Dobrze zjesz w Dworku na Wichrowym Wzgórzu w Przybysławicach.

Oto lista polecanych i sprawdzonych przez nas noclegów.
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz nasz portal, za co z góry dziękujemy!
Booking.com
Winnica Nad Jarem
Winnica Nad Jarem

Ojciec Mateusz w Sandomierzu

Sandomierz zyskał znacznie na sławie w ostatnich czasach za sprawą popularnego serialu "Ojciec Mateusz" kręconego właśnie w tym mieście i emitowanego w Jedynce od 2008 roku, z Arturem Żmijewskim w głównej roli czyli Ojca Mateusza. Wszyscy znają sceny, jak na rowerze jeździ po sandomierskim rynku. Będąc w Sandomierzu nawet zobaczyć można Dworek Skorupskich, który nazwano Dworkiem Ojca Mateusza. Na Rynku natomiast, w jednej z kamienic powstała wystawa związana z tym serialem. Tak więc włodarzom na pewno serial pomógł znacząco wypromować miasto, ale i tak należą się im brawa za kierunek zmian i dobrze zachowany klimat historycznego miasteczka, bez kiczu i zbytniej komercji.

Wystawa związana z serialem Ojciec Mateusz
Wystawa związana z serialem Ojciec Mateusz

Sandomierz - Mały Rzym

Historyczny Sandomierz bywa nazywany "Małym Rzymem", a to dlatego, że podobnie, jak włoska stolica, ulokował się na 7 wzgórzach, a ponadto pod obydwoma miastami ciągną się tajemnicze, podziemne korytarze. Te w Sandomierzu są udostępnione dla turystów! Kiedy pierwszy raz odwiedziłam to miasto, a było to w 2011 roku, po wielkiej powodzi z 2010 roku, miasto wydawało się smutnym miejscem, ślady zalania było jeszcze widać w różnych miejscach dość wyraźnie, brakowało tu koloru i radości, a do tego zdjęcia z kataklizmu w wielkim formacie, prezentowane na Rynku, przytłaczały. 

Już wtedy można było dostrzec niezaprzeczalne uroki miasteczka, ale trzeba było je wydobyć, a i turystów nie było wielu. Kolejne wizyty zupełnie odmienny obraz Sandomierza już nam pokazały. Teraz to miasto tętni życiem, pięknie odnowione, ozdobione kwieciem i pełne turystów prezentuje się wybornie! Dodatkowo jest bardzo dobrze odbierane przez większość turystów, to wielki sukces włodarzy miasta, a dla przyjezdnych wielka przyjemność zwiedzać ten ośrodek!

Sandomierz
Sandomierz

Historia Sandomierza

Sandomierz to jedno z najstarszych miast w Polsce! Jego historia rozpoczęła się około 1000 lat temu, a ślady bytności człowieka na tym terenie sięgają znacznie znacznie wcześniej. Dogodne jest położenie Sandomierza, toteż szybko rozpoczęło się tutaj osadnictwo - przy Wiśle, największej rzece w Polsce, na wysokim jej brzegu, bez mostu, za to z płytkim brodem, z żyzną ziemią i na skrzyżowaniu szlaków handlowych.

Wczesnośredniowieczny gród

Trudno wyobrazić sobie lepszą lokalizację, toteż pierwszy gród książęcy powstał już około XI wieku, umocniony drewniano-ziemnym wałem. Wokół grodu, na sąsiednich wzgórzach wyrosło podgrodzie z kilkoma kościołami. Najlepiej rozwijało się podgrodzie na Wzgórzu Staromiejskim, które stało się zalążkiem przyszłego miasta - Sandomierza. Już 900 lat temu Gall Anonim pisał o Sandomierzu jako o głównej stolicy Królestwa, obok Krakowa i Wrocławia. Powstało tu nawet księstwo sandomierskie, z siedzibą w zamku sandomierskim. Niestety rozdrobnienie państwa doprowadziło do najazdów wrogów i tak na Sandomierz najechali Tatarzy, najpierw w 1241 roku, a później w latach 1259-60. Wtedy miasto zostało całkowicie zniszczone, a mieszkańcy wymordowani i praktycznie jedynym śladem jest tu dziś ulica Staromiejska.

Sandomierz kościół Św. Jakuba
Sandomierz kościół Św. Jakuba

Relokacja Sandomierza

Nowa, bardziej obronna lokalizacja Sandomierza, na terenie dzisiejszego Starego Miasta okazała się bardziej trwała. Odrodzony w tym miejscu Sandomierz zyskał ponownie prawa miejskie w 1286 roku, a nadał je książę Leszek Czarny. Miastu nadano liczne przywileje, toteż bardzo szybko się rozwinęło. Kiedy król Władysław Łokietek zlikwidował księstwa i ustanowił województwa, Sandomierz stał się stolicą jednego z nich. Wtedy Sandomierz był jeszcze drewniany, toteż łatwo spłonął podczas napadu Litwinów w 1349 roku, ale za czasów króla Kazimierza Wielkiego odbudowano Sandomierz już murowany, w formie zbliżonej do obecnego Starego Miasta.

Sandomierz Dom Gotycki
Sandomierz Dom Gotycki

Powstanie Ratusza i murów miejskich

Na głównym placu - Rynku stanął Ratusz, a wokół niego powstały kramy i jatki rzemieślnicze. Drewniane domy sąsiadowały z murowanymi kamienicami, a całe miasto otoczone ceglanymi murami obronnymi, z basztami i czterema bramami. Do dziś zachowała się tylko jedna - Brama Opatowska. Co ciekawe, powstały też wówczas wąskie przejścia dla pieszych - tzw. furty i do dnia dzisiejszego zachowała się jedna z nich - Furta Dominikańska, zwana Uchem Igielnym. Cały system obronny powiązany był z zamkiem, który również zastąpiono murowaną budowlą.

Koronowane głowy w Sandomierzu

W sandomierskim zamku często gościły koronowane głowy, ciekawostką jest, że Kazimierz Wielki bywał tutaj aż 18 razy! W tym czasie powstała murowana kolegiata, nosząca gotycką bryłę do dziś. Sandomierz był w tym czasie i w kolejnych wiekach modny, nie tylko mieszkali tu sławni Polacy, ale też osiedlali się Żydzi, Ormianie, Węgrzy czy Rusini. Do dziś zachował się tu gotycki dom Jana Długosza - słynnego kronikarza. To tutaj budowano też spichlerze, w których magazynowano zboża przez zimę, a wiosną spławiano do Gdańska. Do dziś zachował się w Sandomierzu nad Wisłą jeden z takich spichlerzy. Mieszkańcy gromadzili też towary pod domami, w drążonych głęboko piwnicach. Tak powstał cały system podziemnych korytarzy, które w niektórych fragmentach są obecnie udostępnione turystom jako podziemna trasa turystyczna!

Sandomierz
Sandomierz

Zastój gospodarczy i wojny

Złote czasy Sandomierza zakończyły się wraz z potopem szwedzkim, który spustoszył miasto podobnie, jak wiele lat wcześniej najazd Tatarów. W 1656 roku wycofujące się wojska szwedzkie wysadziły w powietrze zamek, tak, że ostało się tylko jedno skrzydło, zniszczono też kościoły, kamienice i spichlerze. Choroby nawiedzające miasto w kolejnych latach dołożyły swoje i tak Sandomierz upadł. W czasie zaborów Sandomierz był miastem granicznym, toteż stracił na znaczeniu. Ze względu na brak finansów, rozebrano mury miejskie, spalone kościoły i inne budowle. Zastój gospodarczy trwał aż do I wojny światowej, która na szczęście ominęła Sandomierz na tyle, że nie przyniosła kolejnych zniszczeń. 

W 1937 roku Sandomierz nieco się ożywił, gdy stał się stolicą Centralnego Okręgu Przemysłowego, jednak wybuch II wojny światowej zatrzymał wszelkie plany. W Sandomierzu rozpoczęły się masowe aresztowania ludności i rozstrzeliwania, wywozy na przymusowe roboty i do obozów koncentracyjnych. Powstało getto dla Żydów. Polacy podjęli walkę z okupantem, wyzwolenie przyszło 18 sierpnia 1944 roku. I znów zaczął się mozolny rozwój Sandomierza jako miasta powiatowego. Wtedy też zaczęła się akcja z zapadającymi się podziemiami pod Starówką, którą na szczęście uratowano od zagłady.

Ulica Żydowska
Ulica Żydowska

Turystyczny rozkwit Sandomierza

Dziś Sandomierz odrodził swą wielkość, odremontowane zabytki, urocze zaułki i popularność wśród turystów sprawiają, że jest to bardzo chętnie odwiedzane miasto w Polsce. Turystyka stała się bardzo ważnym elementem tego historycznego ośrodka! Nie ma już chyba osoby w Polsce, która nie słyszałaby o Sandomierzu, a coraz więcej turystów odwiedza go osobiście. To w dużej mierze zasługa lubianego serialu Ojciec Mateusz.

Sandomierz
Sandomierz
Wąwóz Staromiejski koło kościoła Św. Jakuba
Wąwóz Staromiejski koło kościoła Św. Jakuba

Gdzie kupić lokalne produkty?

Ciekawostką jest, że w Sandomierzu, na Rynku i nie tylko, można kupić lokalne produkty - proziaki, Podpiwek Sandomierski czy Cydr z jabłek (ten na rynku nie jest dobrej jakości) z licznych okolicznych sadów. Podpiwek i cydr to fajna alternatywa dla piwa, jeśli ktoś nie lubi jego smaku. Podpiwek jest dość słodki, ale przyjemny w smaku, szczególnie dobrze się sprawdza w ciepłe dni. Cydr oraz inne lokalne specjały i przetwory warto kupić w Spiżarni przy ulicy Żydowskiej. Wiele produktów lokalnych można kupić u gospodarzy, na Szlaku Jabłkowym i Szlaku Winiarskim.

Spiżarnia na ulicy Żydowskiej
Spiżarnia na ulicy Żydowskiej
Wino z Winnicy Nadwiślańskiej
Wino z Winnicy Nadwiślańskiej

Zorganizowane wycieczki do Sandomierza i okolic

Możesz też zwiedzić Sandomierz i okoliczne atrakcje podczas zorganizowanych wycieczek, np. z przewodnikiem po Sandomierzu, zostaniesz dołączony do grupy lub indywidualnie zwiedzisz miasto z przewodnikiem tylko na własne potrzeby, ale wtedy oczywiście taka usługa jest więcej płatna. Również wycieczki można wykupić do wielu atrakcji w okolicy, np. do Winnicy, na rajd samochodami terenowymi i w inne ciekawe zakątki. Zamawianie wycieczek online dostępne jest tutaj.

Zobacz nasz ranking Najpiękniejsze miasta w Polsce z Sandomierzem

Zalety
  • Miła atmosfera miasta
  • Ciekawe zabytki, łącznie z gotyckimi
  • Śliczny ratusz
  • Jest gdzie zjeść i napić się kawy
  • Ładna panorama Wisły
  • Lokalne produkty
  • Możliwe rejsy łodziami i wycieczki meleksami
Wady
  • Latem bywa tłumnie

Filmowy Sandomierz

Pierwszy raz w filmie o Sandomierzu postanowił powiedzieć już w 1920 roku szwedzki filmowiec, który nakręcił "Klasztor pod Sandomierzem". Niestety zdjęcia powstały w Szwecji, tylko na tle makiety sandomierskiego zamku. Faktycznie w filmie Sandomierz pojawił się dopiero w 1962 roku, kiedy kręcono tu sceny do filmu "Spotkanie w Bajce". Nie przyczynił on się jednak do większej popularyzacji miasta. Dopiero emitowany od 2008 roku w telewizyjnej Jedynce "Ojciec Mateusz" przyniósł miastu ogromną sławę, dzięki czemu Sandomierz jest rozpoznawalny dla każdego Polaka. Od tego czasu powstało też wiele filmów amatorskich o tym mieście. Zapraszamy również na nasz film o Sandomierzu i jego najbliższych okolicach:

Mapa z zaznaczonymi atrakcjami

Sandomierz zamek
Sandomierz
Sandomierz rynek
Sandomierz
Sandomierz kościół Św. Michała
Sandomierz Ucho Igielne
Sandomierz
Sandomierz widziany z Kawiarni Iluzjon
Sandomierz
Katedra
Katedra
Sandomierz
Klasztor dominikański
Zbrojownia
Zbrojownia i Łukasz przewodnik
Podziemia Sandomierskie
Wystawa związana z serialem Ojciec Mateusz
Sandomierz
Cezary Łutowicz
Biżuteria z krzemienia pasiastego
Wąwóz Królowej Jadwigi
Góry Pieprzowe
Góry Pieprzowe
Willa Pod Bramą
Pod Ciżemką
Pod Ciżemką
Pod Ciżemką
Pod Ciżemką
Pod Ciżemką
Winnica Nad Jarem
Sandomierska Grupa Terenowa
Sandomierska Grupa Terenowa
Willa Dzika Róża w Górach Pieprzowych
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Podziemia Sandomierskie
Sandomierz Ratusz
Rejs po Wiśle
Dom Turysty
Avatar użytkownika Anna Piernikarczyk
 

Cześć! Nazywam się Anna Piernikarczyk. Od 2005 roku blogujemy i wędrujemy po Polsce. Z rodzinnych wojaży przywozimy masę cudnych wspomnień i doświadczeń, którymi chętnie się z Wami dzielę. Dziś to już coś więcej, niż tylko pasja, naszą misją jest obalać mit "Cudze chwalicie, swego nie znacie"! W podróżach towarzyszy nam wysokiej jakości sprzęt fotograficzny, w zakupie którego wsparł nas sklep FotoForma.

Zapisz się do newslettera!

Zostaw swój email, a będziesz otrzymywać informacje o ciekawych miejscach w Polsce.

Nikomu nie dajemy Twojego maila! Zapisując się do newslettera oświadczasz, że zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych w celu otrzymywania maili z naszego portalu i z postanowieniami regulaminu i polityką prywatności
Tutaj możesz założyć pełne konto w naszym portalu, do czego Cię serdecznie zachęcamy!
Jeżeli chcesz wypisać się z newslettera kliknij w ten link

Wasze oceny i opinie

(4.7 głosów: 369)
Twoja ocena
Avatar użytkownika OTTO
OTTO
Urocze uliczki , rynek a także okolice. Sandomierz wiele zyskał na popularności dzięki serialowi Ojciec Mateusz 🙂
Avatar użytkownika leo133
leo133
Piękne miejsce i dużo obiektów do zwiedzania. Polecam wycieczkę z przewodnikiem o d której warto zacząć. Później można samemu obejrzeć inne obiekty lub wrócić do już widzianych. Jest kilku jednak zdecydowanie polecam pana Grzegorza P. najczęściej można znaleźć go koło poczty przed godziną 11:00. Wycieczka trwa około 2h czasem dłużej jeśli jest dużo pytań. Jest to przewodnik "z dziada pradziada" opowiada i historycznie i legendarnie. Zdecydowanie polecam.
Avatar użytkownika Anna Piernikarczyk
Anna Piernikarczyk
Sandomierz jest niezwykle urokliwy, zachował dawny, spokojny klimat i wiele zabytków. Choć turystów jest tutaj sporo, to nadal nie zatracił swego piękna i uroku. To takie miejsce, gdzie odpoczniesz, odwiedzisz muzea, nacieszysz się przyrodą ale i skorzystasz z atrakcji aktywnych. Warto tu zostać na dłużej i sięgnąć po dodatkowe miejsca w okolicy!
Avatar użytkownika oleander123
oleander123

W końcu ktoś, kto wspomina o tym urokliwym miejscu wspomina również o tym serialu 🙂.

irek

Bardzo ładny hotel Mały Rzym, polecam, byliśmy przejazdem chodziliśmy wieczorem w rynku - fajnie.

Avatar użytkownika Wojciech Grabowski
Wojciech Grabowski

Super miasteczko, na  pewno tam wrócę.

 

Avatar użytkownika Catewa
Catewa

Jedno z moich ulubionych miejsc w Polsce, opisałam ją na swoim blogu dodając kilka informacji tu niezamieszczonych. Zainteresowanych zapraszam na mmój profil;D

Adaniu Nowak

Ładne miasto. Mure obronne i wnętrze Katedry

Avatar użytkownika MarqoBiker
MarqoBiker

To i ja zazdraszczam takiej okolicy ...już od dawna planuje przejechać rowerem Szlak Orlich Gniazd ...w tym roku chyba nie dam rady ale na 2015 rok to priorytet .

Mariusz Malik

Nie ma za co w miarę możliwości postaram się dodawać nowe atrakcje, ciekawostki i miejscowości. Przez kilka lat trochę się tego zebrało. Szkoda tylko że nie można samodzielnie dodawać zdjęć do miast i atrakcjiodwiedzonych już przez innych userów (oczywiście zdjęc moderowanych).  No ale zawsze można utworzyć wycieczkę 🙂 

Avatar użytkownika mokunka
mokunka

Sandomierz, rzeczywiscie jest piękny.Jesli ktoś tam będzie polecam Pozdziemna trasę turystyczną (już o niej kiedyś wspomniałam, lecz jest unikatowa i bardzo ciekawa!) Warto powedrować do zamku i rynku starego miasta. 🙂

 

Widzę MarqoBiker, że już spokojnie wstawiasz fotki do dodanych postów🙂

Ostatnio edytowany: 2012-12-01 20:08

Avatar użytkownika Barsolis Karol Turysta Kulturowy
Barsolis Karol Turysta Kulturowy

ojca Mateusza   na rowerza gdzies tam nie widac ?

Polskie Szlaki - Inspirujące Pierniki
Copyright 2005-2024