Zamek w Olsztynie na Jurze. Ruiny średniowiecznej warowni
Zamek w Olsztynie Jurajskim to ruiny dawnej, średniowiecznej budowli. Wznoszą się na wysokim, wapiennym wzgórzu, pięknie wkomponowane w skalne ostańce. Stąd właśnie wzięła się nazwa Szlaku Orlich Gniazd, głównego szlaku na Jurze. Tutejsze zamki bowiem przysiadły na skałach, niczym orle gniazda.
Zamek w Olsztynie jest jednym z ważniejszych punktów na tej trasie! Olsztyńska warownia to gotycka budowla zamkowa typu wyżynnego. W jej konstrukcję włączono nie tylko wapienne ostańce, ale też krasowe groty, co pozwala ją zaliczyć do grupy zamków jaskiniowych. Niezwykle malowniczy pejzaż tworzą resztki budowli wraz z otaczającym, jurajskim krajobrazem. Ta panorama szczególnie chwyta za serce widziana z drona!
Zwiedzanie zamku w Olsztynie
W ciągu ostatnich lat ruiny olsztyńskiego zamku są zabezpieczane i w pewnej formie również odbudowywane. Istnieją plany, by postało tutaj muzeum, a ponadto ma być udostępniony system podziemi, który obecnie jest szczegółowo badany. To jednak nie przeszkadza, by całe wzgórze było udostępnione dla turystów, w sezonie odpłatnie, ale tanio. Na wzgórze zamkowe prowadzi okazała brama, a za nią zwiedzanie odbywa się wg własnego uznania, po utartej ścieżce wśród licznych tutaj skałek, co dodaje tylko uroku temu miejscu. Podczas imprez plenerowych, np. Juromanii we wrześniu, możliwe jest też zwiedzanie z przewodnikiem.
Historia zamku w Olsztynie
Olsztyn leży kilkanaście kilometrów od Częstochowy. Jadąc od niej z daleka na Górze Zamkowej widać wznoszące się nad miastem ruiny średniowiecznej warowni. Baszta powstała najpewniej jeszcze w XIII wieku i przez ponad 300 lat była strategicznym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski. W XIV wieku zamek wystawił tu król Kazimierz Wielki.
Atak Maksymiliana Habsburga
W czasie swej największej świetności, czyli w XVI wieku, zamek składał się z dwóch przedzamczy oraz zamku dolnego, środkowego i górnego. W 1587 roku olsztyński zamek był atakowany przez wojska arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Dotarł on pod warownię w połowie grudnia 1587 roku, po tym jak nie udało mu się zdobyć Krakowa. Dramatyczne były to chwile dla mieszkańców olsztyńskiej twierdzy i do dziś wiąże się z nimi legenda, którą opisałam poniżej. Choć zamek wtedy nie został zdobyty, to uległ poważnym zniszczeniom.
Potop szwedzki
Kolejna klęska miała miejsce podczas potopu szwedzkiego w 1656 roku. Mury nie były w stanie oprzeć się wrogowi. Od tego czasu warownia pozostaje w ruinie. Dodatkowo że w latach 1722-29 rozebrano ją, by uzyskać materiał na budowę pobliskiego kościoła w Olsztynie.
Dziś charakterystycznym elementem ruin jest jego najstarsza część, gotycka baszta z II połowy XIII wieku. Ma wysokość aż 35 metrów. Była ostatecznym punktem obrony, ale służyła też niegdyś jako więzienie. Zmarł w niej śmiercią głodową Maćko Borkowic z rozkazu Kazimierza Wielkiego za zdradę.
Legenda o Zamku w Olsztynie
Czasem na zamku usłyszeć można płacz dziecka. Nie myśl wtedy, że to wiatr hula pomiędzy skałami. To duch syna Kacpra Karlińskiego, starosty olsztyńskiego herbu Ostoja. Kierował on obroną zamku z załogą liczącą 80 żołnierzy. Za cenę życia swego dziecka, nie zgodził się on poddać warowni wojskom arcyksięcia Maksymiliana Habsburga. Jak do tego doszło? Owy austriacki arcyksiążę atakował zamek kilkukrotnie i po kolejnym nieudanym ataku, chciał zawrócić armię. Wtedy jego poplecznik, Stanisław Stadnicki zwany "Diabłem łańcuckim", wpadł na szczwany plan.
Uderzył na dwór Karlińskiego w Karlinie (dziś to przedmieścia Zawiercia), spalił go i porwał 6-letniego syna. Dziecko ustawiono na przodzie armii, jako żywą tarczę podczas kolejnego szturmu wojsk austriackich. Na to Kacper Karliński krzyknął "Wpierw byłem Polakiem niż ojcem" i odpalił działo. Atakując wroga, musiał zabić również swoje dziecko. Choć atak odparto i wroga armia odeszła, pogrążony w rozpaczy Karliński odmówił przyjęcia zaszczytów i po 3 latach zmarł. O jego bohaterstwie pisali poeci, m.in. Aleksander Fredro i Konstanty Damrot. O tych wydarzeniach jeszcze dokładniej usłyszysz, odwiedzając pobliską Szopkę w Olsztynie.
Imprezy na Zamku w Olsztynie
Kiedyś ruiny zamku w Olsztynie były miejscem niespotykanego spektaklu przyciągającego tłumy ludzi spragnionych wrażeń. Raz do roku, jesienią odbywał się tutaj festiwal sztucznych ogni i laserów rozjaśniających czarną noc. Dzisiaj turystów przyciągają inne imprezy, np. Jarmark kolekcjonerski w czerwcu czy hucznie obchodzona Juromania we wrześniu.
Turniej rycerski na zamku w Olsztynie
Najciekawszą jednak imprezą plenerową na zamku jest Turniej o szablę Starosty Olsztyńskiego - barwne wydarzenie przyciągające "ludzi średniowiecza" i tłumy turystów. Odbywa się każdego roku w sierpniu, w okolicy odpustu, na placu przed zamkiem.
Filmowy Olsztyn
Miejscowość pojawiła się w kilku filmach, w okolicy zamku kręcone były sceny m.in. do filmu Hasa "Rękopis znaleziony w Saragossie" czy do filmu Pasikowskiego "Demony wojny wg Goi".
Olsztyńskie podziemia i atrakcje w okolicy
Pod zamkiem, w skałach, skrywają się jaskinie i wykute podziemia, które czekają jeszcze na odkrycie i mam nadzieję, udostępnienie dla turystów. To wielka ciekawostka, która może jeszcze bardziej przyciągać do tego tajemniczego i pięknego miejsca. Ze szczytu Góry Zamkowej natomiast rozciąga się wspaniały widok na szeroką okolicę i na słynny jurajski Giewont, czyli Górę Biakło. Blisko stąd również do mniej obleganych Gór Towarnych i chętnie odwiedzanych, ale bardziej rozległych Sokolich Gór. Pod samym zamkiem natomiast zobaczyć można też ciekawy zabytkowy spichlerz, przeniesiony tu i zrekonstruowany kilkanaście lat temu. Przy okazji to piękne i smaczne miejsce na odpoczynek po spacerze i uzupełnienie kalorii.
Nasze filmy
Zobacz też nasze filmy o Jurze, w którym pięknie pokazujemy również zamek w Olsztynie
Informacje praktyczne
Codziennie od 9.00 do godzin wieczornych
Bilety na wzgórze: normalny 10 zł, ulgowy 6 zł, dzieci do lat 7 gratis
Bilety na wieżę widokową: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł
Parking: płatny koło deptaka
Aktualne godziny zwiedzania oraz ceny biletów znajdziesz na stronie www.zamekolsztyn.pl
Ruiny zamku
ul. Zamkowa, Olsztyn