Kampinoski Park Narodowy. Drugi największy park narodowy w Polsce, królestwo lasów i łosi.
Kampinoski Park Narodowy słynie z lasów i łosi. To prawdziwe królestwo przyrody, choć jego granice sąsiadują z zabudowaniami Warszawy. To jedyny obiekt tego typu w całym województwie mazowieckim. Został założony w 1959 r, a od 2000 roku jest wpisany na światową listę rezerwatów biosfery UNESCO. Od 2004 roku stanowi obszar ochrony przyrody "Natura 2000". Jest to drugi co do wielkości wśród polskich parków narodowych. Całkowita jego powierzchnia ma nieco ponad 38,500 ha, a powierzchnia ochrony ścisłej obejmuje 12 % terenu Parku. Bliskość stolicy zobowiązuje, rocznie Park odwiedza blisko 1,5 miliona turystów!
Atrakcje Kampinoskiego Parku Narodowego
Kampinoski Park Narodowy posiada swoje Muzeum przy budynku Dyrekcji w Izabelinie (obecnie w remoncie) oraz ciekawy skansen w miejscowości Granica. Długość szlaków turystycznych jest imponująca - 360 km szlaków pieszych i 200 km tras rowerowych. Wędrując po uroczyskach Puszczy Kampinoskiej łatwo zapomnieć, że to zaledwie kilkanaście kilometrów od granic wielkomiejskiej Warszawy. Strome, porośnięte sosnami wydmy sąsiadują tu z niedostępnymi bagnami. Zagubione w lesie mogiły powstańcze spoglądają na ostoje żurawi i żeremia bobrów. Bardzo dobrze skomunikowany obszar poprzez liczne ścieżki jest idealnym rozwiązaniem na weekendowy, aktywny wypoczynek. Nie tylko dla mieszkańców Warszawy i okolic. Zobacz najlepsze atrakcje turystyczne Kampinoskiego Parku Narodowego!
Skansen budownictwa puszczańskiego w Granicy
Niewielki, ale ciekawy, dostępny odpłatnie. Do tego pan przewodnik bardzo interesująco o nim opowiada. Ukazuje 2 zagrody: bogatego i średniozamożnego chłopa. Budynki zostały tu przeniesione z okolicznych wsi i mają przybliżyć dawne życie na tych terenach. Życie niespieszne, z pewnością trudne, ale przede wszystkim w zgodzie z naturą. Ta wdziera się za ogrodzenia. Odnaleźliśmy tu ślady łosia, który noc wcześniej żerował sobie na grządkach. Strachy to może działają na wróble, ale nie na łosie.
Adres: Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny, Granica
https://www.kampinoski-pn.gov.pl/edukacja/odm-w-granicy
Ścieżka Skrajem Puszczy w Granicy
Zagrody są elementem ścieżki, która tworząc 2-kilometrową pętlę kryje ponadto kładkę, wieżę widokową na okoliczne bagna i trzcinowiska Kanału Olszowieckiego oraz Chatę Kampinoską. Sama chata jest z 1911 roku, ale powstała z budulca wcześniejszego, stuletniego domu. Ponoć w chacie tej mieszkali rodzice z ośmiorgiem dzieci.
Ścieżka do Karczmiska w Truskawiu
Rozpoczyna się przy bezpłatnym parkingu w miejscowości Truskaw. W weekendy bywa tu pełno, na miejscu czeka nieduży plac zabaw. Trasa ścieżki wiedzie przez las, jest malownicza i już na początku witają klimatyczne kładki.
W lesie tym spotkaliśmy harcerzy. Przypomniały mi się dawne czasy, kiedy sama jako harcerka jeździłam na Rajdy Świętokrzyskie i obozy.
Ścieżka wokół Palmir i Muzeum Miejsce Pamięci w Palmirach
Prowadzi ona do miejsca przejmującego i znamiennego. W Palmirach bowiem mieści niecodzienne muzeum z cmentarzem. To tutaj, w czasie II wojny światowej, odbywały się masowe mordy, które trwały około 2 lata. Ginęli harcerze, działacze polityczni, społeczni, także inteligencja. Tutejsze lasy są świadkami wielu tragedii. Grądy były świadkami licznych działań wojennych, nie tylko związanych z II wojną światową, choć ta odznaczyła się tu szczególnie. Szacuje się, że na terenie całej puszczy pochowanych jest blisko 10 tysięcy polskich żołnierzy. W samych Palmirach naziści dokonali egzekucji około 1700 ludzi - mężczyzn i kobiet.
Przypomina o nich nowoczesne i poruszające muzeum. W drodze powrotnej tzw. Łącznikiem Palmirskim przechodzi się koło Polany Śmierci, gdzie rozstrzelano wielu z tych nieszczęśników.
Adres: Droga palmirska 1, Czosnów
https://palmiry.muzeumwarszawy.pl/
Ścieżka do Ogródka Botanicznego w Izabelinie
Oferuje przyjemny i spokojny spacer nieopodal Dyrekcji Parku Narodowego. Czeka tu bezpłatny parking oraz jedna z kilkunastu polan wypoczynkowych w Puszczy. Można usiąść na ławach, pod wiatą, jest nawet przygotowany krąg na ognisko.
Ośrodek Matki Elżbiety w Laskach
Ten sam las zaprowadził nas do Ośrodka dla niewidomych w Laskach, który założyła Róża Czacka. Uznaje się ją za pionierkę tyflologii w Polsce, czyli nauki o niewidomych. Sama była hrabianką. Pochodziła z bogatej i zasłużonej dla kraju rodziny. Po upadku z konia zmieniła swoje życie, gdyż sama zaczęła tracić wzrok. Poświęciła je Bogu i pomocy ociemniałym jako Matka Elżbieta. Niedawno została beatyfikowana, a dokładnie 12 września 2021 roku, wraz z kardynałem Stefanem Wyszyńskim, którego znała osobiście.
Adres: ul. Brzozowa 75, Laski
Cmentarz leśny w Laskach
W bezpośrednim sąsiedztwie Ośrodka znajduje się w lesie bardzo ciekawy cmentarz, który polecamy odwiedzić. Skromne mogiły zakonne ujmują i tworzą harmonijny widok. A wśród nich odnajdziesz grób Matki Elżbiety, a także premiera Tadeusza Mazowieckiego, który spoczął tutaj w rodzinnym grobie w 2013 roku.
Adres: ul. Brzozowa 75, Laski
Centrum Edukacji Kampinoskiego Parku Narodowego w Izabelinie
Placówka prowadzi działalność edukacyjną z zakresu ekologii. Można wziąć tutaj udział w zajęciach tematycznych, warsztatach i szkoleniach. Na terenie Ośrodka znajduje się ekspozycja stała „Przyroda i historia Puszczy Kampinoskiej”, punkt informacji turystycznej oraz biblioteka z czytelnią. Obecnie miejsce jest niedostępne z powodu remontu.
Adres: Kazimierza Tetmajera 38
Kościół w Kampinosie
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny jest całkiem spory, choć drewniany. To przykład polskiego baroku. Pochodzi z końca XVIII wieku. To od miejscowości Kampinos wzięła się nazwa Kampinoskiego Parku Narodowego. Pierwszy raz nazwa pojawiła się w XV wieku. Najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego "campus noster" czyli "nasze pola". Albo od określenia kępy wśród bagien, nazywanej przez miejscową ludność "kampy".
Adres: ul. Chopina 22, Kampinos
Kościół i kapliczka w Leoncinie
Przy cmentarzu stoi okazały kościół św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy. Budowę rozpoczęto w 1881 roku, na wzgórzu, by uniknąć powodzi. Jest to piękna, orientowana bazylika, zaprojektowana z rozmachem w stylu murowanego neogotyku nadwiślańskiego. Mocno ucierpiała podczas działań I wojny światowej, po czym została odbudowana, ale z niższymi wieżami. Okres II wojny światowej przeszła bez większych zniszczeń.
Otacza ją cmentarz, a wśród mogił warto też odnaleźć drewnianą kaplicę cmentarną z XVII wieku.
Adres: Plac Romana Kobendzy 5, Leoncin
Julinek Park
Początki miejsca wiążą się ze stadniną koni pełnej krwi angielskiej. Później utworzono tu bazę cyrkową i w stajniach obok koni pojawiły się lwy, słonie, foki czy niedźwiedzie. Dziś to ciekawe centrum rozrywki rodzinnej, ale na dawnych arenach pojawiają się nadal cyrkowcy.
Adres: Julinek 1, Leszno
Propozycja trasy rowerowej po Kampinoskim Parku Narodowym
Centralną część Parku zwiedziliśmy na rowerach. Zaczęliśmy w Julinku, gdzie wypożyczyliśmy rowery i ruszyliśmy w trasę na północ. Przejechaliśmy 40 km. Trasa jest bardzo zróżnicowana. Są tereny leśne z korzeniami i piaskiem, ale również z wygodnym asfaltem. Jechaliśmy przez miasta i przez łąki. Zaczęliśmy jednak od umiarkowanie trudnego lasu z podłożem piaszczystym. To pozostałości zlodowacenia i pra-Wisły. Szerokie opony dały radę. Natrafiliśmy też na dość strome, choć niedługie podjazdy. Okoliczna przyroda zdecydowanie warta jest jednak początkowych trudności.
Na czerwonym szlaku stoi dawny gród obronny, a raczej jego pozostałości. Miejsce to nosi nazwę Zamczysko. W XIII wieku księstwo Mazowieckie było często najeżdżane przez pobliskie ludy bałtyckie. Wybudowano więc trudno dostępny przysiółek, który otoczono dwoma pierścieniami wałów.
Na północ od Zamczyska odnaleźć można niezwykły przyrodniczy zabytek - Sosnę Powstańców. W pobliskiej miejscowości Górki, w 1863 roku doszło do starcia między niedobitkami Powstania Styczniowego z rosyjskimi żołnierzami. Ocalałych Polaków, głównie młodzież, wieszano na tym drzewie. Ono i samo umarło w 1984 roku, ale widnieje jeszcze jako świadek tragicznych wydarzeń historycznych.
Od tego momentu droga przez najbliższe 13 kilometrów jest bardzo wygodna, bo niemal płasko prowadzi po asfalcie. Początkowo przez las, a później przez spokojne miejscowości.
W połowie drogi, w najdalej wysuniętym na północ punkcie znajduje się Leoncin. Tutaj znaleźliśmy pierwszy na trasie sklep i zrobiliśmy mały piknik. W Leoncinie prócz kościoła warto zobaczyć kaplicę cmentarną. Ta pochodzi z XVII wieku i powstała jako wotum dziękczynne za zwycięstwo Stefana Czarnieckiego nad Szwedami. Za miejscowością żółte znaki prowadzą przez piękny las, wróciliśmy na południe do Julinka, z którego zaczynaliśmy. Po drodze jeszcze zrobiliśmy dłuższy odpoczynek - piknik i sesję na balocie siana. Szkoda nie wykorzystać takiej okazji!
Atrakcje w otulinie Parku
Punkt widokowy nad Wisłą w miejscowości Śladów
Wisła od północy ogranicza Kampinoski Park Narodowy, a w przeszłości cały obszar Parku stanowił pradolinę ogromnej pra-Wisły. Miała wtedy nawet 15 kilometrów szerokości. Dawniej tereny te były zalewane przez Wisłę, ale teraz chroni je wał przeciwpowodziowy, który zatrzymuje wody rzeki. Za rzeką w tym miejscu widać wieże kościoła w Czerwińsku nad Wisłą. To w tych okolicach król Jagiełło przeprawił swoje wojsko przez rzekę, gdy maszerował na Krzyżaków, w 1410 roku.
Kościół w Brochowie
Murowana, obronna budowla, która bardziej niż świątynię, przypomina zamek. Znana jest głównie z tego, że ochrzczony został tutaj maleńki Fryderyk Chopin. Ponadto ślub brali tutaj jego rodzice. Budowla pochodzi z XIV wieku i była świadkiem wielu tragicznych wydarzeń historycznych, np. potopu szwedzkiego, insurekcji, czy walk Rosjan z Prusakami na przełomie 1914 i 1915 roku.
Adres: Brochów 70
Dwór i Park w Żelazowej Woli
To miejsce nie tylko piękne, ale i znamienne. Tutaj przyszedł na świat w marcu 1810 roku Fryderyk Chopin. Stojący tu dzisiaj dworek to tak naprawdę lewa oficyna dawnego dworu Skarbków, u których ojciec Fryderyka - Mikołaj, był guwernerem dla dzieci.
Dwór właściwy spłonął podczas wojen napoleońskich w 1812 roku, a oficyna, w której urodził się Fryderyk, szczęśliwie ocalała. Wówczas była skromniejsza. Całość otacza cudowny park, jesienią mieniący się czerwienią pięciolistka. Wejście zarówno do muzeum, jak i do parku jest odpłatne, ale zdecydowanie warto tutaj wstąpić.
Adres: Żelazowa Wola 15, Sochaczew
Kolejka wąskotorowa w Sochaczewie
Sochaczewska ciuchcia kursuje z turystami po Puszczy Kampinoskiej z prędkością około 10 km/h. To wielka frajda nie tylko dla dzieci. Gwiazdą wyprawy jest lokomotywa, z którą wszyscy chętnie robią sobie zdjęcia. To jeden z eksponatów Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie. Każda przejażdżka w sezonie kończy się ogniskiem.
Adres: ul. Licealna 18, Sochaczew
Przyroda Kampinoskiego Parku Narodowego
Tereny te zajmują pradolinę Wisły. Niegdyś cała dolina Wisły miała nawet 15 kilometrów szerokości. Dziś to tylko 1 kilometr. Po ustąpieniu lodowca początkowo płynęły nią wody pra-Wisły, a dziś pozostały dwa pasy mokradeł oraz tereny wydmowe. Znajdziesz tu starorzecza królowej rzek Polski, nad którymi przy odrobinie szczęścia spotkasz wydrę. Puszcza Kampinoska to jeden z największych w Europie obszarów wydm śródlądowych. Równoleżnikowo ciągną się tutaj wydmy i bagna. W większości porośnięte są one lasem.
Flora Parku
Na obszarze Parku występuje ponad 1400 gatunków roślin naczyniowych. Większość terenu porastają drzewostany sosnowe i sosnowo-dębowe. Stare sosny liczą nawet 30 metrów wysokości. Inne drzewa tutaj spotykane to brzoza, jesion, olcha czy topola. U podnóża wydm pną się grądy, najlepiej prezentujące się wiosną, gdy kwitną rośliny runa leśnego. Gdy jeszcze nie rozwiną się liście drzew, zakwitają zawilce gajowe, przylaszczki i gajowiec żółty. Tam, gdzie bagniska nieco się osuszyły w efekcie działalności człowieka, na łąkach rosną rzadkie goździki pyszne i kosaćce syberyjskie.
Fauna Parku
Występująca w Puszczy fauna to m.in: łoś, bóbr, ryś, wilk, wydra europejska, kuna leśna, lis, jeż wschodni, jenot azjatycki, sarna, jeleń, dzik, nietoperz, czy borsuk europejski. Kampinoskie mokradła są cenną ostoją ptaków. Naliczono tu ponad 220 gatunków. Ze znamiennych ptaków występuje tu sowa błotna, muchołówka mała, bocian czarny, żuraw, zimorodek, puchacz, a także orliki krzykliwe i bieliki. Na otwartych wrzosowiskach żyje lelek - rzadki ptak nocny.
Symbol Parku
Symbolem Parku jest łoś, czyli największy ssak kopytny z rodziny jeleniowatych w Polsce. Wybrano go, ponieważ żyje tutaj całkiem sporo osobników tego gatunku. Wśród lasów Puszczy Kampinoskiej spaceruje około 350 sztuk, co daje jednego łosia na niecały kilometr kwadratowy. Co ciekawe, łosie wytępiono tu w I połowie XIX wieku, ale w 1951 roku rozpoczęto odtwarzanie populacji. Udało się to ze sporym sukcesem.
Spacerownik po wybranych parkach
W zaplanowaniu wizyty w KPN z pewnością pomoże „Spacerownik”, który możesz pobrać tutaj. Znajdziesz tu wiele ciekawych pomysłów na wycieczki. Spacerownik mówi też o innych parkach w Polsce, jak Biebrzański, Słowiński, Wigierski czy Świętokrzyski PN.
Artykuł powstał we współpracy z PGE Polską Grupą Energetyczną, która wspiera KPN.
Film o Kampinoskim PN
Zapraszamy na naszą filmową relację z tego pięknego zakątka Polski!
KPN w naszych mediach społecznościowych
Zobacz nasze Posty o KPN na Facebooku i Instagramie, które spodobały się naszym Czytelnikom. Warto przeczytać ich komentarze, a jeśli chcesz więcej info od nas, zaobserwuj nasze Profile na FB i IG !
Posted by Polskie Szlaki on Oryginalny post
Informacje praktyczne
Od świtu do zmierzchu
Poruszać można się tylko po wyznaczonych szlakach i ścieżkach
Wstęp do Parku jest bezpłatny
Parkingi są bezpłatne
Kampinoski Park Narodowy
Dyrekcja, ul. Tetmajera 38, Izabelin
tel. 22/ 722-60-01, 722-60-21
www.kampinoski-pn.gov.pl
Noclegi w Warszawie
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
