Magurski Park Narodowy. Atrakcje, które warto zobaczyć w leśnej krainie górskiej
Magurski Park Narodowy to jedna z ostatnich dzikich ostoi w Polsce. Chyba najdziksza i najbardziej zaciszna. Jeśli więc szukasz samotni i oddechu, to właśnie ta najniższa część polskich Karpat jest dla Ciebie. Przez 3 dni wędrowania po tutejszych szlakach, w październiku, nie spotkaliśmy żadnego turysty! To górski i najbardziej lesisty spośród wszystkich polskich parków narodowych. Kraina orlika krzykliwego i wilków, które tworzą tu aż 3 watahy. Na szlakach można spotkać też niedźwiedzie. Nas żadne straszne zwierzę nie pogoniło, za to spotkaliśmy inne okazy, o czym napiszę poniżej! No i te symboliczne drzwi donikąd, przejmujące i wymowne.
Magurski Park Narodowy to jeden z najmniej znanych parków narodowych w Polsce. Utworzono go 1 stycznia 1995 roku i swoim obszarem obejmuje pasmo Magury, skąd, jak łatwo się domyśleć, wzięła się jego nazwa. Park leży na terenie Beskidu Niskiego, na południe od Biecza i Gorlic, oraz na wschód od Krynicy Zdroju. Co ciekawe, choć jest niewielki, to wkrada się do 2 województw - podkarpackiego (90%) i małopolskiego (10%). Krajobraz Parku zdominowany jest przez niskie i kopulaste szczyty oraz łagodne grzbiety. Najwyższy szczyt na obszarze MPN-u to Wątkowa o niezbyt imponującej wysokości 846 m n.p.m.
Atrakcje Magurskiego Parku Narodowego
Do walorów i atrakcji Magurskiego PN należy zarówno ciekawa, unikatowa i bogata przyroda, jak i malownicze zabytki architektury sakralnej. Pokazują one historię współistnienia na tych terenach Polaków, Łemków, Żydów i Cyganów. Podczas wędrówek po terenie Magurskiego Parku Narodowego i jego najbliższych okolicach spotkasz błyszczące w słońcu piękne cerkwie, opuszczone cmentarze i stare kapliczki. Są też symboliczne drzwi do nieistniejących już wiosek, z których ludność została wysiedlona.
Magura i Wątkowa
Na Magurę i Wątkową wybraliśmy się ze wsi Bartne. To dwa szczyty położone blisko siebie. Trasa liczy około 8 kilometrów w obie strony, czerwonym Szlakiem Papieskim. Pogoda nie była w ten dzień łaskawa, gęste ciemne chmury wisiały nam nad głową, czekając tylko, by na nie spaść rzęsistym deszczem. Czy to dlatego nie spotkaliśmy na szlaku żadnego turysty? Być może tak, ale na innych szlakach tego Parku również byliśmy sami, nawet przy lepszej pogodzie. Im wyżej wchodziliśmy, tym mgły tworzyły coraz bardziej klimatyczną, wręcz baśniową atmosferę.
Na grzbiecie pasma jest pomnik papieski upamiętniający wizytę tutaj, wówczas jeszcze księdza Karola Wojtyły. Jest też punkt widokowy na Tatry. Szczyt składa się z dwóch wierzchołków. Na czerwonych znakach w prawo, wznosi się Magura (829 m n.p.m.). Drugi szczyt leży na zielonych szlakówkach (846 m n.p.m.). Oba są mocno zalesione i próżno szukać tu widoków. Znajdziesz tu pieczątki.
Ferdel i wieża widokowa
To szczyt o wysokości 648 m n.p.m., wznoszący się ponad Wapiennem. Na szczycie stoi drewniana wieża widokowa. Prowadzi tu czarny szlak, my weszliśmy na niego w miejscowości Wyżny Koniec. To krótka trasa, około 1,1 km, ale stromo pod górę. Szliśmy około 20 minut, normalnie zabiera to koło 35 minut, ale spieszyliśmy się. Trud wynagrodziły nam piękne widoki i słońce chylące się ku zachodowi.
Diabli Kamień i Wodospad Magurski w Foluszu
Na czarnym szlaku i czerwonej ścieżce edukacyjnej ponad doliną Kłopotnicy spotkasz piaskowcowe wychodnie nazywane Diablim Kamieniem. Według legendy zrzuciły je tutaj same diabły. Trochę przez przypadek, bo tak naprawdę chciały je zrzucić na Kościół w Cieklinie. Gdy w okolicy kościołów ciągle przybywało, diabły przerażone były, że złych dusz będzie coraz mniej. Postanowiły więc zniszczyć rosnącą świątynię w Cieklinie, zrzucając na nią ogromny głaz, znaleziony na Magurze Wątkowskiej. Jednak i dla czarcich stworzeń jego ciężar okazał się zbyt wielki. Gdy wstał złowieszczy dla nich świt, opuściły ich nadprzyrodzone moce, a kamień spadł z hukiem, roztrzaskując się przy tym na mniejsze kawałki. Tak malownicze skałki sterczą do dziś jako ozdoba szlaku.
Idąc dalej urokliwą buczyną, mieniącą się złotymi barwami, dojdziesz do najwyższego wodospadu Beskidu Niskiego. Mierzy aż 7 metrów wysokości! Silnym strumieniem spływa przede wszystkim wiosną, przy roztopach. W innych porach roku jest dość cieniutki, a mimo to i tak jest tu bardzo ładnie i urokliwie. Na miejscu czeka pieczątka.
Ośrodek Muzealny MPN w Krempnej
Dyrekcja Parku mieści się w Krempnej. Powstał tutaj również bardzo ciekawy Ośrodek Muzealny, który gorąco polecamy Ci odwiedzić. Największe wrażenie robi tu wystawa płatna, gdzie w ciemności przechodzi się do kolejnych, budzących się do życia dioram. Ukazują one życie tego fragmentu Beskidu Niskiego. Ponadto przygotowano szereg wystaw multimedialnych, na których również zaznajomisz się z przyrodą Karpat wschodnich.|
Adres: Ośrodek Edukacyjno-Muzealny im. Jana Szafrańskiego w Krempnej
Czynny cały rok: V-X wt-nd, 7.00-17.00 (weekend od 9.00), XI-IV wt-pt do 7.00-15.00
Symboliczne drzwi do Nieznajowej
Słyszeliście kiedyś o symbolicznych drzwiach? To jedna z ciekawostek tych okolic. Niegdyś znajdowała się tu wioska Nieznajowa. Dom przy domu, w zabudowie łańcuchowej, ale po II wojnie światowej miejscowa ludność została przymuszona do opuszczenia tych terenów i prawosławni Łemkowie pojechali na tereny obecnej Ukrainy. To Rusini należący do wschodnich Słowian, mieszkający kiedyś licznie na terenach Beskidu Niskiego. Posługiwali się oni językiem łemkowsko-rusińskim i byli wyznania prawosławnego lub greckokatolickiego. Stąd mnogość cerkwi i krzyży lub nagrobków z inskrypcjami spisanymi cyrylicą. Jeszcze w 1938 roku na terenach polskich Karpat żyło około 150 tys. Łemków. Obecnie zaledwie 2 tysiące mieszkańców województwa małopolskiego deklaruje przynależność do tej narodowości. W Beskidzie Niskim odnajdziesz więcej symbolicznych drzwi... donikąd.
Cerkiew w Krempnej
Bardzo spodobała nam się świątynia w Krempnej, nie tylko jest piękna sama w sobie, ale też jest ślicznie usytuowana, w pobliżu rzeki Wisłoki, z pięknymi górami Beskidu Niskiego tworzącymi wspaniały, jesienny pejzaż. Udało nam się też zajrzeć do wnętrza. Wiele cerkwi z tych terenów dotrwało do naszych czasów, gdyż po akcji "Wisła" były one przekształcane w kościoły katolickie bez ingerencji w ich wystroje. Dlatego cieszą dziś oczy, chronione i zebrane w Szlak Architektury Drewnianej.
Cerkiew w Świątkowej Małej
Dawna świątynia greckokatolicka św. Michała Archanioła w Świątkowej Małej to obiekt z XVIII stulecia. Choć wcześniejszy kościół stał tutaj już w XVI wieku. To piękna budowla, ale niestety zastaliśmy zamknięte drzwi, toteż nie zobaczyliśmy wnętrza.
Cerkiew w Świątkowej Wielkiej
To nam się udało w Świątkowej Wielkiej. Stoi tu dawna łemkowska cerkiew greckokatolicka z 1757 roku. Od 1986 roku jest to rzymskokatolicki kościół filialny parafii Matki Bożej Niepokalanej w Desznicy. Wystroje, tak inne od katolickich świątyń, potrafią oczarować, w szczególności biorąc pod uwagę, że często wyposażenie jest barokowe, a nawet i starsze. Przez wiele lat te świątynie były zapomniane, ale teraz włodarze coraz częściej odnawiają te perełki, dbając, by pamięć o Łemkach i ich kulturze pozostała w naszych sercach. Wszak to część tożsamości tych ziem.
Cerkiew w Kotani
Cerkiew Św. Kosmy i Damiana w Kotani to dawna łemkowska świątynia greckokatolicka z 1782 roku. Dzisiaj jest to rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.
A czy wiesz, że w cerkwiach początkowo okna mogły być skierowane tylko na południe, bo północ kojarzono z siłami piekielnymi, więc na wszelki wypadek nie tworzono im żadnego dostępu do wnętrza.
Cerkiew w Owczarach z Listy UNESCO
Świątynia Opieki Matki Bożej to parafialna cerkiew greckokatolicka z 1653 roku. Co ciekawe, dziś pełni funkcję zarówno greckokatolickiej cerkwi parafialnej, jak i kościoła filialnego parafii rzymskokatolickiej w Sękowej. To dobry przykład ekumenizmu, gdzie różne tradycje chrześcijańskie wzajemnie współpracują. Obiekt zachował dawny wystrój, który potrafi zachwycić. Dodatkowo wzbogacony jest o elementy rzymskokatolickie. Na Listę Unesco został wpisany w 2013 roku.
Wnętrze dostępne jest do zwiedzania, wystarczy zadzwonić pod numer 18/ 351-89-73 lub 690-462-225 i umówić się z bardzo miłą Panią przewodnik.
Cerkiew w Sękowej z Listy UNESCO
Kościół św. Filipa i Jakuba to kościół filialny, wzniesiony na początku XVI wieku, około 1520 wieku. Ta najstarsza cerkiew w okolicy to unikat, przykład gotyckiego budownictwa drewnianego. Ze względu na swoją długą historię oraz wyjątkowy wygląd, nazywany bywa Perłą Beskidu Niskiego. Na Listę Unesco został wpisany w 2013 roku.
Wnętrze dostępne jest do zwiedzania, wystarczy zadzwonić pod numer 507-400-954 i umówić się z uprzejmą Panią przewodnik. Niestety my nie mieliśmy szczęścia do terminu.
Turystyka w Parku - szlaki MPN
Na terenie Parku wytyczono zarówno szlaki piesze, ścieżki edukacyjne, jak i trasy rowerowe. Można też przemierzać ten unikatowy w skali Karpat obszar konno. Mieliśmy przyjemność wędrować po kilku z nich:
- Pętla w Foluszu - bardzo przyjemna i ciekawa. Liczy kilka kilometrów i zaczyna się na obszernym parkingu, przy miłym parku rodzinnym. Może on być nagrodą dla najmłodszych. Wiemy najlepiej, że czasem takie zachęty bardzo pomagają. Początkowo wiedzie szlakówką czarną, później ścieżką edukacyjną, a dalej wędruje się za znakami zielonymi. Na trasie spotkasz skałki i Wodospad Magurski.
- Szlak Papieski na Magurę - czerwony GSB z miejscowości Bartne, nieodległy i niezbyt stromy. Pasmo Magury Wątkowskiej porasta las bukowy, który jesienią jest cudnie wybarwiony, a we mgle wyglądał magicznie. Po wejściu na górę w prawo nadal czerwonym szlakiem należy kierować się na Magurę (829 m n.p.m.). To raptem kilka kroków, po drodze mija się punkt widokowy na Tatry. W drugą stronę natomiast prowadzą zielone znaki na Wątkową (846 m n.p.m.). To również bardzo blisko. Oba szczyty nie są widokowe. Trasa nosi swą nazwę na pamiątkę wędrówki tutaj księdza Karola Wojtyły, późniejszego papieża.
- Trasa rowerowa do Nieznajowej w dolinie Wisłoki - piękna trasa, płaska i wygoda, w otoczeniu niewysokich kopuł Karpat wschodnich. Mijasz na niej symboliczne drzwi do nieistniejącej już wsi Nieznajowa
- Szlak czarny na Ferdel - my weszliśmy na niego w miejscowości Wyżny Koniec, ale wiedzie on z Folusza i w całości ma 6,5 km. Nasza trasa była krótsza, bo nieco ponad 1 km, za to na tym odcinku jest mocno stroma. Wysiłek wynagradzają śliczne widoki z wieży widokowej, warto być tutaj w okolicy zachodu słońca
Mapa atrakcji
Podrzucamy mapę atrakcji tego Parku Narodowego. Pewno przyda się w planowaniu wyjazdu.
Przyroda Magurskiego Parku Narodowego
Magurski PN jest wyjątkowy, bo aż 95 % jego powierzchni porastają lasy. Głównie naturalne lasy bukowe. Skrywają one cenne gatunki flory i fauny, często objęte ochroną. Nawet te z Polskiej Czerwonej Księgi. Poza lasami odnaleźć też możesz łąki i pastwiska.
Flora Parku
Magurski Park leży w zasięgu dwóch pięter roślinnych: pogórza i regla dolnego. Rośnie około 70 gatunków roślin typowo górskich, np. omieg i modrzyk górski. Wiele gatunków objętych jest ochroną ścisłą. Bardzo wartościowe są tu lasy jaworowe - rzadkie w Karpatach Polskich. Poza terenami leśnymi występują łąki oraz liczne wrzosowiska porośnięte m.in. dziewięćsiłem bezłodygowym. Jesienią magurskie łąki ślicznie kwitną na fioletowo. Ten widok zapewnia zimowit jesienny. Piękny, aczkolwiek trujący. Na terenie objętym ochroną przyrody rośnie blisko 800 gatunków roślin naczyniowych. Ochrona ścisła dotyczy 59 gatunków, ochrona częściowa 11 gatunków. Spotkasz tu aż 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Roślin!
Fauna Parku
Tereny Parku są ostoją dla wielu gatunków zwierząt. Z dużych drapieżnych ssaków można tu spotkać niedźwiedzie brunatne i wilki, które tworzą aż 3 rodzinne watahy. Poza tym rysie, żbiki czy jenoty. Bardzo liczne są jelenie. Żyje tu ponad 500 osobników. Z mniejszych ssaków zobaczysz wydry, kuny, ryjówki czy łasice. Nam udało wypatrzeć się bobra, ale szybko się spłoszył. To nasze pierwsze spotkanie na żywo z tym zwierzęciem.
W tutejszych rzekach i strumieniach pojawiają się raki szlachetne, co oznacza, że woda jest czysta. Sporą ciekawostką jest też fakt, że MPN to jedno z nielicznych miejsc w Polsce, gdzie występują wszystkie rodzime gatunki płazów ogoniastych. 5 gatunków! Traszki: grzebieniasta, zwyczajna, górska i karpacka oraz salamandra plamista. Tę ostatnią spotkaliśmy na magurskich szlakach kilka razy. To niecodzienne żyjątko jest przecudnej urody. Co ciekawe kiedyś uważano, że salamandry rodzą się i żyją w ogniu. Czy to ze względu na jej żółte plamy, krzyczące "nie dotykaj - jestem trująca"? Płaz faktycznie za oczami ma gruczoły jadowe, jednak dla ludzi nie jest on groźny, choć może podrażnić oczy. Jest to gatunek chroniony, ale dość popularny w polskich górach.
Uroku Parkowi dodają też licznie występujące rzadkie gatunki motyli, ale na szczególną uwagę zasługuje niesamowity, niebieski chrząszcz - nadobnica alpejska. Fundacja PGE wspomogła badania naukowe nad tym gatunkiem.
Symbol MPN - orlik krzykliwy
W logo Parku zobaczysz orlika krzykliwego. To symbol tego miejsca. MPN to bowiem największe zagęszczenie tego ptaka w Polsce. Żyje tu najliczniejsza populacja - 25-30 par. Spotkasz go w Parku od kwietnia do września, bo na zimę ptaki odlatują do ciepłych krajów. A tak dokładniej do centralnej lub południowej Afryki.
Zobacz nasz opis wszystkich parków narodowych w Polsce
Spacery po innych parkach narodowych w Polsce
Warto też pospacerować i poznać inne parki narodowe w Polsce, jak: Biebrzański, Narwiański, Drawieński, Kampinoski, Słowiński, Wigierski czy Świętokrzyski PN.
Nasz film
Serdecznie zachęcam do zobaczenia naszego filmu o Magurskiem Parku Narodowym.
Artykuł powstał we współpracy z PGE Polską Grupą Energetyczną, która wspiera MPN.
Informacje praktyczne
Magurski Park Narodowy - Dyrekcja
Krempna 59, Krempna
tel. 13/ 441-40-99
www.magurskipn.pl
Noclegi w Krynicy Zdrój
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Nie musisz się daleko przemieszczać, aby znaleźć kolejne interesujące miejsca. W promieniu 30 kilometrów czeka na Ciebie wiele atrakcji, które z pewnością wzbogacą Twoją podróż o dodatkowe wspomnienia.
- Polana Zbójecka w Rymanowie, odległość: 25.5 km
- Karpacka Troja, odległość: 26.9 km
- Drewniany kościół w Sękowej, odległość: 27.6 km
- Huta Szkła w Rymanowie, odległość: 28.1 km
