Twierdza w Srebrnej Górze to największa górska twierdza w Europie!
Srebrna Góra to niewielkie, historyczne miasteczko, pięknie położone na Dolnym Śląsku, pomiędzy Nową Rudą i Ząbkowicami Śląskimi, na granicy Gór Sowich i Bardzkich, u wlotu do malowniczej Kotliny Kłodzkiej. Najważniejszą, a przy tym największą atrakcją jest tutaj Twierdza Srebrna Góra - cenny zabytek militarny kontynentu i jedna z najważniejszych atrakcji Dolnego Śląska. To największa górska twierdza w Europie, a jej zwiedzanie z przewodnikiem ubranym w historyczny strój żołnierza epoki napoleońskiej to prawdziwa przyjemność i podróż w czasy militarnego funkcjonowania srebrnogórskich fortów!
Zwiedzanie twierdzy - czas i atrakcje
Dlatego zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który świetnie zna ten teren i historię twierdzy, o której opowiada tak ciekawie, że nieco ponad godzinne zwiedzanie mija jak mrugnięcie okiem. Do tego ton opowieści jest momentami żartobliwy, co zdecydowanie uprzyjemnia wędrówkę po labiryntach fortów i spodoba się również dzieciom. Choć temat nie jest specjalnie rozrywkowy i po wizycie w Twierdzy Srebrna Góra wiem na pewno jedno, nie chciałabym tam być w roli żołnierza, w tamtym czasie, bo to niczym od więzienia się nie różniło tak naprawdę! Podczas zwiedzania wychodzi się też na koronę Twierdzy, która jest zarazem wspaniałym punktem widokowym, można stąd podziwiać panoramę Sudetów, a dokładniej Gór Opawskich, Masywu Śnieżnika i bliżej wznoszących się grzbietów Gór Bardzkich i Sowich. Nam widoki nie były dane, niebo zsunęło się niemal na nasze głowy i widok ledwo dochodził do połamanej sosny, przypominającej mi tą z Sokolicy w Pieninach!
Pamiętajcie, że temperatura powietrza w części podziemnej nie przekracza 10 stopni Celsjusza, nawet latem, także warto wziąć bluzę ze sobą. Buty też trzeba wziąć wygodne i takie, które mogą się pobrudzić, bo nie wszystkie fragmenty są suche i wybrukowane 🙂 Miejscami wygląda to podobnie jak wtedy, kiedy twierdza była użytkowana.
Jak dojechać do twierdzy?
Forty ze względu na swe rozmiary robią ogromne wrażenie na turystach, szczególnie Donżon. Aby go zobaczyć, należy dojechać do Przełęczy Srebrnogórskiej, a stąd koło schroniska udać się pieszo krętą, malowniczą drogą pod górę, która jest wyłączona z ruchu samochodowego. Spacerek trwa jakieś 15 minut, osoby niepełnosprawne mogą podjechać samochodem pod samą Twierdzę. W okresie letnim w weekendy z przełęczy Srebrnogórskiej do Twierdzy kursuje odpłatna kolejka Fort Fan Express. Cena biletu Fort Fan Express w obie strony to 5 zł (2020).
Historia Twierdzy w Srebrnej Górze
Twierdza Srebrna Góra została zbudowana w latach 1765-77 na rozkaz króla Prus Fryderyka II Wielkiego, według projektu inżyniera Ludwiga Wilhelma Regelera - pruskiego podpułkownika. Tak naprawdę nie było większego sensu militarnego do zbudowania tak ogromnej twierdzy w tym miejscu. Mówi się, że król Fryderyk po prostu nie lubił Słowian, a Polaków wręcz nienawidził, więc kiedy pewien Chorwat wystrzelił w jego stronę, oznajmił, że nikt nie będzie więcej do niego strzelał!
Oficjalnie Twierdza Srebrna Góra miała bronić Śląska, zdobytego przez Prusy w 1740 roku. Pod budowę fortyfikacji wybrano dwa górujące nad Przełęczą Srebrną wzniesienia: Forteczną Górę (Warowną, 686 m n.p.m.) oraz Ostróg (627 m n.p.m.). Dziś Fort Ostróg można również zwiedzać, także jest elementem Twierdzy Srebrna Góra.
Jak zbudowano fort?
Tworzenie Twierdzy Srebrna Góra było tak wielkim przedsięwzięciem, że na miejscu zbudowano wówczas tartak, cegielnię, wapienniki, wodociąg i liczne drogi transportowe. Zewnętrzne mury forteczne wykonano z wydobytego na miejscu kamienia, a cegłę wykorzystano tylko do wykończenia wnętrz kazamat, wewnętrznego muru dziedzińca Donżonu i obu bram wjazdowych. Narożniki i rynny wykonano z białego lub czerwonego piaskowca.
Co ciekawe, przy budowie twierdzy zatrudniano około 4 000 robotników z zachodnich Niemiec i Czech, również okoliczna ludność była zmuszana do pracy przy budowie fortów. Cała twierdza składała się z 299. kazamat i 54. izb strzeleckich. Na wypadek wojny załoga miała liczyć blisko 4 tys., a w razie potrzeby nawet 5 tys. żołnierzy. Artyleria forteczna obejmowała 264 dział, haubic i moździerzy. Twierdza była na tyle samowystarczalna, żeby wytrzymać nawet 3-miesięczne oblężenie, skrywała studnie w każdym forcie, piekarnie, browar, zwierzęta hodowlane i żywność w magazynach. Dziś twierdza Srebrna Góra to bardzo ważny element militarnego dziedzictwa kulturowego Europy.
Warunki życia w Twierdzy
Ale warunki życia były tu bardzo ciężkie i surowe. Nie można było opuszczać twierdzy pod groźbą śmierci, a nawet za błahostki obowiązywały kary i to bardzo zmyślne i bolesne. A gdy już dostałeś się do szpitala, to rzadko opuszczałeś go żywy. Lekarze nie myli rąk, a anatomii uczyli się na zmarłych w twierdzy, tak więc do opatrunków i operacji często podchodzili prosto od ciał ofiar. Dodając do tego wilgotne i niehigieniczne warunki życia w twierdzy oraz skromne jedzenie, to już nie dziwi wysoka śmiertelność żołnierzy stacjonujących w takich twierdzach!
Obronność Twierdzy Srebrnogórskiej
A należy pamiętać, że Twierdza Srebrna Góra w latach swej świetności, czyli w XVIII wieku była najnowocześniejszą w Europie. Jej budowa była ogromnym przedsięwzięciem, składała się z 6 sporych fortów oraz wielu budowli pomocniczych.
Ogromne, grube mury twierdzy i jej specyficzne położenie były kiedyś nie do pokonania. Do dziś czuje się tu chłód i wilgoć murów, zwłaszcza w korytarzach zbudowanych pod powierzchnią góry. Stacjonowało w niej zwykle około 3,5 tysiąca żołnierzy.
Bardzo trudno było nie tylko się dostać się do twierdzy, ale też wydostać się z niej 🙂 Ponoć udało się to tylko kilku śmiałkom. Inni przypłacili to życiem, ginąc od kul z karabinów lub spadając z prawie pionowych ścian. Twierdza do dziś robi ogromne wrażenie, jest monumentalna, ma setki podziemnych tuneli i labiryntów. Łatwo się tu zgubić.
Projekty realizowane w Twierdzy Srebrna Góra
Od 2016 roku Twierdza realizuje z powodzeniem ogromne projekty rewitalizacyjne. Zakres prac realizowanych w latach poprzednich i obecnie sprawia, że srebrnogórska twierdza należy do największych „poligonów konserwatorskich” w Polsce , a łączna wartość prowadzonych prac przekracza 50 mln złotych.
W dawnych izbach żołnierskich powstaje hostel na 58 osób, restauracja i przeszklona sala multimedialna. Pieniądze na remont i modernizację Twierdzy pozyskano z regionalnego programu operacyjnego województwa dolnośląskiego. Równolegle prowadzone są prace przy odtworzeniu nieudostępnionej do tej pory do zwiedzania części twierdzy. Działania dofinansowane zostały z funduszy EOG. Utworzony będzie mostek widokowy zawieszony w powietrzu na 29 metrach nad fosą. To samo w sobie będzie wyjątkową atrakcją.
Poza konstrukcjami mostów, odbudowane zostaną dekoracyjne bramy Bastionu Górnego, Fortu Rogowego, Kawaliera i
przylegające mury. Powstanie nowa ekspozycja w Kawalierze (ponad 600 m2), która wypełniona będzie makietami, dioramami i wieloma multimediami. Pozwolą one pokazać odwiedzającym temat przewodni projektu – „Jak 250 lat temu zbudowano Twierdzę w Srebrnej Górze, drugą największą górską twierdzę w Europie”.
Warto obserwować te poczynania zarówno w Internecie jak i zobaczyć efekty realizowanych prac na własne oczy, gdyż twierdza czynna jest codziennie.
Informacje praktyczne
Godziny zwiedzania oraz ceny biletów znajdziesz na stronie: https://forty.pl/odwiedz-nas/bilety-godziny/
Parking: bezpłatny na przełęczy, skąd jest 15 minut pieszo (latem jeździ kolejka, 5 zł w obie strony)
Bezpłatny parking górny dostępny jest dla osób niepełnosprawnych i kobiet w ciąży
Zwiedzanie z przewodnikiem, samemu tylko ograniczona trasa
Temp. w twierdzy to 10⁰C, warto wziąć odzież wierzchnią i wygodne buty
Obiekt dostępny dla psów, tylko na smyczy
Na miejscu w sezonie gastronomia i pamiątki
Twierdza Srebrna Góra
ul. Kręta 4, Srebrna Góra
tel. 74/ 818-00-99
Noclegi w Srebrnej Górze
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Jeśli szukasz więcej pomysłów na ciekawe miejsca do odwiedzenia, mamy dla Ciebie kilka propozycji w okolicy. W promieniu 30 kilometrów znajduje się kilka atrakcji, które warto dodać do swojego planu podróży.
- Twierdza Kłodzka, odległość: 15 km
- Pałac Kamieniec, odległość: 15 km
- Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, odległość: 17.8 km
- Kompleks Riese, odległość: 18.9 km
- Podziemne miasto Osówka, odległość: 19.1 km
- Kopalnia Złota w Złotym Stoku, odległość: 22.2 km
- Szczeliniec Wielki, odległość: 23.5 km
- Jezioro Bystrzyckie w Zagórzu Śląskim, odległość: 25.3 km
- Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim, odległość: 25.5 km
- Błędne Skały, odległość: 27.2 km
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
Sprawdź pogodę
Poniżej pokazujemy Ci prognozę pogody. Sprawdź ją przed wyjazdem!
