Ostrów Tumski we Wrocławiu. Najstarsza część miasta. Katedra, Most Tumski, latarnie i latarnik
Ostrów Tumski z Katedrą Św. Jana Chrzciciela i innymi gotyckimi, a nawet romańskimi świątyniami to serce Wrocławia. To najstarsza zamieszkana część miasta liczącego 1000 lat historii. To wspaniały zespół architektury sakralnej na skalę europejską. To miejsce zachwyca! Nie tylko cudną architekturą, ale i spokojem. To wspaniałe miejsce na spacer i odkrycie ciekawostki, bowiem to jedyne miejsce w Polsce, gdzie latarnik każdego dnia zapala i gasi gazowe latarnie.
Most Tumski na wyspę, która wyspą już nie jest
Most Tumski nazywany jest też Mostem Zakochanych. Dlaczego? Pary zakochane wieszały tutaj kłódki. Było ich jednak tak wiele, że groziło to konstrukcji tej budowli. Dlatego podczas ostatniego remontu kłódki przeniesiono, a tu zostało ledwie kilka z nich.
Remont miał miejsce w 2019 roku. Wtedy władze zdecydowały się na usunięcie kłódek. Było z tym sporo pracy, bo ich łączna waga wynosiła 17 ton! Nic dziwnego, że martwiono się o stan mostu. Ponoć zrobili to też dla samych zakochanych z obawy, że ich zamknięte w kłódce uczucie może zardzewieć niczym one same. Most tworzy efektowna konstrukcja wymalowana na zielono. To właśnie tędy najlepiej wkroczyć na Ostrów.
Katedra na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu
Perłą Ostrowa Tumskiego jest oczywiście gotycka katedra Św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu, który jest zarazem patronem miasta. Jego wizerunek jako głowa na talerzu można oglądać w różnych częściach miasta, nie tylko na katedralnym Ostrowie, ale np. na Starym Ratuszu na Rynku czy nawet w pięciopolowym herbie miasta! Katedra we Wrocławiu początkami sięga XII wieku, ale dziś jej najstarsza część to prezbiterium pochodzące z XIII stulecia. Długie są dzieje tej świątyni i od zawsze była ona ostoją i śladem polskości w tym polskim, czeskim, austriackim, pruskim i niemieckim mieście!
Katedra wrocławska otwarta jest dla wiernych i turystów od rana do wieczora, a po zmroku fantastycznie podświetlona. Najstarsza część budowli to prezbiterium, natomiast barokowa kaplica Św. Elżbiety uchodzi za najwspanialszą w Polsce. Dostępna jest również wieża katedry. Obie wieże wznoszą się na wysokość 98 metrów. Ciekawostką jest, że w zakrystii znajduje się ołtarz, pod którym złożone są doczesne szczątki biskupa Nankiera. Jego proces beatyfikacyjny rozpoczął się w 1719 roku.
Festung Breslau czyli Twierdza Wrocław
Niewiele brakło i już by katedry na Ostrowie Tumskim nie było, bo w czasie wojny na Ostrowie, jak i w całym Wrocławiu rozgorzały dramatyczne walki, o wiele silniejsze niż w okolicy i katedra, podobnie jak Wrocław została zniszczona w około 70%. Co najgorsze, wielkich zniszczeń dokonano w kwietniu i maju 1945 roku, już po kapitulacji Berlina. A to dlatego, że Wrocław pod koniec II wojny światowej stał się Festung Breslau czyli Twierdzą Wrocław. Plan Hitlera był taki, by Wrocław za wszelką cenę obronić lub zniszczyć. Kiedy więc zaczął się atak wojsk radzieckich, Niemcy wysadzali w powietrze najcenniejsze fragmenty miasta. Stało się oczywiste, że nie tylko oblężenie, ale i obrona Festung Breslau nie pozostawią we Wrocławiu przysłowiowego kamienia na kamieniu. Dziś na Katedrze zobaczysz zdjęcia, jak wyglądała ona po wyzwoleniu. Praktycznie nie było czego ratować, ale państwo polskie zdecydowało się odbudować zrujnowaną świątynię jako jedną z nielicznych pamiątek po polskiej historii tego miasta. Dziś to perła wśród polskich gotyckich zabytków sakralnych, z wieżami wysokimi na 100 metrów!
Inne zabytki na wyspie. Najstarszy kościół miasta i kościół w kościele
Jak przystało na Wyspę Kościelną, wrocławski Ostrów Tumski poszczycić może się wieloma kościołami. I to wiekowymi, choć nie jest to duża przestrzeń.
Kościół Św. Idziego - najstarsza zachowana w całości budowla we Wrocławiu
Wśród zabytków sakralnych na uwagę zasługuje najstarszy kościół na Ostrowie i tym samym najstarsza zachowana w całości budowla we Wrocławiu. To kościół Św. Idziego z 1220 roku. Nie zawsze udaje się wejść do jego wnętrza, ale jak będziesz miał okazję, to polecam zobaczyć surowe wnętrze tej niewielkiej świątyni z romańską absydą. Zaraz obok niej znajduje się Brama Kluskowa, która nazwę wzięła właśnie od kluski na jej szczycie, z czym wiąże się legenda, o której piszę poniżej.
Kolegiata Św. Krzyża czyli 2 gotyckie kościoły w jednym!
Prawdziwym smaczkiem jest kolegiata Św. Krzyża, kryjąca tak naprawdę dwie gotyckie świątynie. Z kolegiaty w dół schodzi się do osobnego zabytkowego kościoła Św. Bartłomieja. To prawdziwy unikat wśród polskich świątyń!
Przed okazałą kolegiatą stoi barokowa kolumna, to całkiem spory pomnik. I tutaj odnaleźć można rzecz unikatową, bowiem wśród figurek aniołków z puklami dostrzeżesz główki dwóch łysych aniołków. Skąd one się tutaj wzięły? Uczeń mistrza, któremu akurat się dziecko urodziło, tak właśnie wyobraził sobie aniołka i w ten sposób wyrzeźbił. Zapytasz skąd drugi łysy aniołek i słusznie. To już dzieło mistrza, bowiem, choć zdziwiony, musiał zachować symetrię w barokowej rzeźbie i dorobił drugiego aniołka bez pukli.
Ponadto na Ostrowie znajduje się Muzeum Archidiecezjalne ze słynną Księgą Henrykowską, gdzie widnieje pierwsze zdanie zapisane po polsku. Wspaniały jest też Ogród Botaniczny oraz niesamowite Muzeum Przyrodnicze. Odnajdziesz tu również kościół Św. Marcina.
Latarnie gazowe i wrocławski latarnik
Ciekawostką jest, że Ostrów Tumski we Wrocławiu oświetlany jest latarniami gazowymi. Każdego dnia miejscowy latarnik chodzi uliczkami tej czarownej wyspy (dziś już to nie jest wyspa) i wieczorem je zapala, zaś rano gasi. Oświetlony tymi latarenkami Ostrów Tumski robi niesamowite wrażenie. Wygląda to magicznie, zupełnie inaczej niż przy dzisiejszym, białym oświetleniu ledowym. Warto choć raz zobaczyć taki Ostrów Tumski! W każdym miesiącu zapalanie latarni odbywa się o innej godzinie, w zależności od momentu zapadania zmroku. To jedyne takie miejsce w Polsce, gdzie latarnie gazowe są zapalane codziennie przez latarnika. Latarnie gazowe znajdziesz jeszcze w Warszawie, np. na ulicy Płatniczej, ale tam zapalają się automatycznie.
Historia Ostrowa Tumskiego
W czasach pogańskich na Ostrowie Tumskim żyli Ślężanie. Później w grodzie rezydowali Piastowie, a następnie Ostrów stał się ośrodkiem władzy kościelnej. Już w IX wieku powstała tu pierwsza zabudowa. Była to wówczas wyspa. Później w książęcym grodzie na Ostrowie Tumskim powstał zamek, który wyburzono około XV wieku.
Wyspa była niewielka, a pieczę nad nią od XIV wieku sprawowało duchowieństwo. Ciekawym był obowiązek zdejmowania nakrycia głowy, również z królewskich skroni, gdy wchodziło się na most Tumski. Od XIX stulecia, gdy zasypano ostatnią odnogę Odry, Ostrów został wyspą już tylko z nazwy.
Skąd nazwa Ostrów Tumski?
Ostrów Tumski to nic innego jak Wyspa Kościelna. Ostrów to w języku staropolskim wyspa. Katedry natomiast dawniej nazywano tumami. Ostrów Tumski odnajdziesz też w Poznaniu.
Legenda kluskowa o bramie z kluską
Legenda kluskowa głosi, że żyło sobie tu dawniej pewne małżeństwo. Żona gotowała mężowi przepyszne kluski, które uwielbiał. Niestety pewnego dnia żony zabrakło, a mąż bardzo tęsknił zarówno do niej, jak i do owych klusek. Tak się złożyło romantycznie, że żona pewnej nocy objawiła się mężowi we śnie i przekazała mu garnuszek pełen klusek. Obiecała, że jeśli będzie każdego dnia je jadł, ale zostawi jedną kluskę na dnie, to od nowa będzie się każdego dnia ten garnuszek napełniał. No niestety chłop był zachłanny, chciał zjeść wszystkie kluski, ale ostatnia uciekła mu na szczyt bramy i niestety garnuszek się nie napełniał.
Informacje praktyczne
Ostrów Tumski
Plac Katedralny 18, Wrocław
Czynne cały rok, całą dobę
Na teren Ostrowa Tumskiego wstęp bezpłatny
Katedra 10.00-17.00
Wstęp do katedry jest bezpłatny, płatne są tylko: tras widokowy, wystawa misyjna i kaplice barokowe wraz z ołtarzem głównym św. Jana Chrzciciela fundacji biskupa Jerina
Aktualne godziny otwarcia i cennik biletów: https://katedra.wroclaw.pl/zwiedzanie/
Noclegi w Wrocławiu
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Nie musisz się daleko przemieszczać, aby znaleźć kolejne interesujące miejsca. W promieniu 30 kilometrów czeka na Ciebie wiele atrakcji, które z pewnością wzbogacą Twoją podróż o dodatkowe wspomnienia.
- Katedra we Wrocławiu, odległość: 0 km
- Wrocławskie krasnale, odległość: 1.1 km
- Stary Ratusz we Wrocławiu, odległość: 1.1 km
- Rynek we Wrocławiu, odległość: 1.1 km
- Kościół Garnizonowy we Wrocławiu, odległość: 1.1 km
- Hydropolis we Wrocławiu, odległość: 1.4 km
- Zoo Wrocław z Afrykarium, odległość: 2.3 km
- Zamek Topacz, odległość: 9.7 km
- Sanktuarium Św. Jadwigi w Trzebnicy, odległość: 21.8 km
- Zamek w Oławie, odległość: 25.6 km
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
