Mauzoleum Piastów Śląskich w Legnicy. Wybitne dzieło sztuki w kościele Św. Jana

Name: Mauzoleum Piastów w Legnicy
Rating: 4.4

Anna Piernikarczyk · Aktualizacja: 2024-09-22

4.4

Mauzoleum Piastów Śląskich w Legnicy to pierwsza barokowa kaplica grobowa na Śląsku. Wspaniały i kunsztowny pomnik znamienitego rodu, wystawiony po śmierci, przedwcześnie zmarłego, ostatniego przedstawiciela Piastów, Jerzego Wilhelma. To wybitne dzieło sztuki dostępne jest dla turystów w ramach Muzeum Miedzi w Legnicy.

Mauzoleum Piastów w Legnicy

Lokalizacja i wstęp do Mauzoleum Piastów

Grobowiec znajduje się w jednej z kaplic wspaniałego, barokowego kościoła Św. Jana Chrzciciela, który stoi niedaleko Rynku, przy ulicy Ojców Zbigniewa i Michała. Pierwotnie było to prezbiterium gotyckiej świątyni, która w późniejszym czasie została rozbudowana. Mauzoleum dostępne jest dla turystów odpłatnie, w ramach biletu do pobliskiego Muzeum Miedzi przy ulicy Św. Jana.

Kościół Św. Jana

Historia kościoła Św. Jana i Mauzoleum Piastów Śląskich

W 1675 roku, w wieku 15 lat, zmarł ostatni książę legnicko - brzeski, Jerzy Wilhelm (1660-75), syn księcia Chrystiana (1618-72) i księżnej Ludwiki Anhalt Dessau (1631-80). Wraz z nim wygasła dynastia Piastów panująca w Polsce i na Śląsku. W marcu 1675 roku młody książę złożył hołd cesarzowi Leopoldowi I Habsburgowi, a ten uznał go pełnoletnim i przekazał rządy w księstwach legnickim, brzeskim i wołowskim. Jerzy Wilhelm panował ledwie 8 miesięcy, bo zmarł w Brzegu 21 listopada 1675 roku. Jego zwłoki przewieziono do Legnicy i 8 lutego 1676 roku złożono w kościele św. Jana.

Matka Jerzego Wilhelma, ks. Ludwika Anhalt Dessau ufundowała kaplicę w legnickim kościele jako miejsce pochówku i panteon sławy Domu Piastów. Mauzoleum powstało w latach 1677-79 i należy do najwybitniejszych zabytków epoki, łącząc w harmonijną całość wszystkie dziedziny sztuki: architekturę, rzeźbę oraz malarstwo. Projekt architektoniczny wykonał włoski budowniczy, Carlo Rossi (jak popularne wino), który wiele lat pracował dla Piastów przy rozbudowie rezydencji w Oławie.

Kościół św. Jana Chrzciciela od połowy XVI wieku pełnił, wraz z kolegiatą św. Jadwigi w Brzegu, funkcję nekropolii Piastów legnicko-brzeskich. Była to wówczas niewielka, jednonawowa, gotycka świątynia, gdzie znajdowały się liczne książęce nagrobki i epitafia. Po wygaśnięciu dynastii, w XVII stuleciu, w prezbiterium tego gotyckiego kościoła usytuowano Mauzoleum Piastów. W początkach XVIII stulecia rozebrano gotycką nawę, niszcząc wyposażenie wnętrza, również piastowskie pomniki. Zachowano jedynie dawny chór i mauzoleum, które włączono w bryłę nowego, barokowego kościoła, jako boczną kaplicę. Układ ten, mimo dramatycznych losów budowli, przetrwał do dzisiaj.

Kościół Św. Jana

Mauzoleum Piastów w Legnicy

Kościół Św. Jana

Rzeźby ostatnich Piastów

Kaplicę zdobią niezwykle realistyczne posągi, przedstawiające ostatnich Piastów. To cztery naturalnej wielkości alabastrowe rzeźby księżnej Ludwiki, jej męża Christiana, oraz ich dzieci - Jerzego Wilhelma i Karoliny.

Rzeźby są dziełem wybitnego wiedeńskiego artysty, Macieja Rauchmillera są „najbardziej oryginalnym wytworem rzeźby portretowej z drugiej połowy XVII w. na Śląsku”. Wyobrażają członków rodziny Jerzego Wilhelma w eleganckich, wręcz teatralnych strojach i pozach. Toczą oni swą ostatnią rozmowę, zapisaną łaciną na cokołach posągów. Księżna Ludwika zwraca się do męża: „Heu mihi soli” („Biada mnie samej”), książę Chrystian odpowiada: „Nescia gnati” („Nieświadoma losu syna”), Jerzy Wilhelm stwierdza: „At sequor ipse” („Podążam sam”), jego starsza siostra Karolina zamyka rozmowę retorycznym pytaniem: „Spes ubi nostrae” („Gdzież nasza nadzieja”).

Mauzoleum Piastów w Legnicy

Sarkofagi w Mauzoleum

Poniżej rzeźb ustawiono we wnękach zdobne sarkofagi. Kryją one szczątki od lewej: księżnej Ludwiki zmarłej w 1680 roku, księcia Chrystiana zmarłego w 1672 roku, księżnej Zofii Elżbiety zmarłej w 1622 roku, księcia Jerzego Wilhelma, zmarłego w 1675 roku, i księcia Ludwika IV, zmarłego w 1663 roku. Sarkofagi innych członków rodu zostały tu wstawione w XIX wieku.

Zgodnie z pierwotnym założeniem we wnękach miały stanąć sarkofagi z trumnami wszystkich ostatnich Piastów, zgodnie z alabastrowymi rzeźbami powyżej, ale księżniczka Karolina, córka Ludwiki, wychodząc za mąż przeszła z wyznania kalwińskiego na katolicyzm i kazała się pochować u stóp grobowca Świętej Jadwigi w Trzebnicy. Tam spoczywa do dziś. Co ciekawe, z tego powodu przez wieki rzeźba Karoliny była odwrócona tyłem.

Mauzoleum Piastów w Legnicy

Płyta fundacyjna Mauzoleum

Płyta z wykutym łacińskim napisem głosi:"Bogu, Opiekunowi szczątków i pobożnym Cieniom Domu Piastów poświęcono ten pomnik, który ród Piastów wziął początek z Piasta w roku 775 ery Chrystusowej, dał Sarmacji (Polsce) 24 królów i licznych panujących, Śląskowi 123 książąt, kościołowi 6 arcybiskupów i biskupów, Północy religię, naukę, urządzenia państwowe, świątynie, szkoły, miasta, zamki, mury obronne, dzięki władcom pobożnym, szlachetnym, świętym, dzielnym i łaskawym Germanię ocalił od nawały tatarskiej, który na Chrystianie najlepszym i jego synu Jerzym Wilhelmie ostatnim, lecz w zasługach najpierwszym dnia 21 listopada 1675 roku przy wielkim żalu Ojczyzny, Europy, i cesarza równo po dziewięciu stuleciach skończył się i zasłużył, aby Ludwika, księżna Anhacka, ostatnia matka Piastów pomnik ten zbudowała przodkom i pradziadom, jako tez potomnym, małżonki, synowi, sobie i pozostałej córce Karolinie księżnej Holsztyńskiej roku Chrystusowego 1679, płacząc nad urnami tych, z których mając cnotę za herolda, a świat Północy za pomnik niczego by nie potrzebował, gdyby wcześniej od głazów nie milkło wspomnienie i wdzięczność śmiertelnych".

Mauzoleum Piastów w Legnicy

Nasz film o Legnicy

Zapraszamy na nasz film o pięknej Legnicy.

Informacje praktyczne

Mauzoleum Piastów - Kaplica Grobowa
Kościół Św. Jana Chrzciciela
ul. Ojców Zbigniewa i Michała 1, Legnica
Aktualne ceny biletów i godziny zwiedzania: www.muzeum-miedzi.art.pl

Noclegi w Legnicy

Oto lista polecanych i sprawdzonych przez nas noclegów.

Hotel Gwarna Legnica 0.4 km

Park Hotel w Świdnicy 47.1 km

Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.

Co zobaczyć w okolicy?

Jeśli już zwiedziłeś tę atrakcję, warto wybrać się również do kilku innych ciekawych miejsc w pobliżu. W promieniu 30 kilometrów znajdziesz wiele interesujących zakątków, które mogą urozmaicić Twój pobyt w tej części Polski.