Swanetia w Gruzji. Atrakcje: Mestia, Uszguli i lodowiec Szchara. Górski raj!
Swanetia to swoiste ginące dziedzictwo, które warto uratować! Położona na północno-zachodnich rubieżach Gruzji, to region, który zachwyca nie tylko majestatycznymi krajobrazami, lecz także unikalną kulturą i historią. Odcięta od reszty kraju przez potężne pasma Kaukazu, przez wieki zachowała swoją odrębność i autentyczność, która dziś przyciąga podróżników z całego świata.
Najlepsze atrakcje Swanetii w Gruzji
Ponad 100 km niepewnej drogi, wąskiej, ciągnącej się przy wysokich skalnych stokach, nad przepaściami. Czasem zdarza się, że jej fragmenty zostały podmyte, przepływa nią strumień, a nawet fragmenty runęły w dół do koryta rzeki. Taki szlak prowadzi do atrakcji Górnej Swanetii (Svaneti). Warto jednak przejechać tę trasę, by poznać ginący świat, z gotyckimi wieżami, gościnnymi Swanami i przepięknymi górskimi pejzażami. Zobacz najpiękniejsze atrakcje Swanetii!
Mestia i koszki (koshki)
Mestia to serce regionu i świetna baza wypadowa do poznawania lokalnej kultury tego regionu Gruzji. Tutaj spędziliśmy 2 noce, dzięki czemu mogliśmy zgłębić okolicę. W mieście można zwiedzić muzeum etnograficzne, ale przede wszystkim polecam zobaczyć liczne wieże gotyckie, tzw. koszki. Są symbolem regionu, wznoszą się niemal w każdej osadzie, tworząc charakterystyczny krajobraz na tle gór. Szczytów Kaukazu. To wąskie, kamienne wieże, o kilku kondygnacjach. Niektóre z nich są udostępnione do zwiedzania. W Mestii można na pewno odwiedzić 2 z nich. Budowała je gruzińska arystokracja, już od początku naszej ery, obecne pochodzą z okresu IX-XIII wiek.
Wieża Machub w Mestii
My odwiedziliśmy w Mestii wieżę Machub z XII stulecia. Wstęp kosztuje 10 lari (około 13 zł od osoby). Na najniższym poziomie zobaczysz tron gospodarza, jaki w każdej wieży stał, a ponadto sprzęty używane dawniej przez swanów. Do dzisiaj niektórych się używa, np. charakterystycznych rogów, z których pije się chachę, słynny alkohol gruziński, liczący około 40-50% alkoholu. Jest ostry, ale bez niego nie odbędzie się żadna gruzińska uczta. Przy odrobinie szczęścia zostaniesz nią tutaj poczęstowany.
Na wyższe kondygnacje dostaniesz się tylko po drabinkach. Wieże są wąskie, a po drodze zobaczysz niewielką cerkiew, a właściwie bardziej ołtarzyk, a na samym szczycie czekają ładne widoki z okien. Można też z drabinki otworzyć właz na dach i stamtąd podziwiać szeroką okolicę. Trudno tutaj mówić o szczelności budowli. Tak czy owak, miejsce ma wyjątkowy klimat i polecam je gorąco!
Baszta Miłości niedaleko Mestii
Kolejną wieżę udostępnioną dla turystów znajdziesz przy trasie z Mestii do Ushguli. Wiąże się z nią ciekawa legenda, a mianowicie na kamieniu pod nią przesiadywali kiedyś kochankowie, dziewczyna i chłopak, którzy bardzo się pokochali. Pewnego razu chłopak poszedł na polowanie i zginął na nim najpewniej, bo już nie wrócił. Dziewczyna każdego dnia na kamieniu czekała na niego, bowiem nie uwierzyła w jego śmierć. Niestety on nie wracał przez lata, a ona nie wyszła za mąż, wciąż mając nadzieję. Rodzina zlitowała się nad nią i wystawiła tę basztę, żeby dziewczyna mogła się w niej schronić. Dziś nazywana jest basztą miłości.
Ushguli (Uszguli) z cerkwią Lamaria
Ushguli uznawana jest za najwyżej położoną osadę Europy, stale zamieszkałą. Ulokowała się na wysokości 2100 m n.p.m. i tak naprawdę jest to umowne, że leży w Europie, bowiem znajduje się w Kaukazie, który stanowi granicę między Europą i Azją. W całości wpisana jest na listę UNESCO, z cerkwią Lamaria i widokiem na Szcharę, najwyższy szczyt Gruzji o wysokości 5193 m n.p.m.
Cerkiew Lamaria
Cerkiew Matki Bożej Uszguli, popularnie zwana Cerkwią Lamaria, to średniowieczna gruzińska cerkiew prawosławna. Wznosi się nieco ponad całą osadą i z zewnątrz nie przypomina kościoła, a raczej kolejną wieżę swanecką. W środku natomiast, choć jest maleńka, to i zarazem niesamowita. Z wymalowanymi freskami pochodzącymi jeszcze ze średniowiecza, pełna palących się świeczek. Cieniutkich, tak charakterystycznych dla prawosławia.
Jej początki sięgają IX wieku, ale to stwierdzono bardziej na podstawie cech stylowych, bo zapiski się nie zachowały. Świątynia ta, według lokalnych legend, powstała na miejscu dawnego pogańskiego kultu. Z czasem pogańska bogini przerodziła się w Matkę Boską i tak zostało pogaństwo wyparte przez chrześcijaństwo. W regionie znajdziesz także dziesiątki innych kamiennych cerkwi i kaplic, często ukrytych wśród górskich zboczy.
Lodowiec Szchara – spektakularny trekking znakowanym szlakiem
Za Lamarią właściwie kończy się osada i otwiera się przyrodniczy świat Kaukazu. Stąd jest 9 km do czoła lodowca Szchary, najwyższego szczytu Gruzji. Można udać się tutaj na trekking. My postanowiliśmy samochodem (4x4) podjechać do ostatniego parkingu. Drogi asfaltowej oczywiście nie ma. To 7 km offroadu, na tym odcinku czekają kamienie, błoto, nawet przepływające strumyki. Ale śmiałków nie brakuje, nam też się udało. Na parkingu można coś zjeść, napić się i skorzystać z toalet. Tzw. na narciarza, wiele takich w Gruzji.
Ostatnie 2 km to już trekking, bo inaczej niż pieszo się nie da. To raj dla miłośników górskich wędrówek. Szlak jest oznakowany, nie jest trudny, wije się lekko pod górę, po kamieniach. Miejscami jest mokro. Czoło lodowca znajduje się na wysokości 2557 m n.p.m. Był to dla nas najwyższy punkt, na jakim kiedykolwiek staliśmy zapewne, nieco wyższy od naszych najwyższych Rysów. Pogoda nam kaprysiła, ale ostatecznie wygrało słońce i pokazały nam się śliczne widoki. Na zieleń doliny, błękit strumyku i biel ośnieżonej Szchary. Tylko samo czoło lodowca było bure, poutykane olbrzymią ilością kamieni i głazów. Dlatego nie podchodźcie zbyt blisko, bo są one w ciągłym ruchu i co rusz spadają z impetem.
W okolicy można też podejść do Lodowca Chalaadi, który początkowo mieliśmy w planach. Ale Szchara przywołała nas bardziej i trudno było jej się oprzeć! My wypożyczyliśmy samochód od Gruzja z nami wariatami. Polecamy, dobry kontakt i duża gościnność, spaliśmy też u nich w Gori.
Tradycyjna kuchnia swanecka. Kubdari i sól swanecka. Gdzie zjeść w Swanetii?
Kuchnia Svanetii, choć oparta na prostych składnikach, jest niezwykle aromatyczna i sycąca. Najbardziej znanym, tradycyjnym daniem regionu jest kubdari. To placek z mięsem (wołowina lub wieprzowina), cebulą, czosnkiem i charakterystyczną solą swanecką, która nadaje potrawie wyjątkowy smak. Bardzo nam smakowało kubdari i kosztowaliśmy go w kilku miejscach, m.in. w Cafe-Lemi w Ushguli czy w Vichnashi w centrum Mestii.
Oczywiście, nie brakuje tu także klasycznych gruzińskich specjałów, takich jak wspaniałe pierożki chinkali czy słynne chaczapuri, które w lokalnych restauracjach są nie tylko smaczne, ale i przystępne cenowo (dania główne za 20 lari, czyli ok. 27 zł). Polecam też zupy, które rozpoczynają się zwykle od 10 lari, np. charczo.
Wspomniana Vichnashi serwowała bardzo dobrą kuchnię, polecamy, ale jeszcze bardziej w pamięci zapadła nam Cafe-Lemi, z hamakiem i cudnym widokiem na szczyty Kaukazu. Jeśli będziesz szukał ładnego wystroju w gruzińskich lokalach, to możesz się zawieść, natomiast kuchnia jest prosta, smaczna i podawana z sercem na talerzu. Ja unikałabym w przyszłości dań składających się tylko z kawałków mięs w sosie, bo są one zwykle dość twarde. Sałatki natomiast kupuje się osobno i zwykle stanowią sporą porcję. Najbardziej do gustu przypadło nam właśnie kubdari i chaczapuri adżarskie, czyli to w kształcie łódeczki, z serem i żółtkiem jaja.
A do tego poznasz tu gościnność gruzińską, która objawia się dzieleniem lokalnym, często swojskim winem, a także chachą, mocnym alkoholem, którego nie może zabraknąć na żadnej gruzińskiej uczcie. Liczy około 50 % alkoholu, jest przezroczysta i też często Gruzini przygotowują ją samodzielnie.
Kultura i tradycje Swanów
Ludność Swanetii, czyli Swanowie, posługują się własnym językiem, svan. Uznawany jest przez Gruzję za dialekt i zarazem jest to jeden z najbardziej archaicznych języków. Niestety zagrożony wymarciem. Ich tradycje i obyczaje, od wieków przekazywane z pokolenia na pokolenie, przetrwały dzięki izolacji regionu. Do dziś podczas zwiedzania wież można zobaczyć tradycyjne wnętrza, ozdobione drewnianymi rzeźbieniami i sakralnymi symbolami. Starsi mieszkańcy ubolewają, że wieże narażone są na zawalanie, a tradycje zanikają, gdyż młodzi opuszczają trudną do życia Swanetię. Na ratunek przychodzi turystyka. Coraz więcej podróżników z całego świata tutaj zagląda i niesie się wieść o tej pięknej krainie. Może i Ty tutaj dotrzesz i pomożesz uratować to dziedzictwo!
A dotarcie do Swanetii to przygoda sama w sobie. Wąskie, kręte drogi, częste osuwiska i wszechobecne krowy czy konie na trasie sprawiają, że podróż wymaga cierpliwości i determinacji. Nagrodą jest wspaniały, unikalny świat, którego próżno szukać w innych zakątkach globu!
Swanetia: górski krajobraz Kaukazu ze Szcharą, najwyższym szczytem Gruzji
Svanetia to kraina wysokich, ośnieżonych szczytów, głębokich, malowniczych dolin, zielonych łąk i malowniczych wodospadów. To tutaj wyrasta Szchara, najwyższy szczyt Gruzji (5193 m n.p.m.), pod względem wysokości trzeci w całym Kaukazie. Góruje nad osadami, które zdają się być zawieszone pomiędzy Europą a Azją. Region słynie także z przepięknych lodowców, do których prowadzą wymagające, ale niezwykle malownicze szlaki piesze.
Architektura i dziedzictwo z listy UNESCO
Najbardziej charakterystycznym symbolem Svanetii są średniowieczne wieże obronne, tzw. koshki. Te unikalne budowle, powstałe głównie między IX a XIII wiekiem, służyły zarówno jako domy, jak i fortyfikacje chroniące mieszkańców przed najazdami. Wioski takie jak Ushguli czy Mestia, z dziesiątkami kamiennych wież, wpisane zostały na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako wyjątkowy przykład harmonii człowieka z górskim środowiskiem. W samej Ushguli, najwyżej położonej stale zamieszkanej osadzie Europy (2100 m n.p.m.), zachowało się ponad 200 wież, kościołów i zamków, a panorama na Szcharę zapiera dech w piersiach. Po drodze do niej spotkasz wiele innych osad i miejscowości, gdzie nawet jeszcze ładniej wieże komponują się z otaczającą przyrodą.
Swanetia to miejsce, gdzie czas płynie wolniej, tradycja wciąż żyje, a natura zachwyca na każdym kroku. To idealny kierunek dla tych, którzy szukają autentycznych wrażeń, dzikiej przyrody i spotkania z żywą historią. Gorąco polecamy Wam podróż do Swanetii.
Gdzie spać w Swanetii?
My spędziliśmy 2 noce w Mestii, w Mamuka Chartolani Guesthouse. Byliśmy w grupie znajomych i mieliśmy do dyspozycji 3 pokoje 2-osobowe, każdy z własną łazienką, wspólny salonik oraz małą kuchnię, ze skromnym wyposażeniem. Zadowalający poziom pokojów i łazienek, dobre położenie blisko sklepów i łatwe dojście pieszo do centrum Mestii. Możemy polecić z czystym sumieniem.
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Gdzie jeszcze warto pojechać?
Planujesz dalsze podróże? W takim razie koniecznie zapoznaj się z naszymi propozycjami kolejnych miejsc, które zachwycają swoją historią, kulturą i pięknymi krajobrazami.
- Alcudia na Majorce,
- Opatija,
- Czechy Środkowe,
- Kutna Hora,
- Valldemossa na Majorce,
- Ołomuniec,
- Formentor na Majorce,
- Karlova Studánka w Czechach,
- Chester,
- Zamek Karlstejn,
Sprawdź pogodę
Zobacz prognozę pogody, by celniej zaplanować swą podróż!
