Kościół Św. Krzyża w Żaganiu
Kościół Św. Krzyża w Żaganiu to unikatowy obiekt stojący na terenie Parku Książęcego, niedaleko pałacu. Bardzo długa jest jego historia, choć ostatecznie wiąże się z księżną Dorotą Talleyrand-Perigord, która panowała nad tymi ziemiami w połowie XIX wieku i stanowi dziś jej mauzoleum. Ta neogotycka dziś budowla początkami sięga XIII wieku, kiedy poza murami miasta, przy szpitalu stanęła kaplica dla trędowatych pod wezwaniem Św. Wawrzyńca, którą opiekowali się Augustianie. W latach 1334-35 w miejscu kaplicy zbudowano gotycką świątynię z fundacji księżnej Matyldy - żony księcia głogowskiego i żagańskiego Henryka IV. Stało się to po tym, jak rzeka Bóbr po wylaniu odsłoniła wielki drewniany krzyż, który ponoć umieszczono w kościółku jako relikwię (stąd wezwanie).
W XVII wieku kościółek przeszedł w ręce protestantów, a w XVIII stuleciu był w tak złym stanie, że wymagał odbudowy. Najważniejszym momentem dla świątyni były lata 1845-49, kiedy przebudowano ją w stylu neogotyckim z fundacji księżnej Doroty, z przeznaczeniem na grobowiec rodzinny książąt żagańskich. Projekt zrealizował Leonhard Dorst von Schatzberg, za co został uhonorowany orderem przez króla Prus. Wnętrza zdobił malarz Karl Joseph Begas, rzeźbiarz Bernhard Afinger oraz twórca witraży Carl Samuel Scheinert. Co ciekawe zaangażowanych wówczas było tu blisko 100 rzemieślników z Żagania i okolic. Dziś w kościółku Św. Krzyża spoczywa m.in. księżna Dorota oraz jej syn Napoleon Ludwik. Podziwiać tu można ich marmurowe sarkofagi.
Pod koniec XX wieku zbito fragment tynków w prezbiterium odsłaniając gotyckie lico ceglane. Obecnie kościół Św. Krzyża jest po remoncie i prezentuje się bardzo ładnie. To śliczny obiekt prezentujący ciekawy styl oraz bogaty wystrój i wyposażenie. Można go zwiedzać po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym, stanowi filię żagańskiej parafii Św. Józefa. Znajduje się w obrębie zabytkowego założenia szpitalnego, przy zakolu rzeki Bóbr.
Kościół Św. Krzyża
ul. Żelazna 1, Żagań
