Zimowe wyprawy górskie: przygotowanie, wyposażenie i bezpieczeństwo

Zimowe wyprawy górskie stanowią wyjątkowe wyzwanie dla miłośników przygód i piękna natury. Warto cieszyć się pełnią tych doświadczeń i sami bardzo lubimy wypady w góry zimą, kiedy są szczególnie urokliwe. Trzeba jednak pamiętać, jak niezbędne jest odpowiednie przygotowanie, zarówno pod względem fizycznym, jak i sprzętowym. Zima niesie ze sobą, poza ślicznym, białym pejzażem, również pewne niebezpieczeństwa i ograniczenia. W poniższym artykule pokażę Ci kilka kluczowych aspektów, na które warto zwrócić uwagę, planując zimowe wyprawy górskie.

Warunki atmosferyczne

Warunki atmosferyczne w górach zimą mogą być ekstremalne. Temperatury poniżej zera, silne wiatry i opady śniegu mogą znacznie wpłynąć na przebieg wyprawy. Przed planowanym wyjazdem sprawdź prognozę pogody i dostosuj trasę oraz wyposażenie do oczekiwanych warunków. Wiatr i wilgoć znacząco potrafią obniżyć odczuwalną temperaturę. Pamiętaj, że zimą chodzi się wolniej. Szybciej się męczysz i zużywasz więcej kalorii.

Dodatkowym utrudnieniem jest krótki dzień i szybko zapadający zmierzch. Weź to wszystko pod uwagę, planując trasę, by bezpiecznie dotrzeć do celu.

Dobry sprzęt w góry

Dobrej jakości ubrania i sprzęt to kluczowe elementy wyposażenia, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i udaną wyprawę. Warto zainwestować w specjalistyczny ekwipunek, taki jak:

• Narty lub rakietki śnieżne - w zależności od terenu, wybierz odpowiednie narzędzia do poruszania się po śniegu. Na utartych szlakach narty są nie tylko pomocą, ale i przyjemnością. Natomiast w kopnym śniegu o niebo lepiej idzie się z rakietkami, gdy każdy krok bez nich to prawdziwa walka i pot
• Kijki trekkingowe - pomocne w równoważeniu i redukcji obciążenia stawów. Tak naprawdę z kijkami idzie się po prostu dużo łatwiej niż bez nich
• Kompas, mapa, GPS lub smartfon - to niezastąpione gadżety przy zimowych wędrówkach. Każdy zazwyczaj ma smartfon przy sobie. Obecnie zastąpił w dużej mierze tradycyjną mapę i kompas. Jeśli wolisz jednak mieć ze sobą mapę, kup taką foliowaną, która nie namoknie już po kilku krokach w zimowych warunkach. W przypadku korzystaniu z komórki, zadbaj o mapy offline, aby nie zaskoczył Cię brak internetu. My bardzo lubimy korzystać w górach ze strony mapy.cz, w tej aplikacji łatwo pobierzesz mapy offline.
• Raczki lub raki - zimą to obowiązkowy element wyposażenia. Przydają się na ubitym śniegu i jeszcze bardziej na lodzie. Przekonaliśmy się na własnej skórze niejednokrotnie, jak ułatwiają poruszanie się w górach. To moim zdaniem nie tylko wygoda, ale i wymóg, by uniknąć skręcenia lub złamania nogi. W niższych partiach gór jak Beskidy i dolinki tatrzańskie wystarczą w zupełności raczki, jednak do podejścia, a również zdecydowania i zejścia z wyższych partii Tatr konieczne będą już raki. Przyda się też wówczas czekan. Dla osób szukających prawdziwych wyzwań niezbędne okaże się lawinowe ABC. Pojawiły się np. plecaki lawinowe posiadające specjalne systemy poduszek powietrznych, mające na celu utrzymanie Cię na powierzchni w przypadku zejścia lawiny. Niektóre plecaki mają też wbudowany gwizdek, który czasem może uratować życie.

Odpowiedni ubiór ma zimowe wyprawy górskie

Ubieranie się warstwowo to najlepszy sposób na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała podczas wędrówki. Skorzystaj z systemu trzech warstw. Pierwsza warstwa to termoaktywna bielizna, np. merino. Druga warstwa to izolacyjna warstwa cieplna, np. dobry polar. Trzecia warstwa to odzież chroniąca przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi, czyli wiatroszczelna i wodoodporna kurtka. Te zwykle są lekkie, cienkie i łatwe w transporcie. Warto przy zakupie sprawdzić, jak dobrze chronią przed deszczem i czy są oddychające. Jednostka, która określa wodoodporność, to milimetry słupa wody. Im wyższe wartości, tym większa nieprzemakalność.
W outdoorze przyjęło się, pełna wodoodporność zaczyna się od 10.000 mm H2O.

Nie polecam ciepłych kurtek w góry, bowiem łatwo wtedy o zapocenie. W przypadku cienkiej kurtki i ciepłej bluzy pod spodem, można łatwo ją odpiąć, nie narażając się na wychłodzenie. Dobrej jakości kurtki mają też zwykle odpinane zamki pod pachami, dla lepszej wentylacji.

Zdecydowanie podczas zimowej wędrówki przydadzą się specjalistyczne buty zimowe. Mogą to być śniegowce, ale jeszcze lepiej mieć dobrej jakości wysokie buty trekkingowe. Jedne i drugie zapewnią ciepło i ochronę przed wilgocią. Buty trekkingowe, z twardą podeszwą i najlepiej z wodoodporną membraną Gore-Tex, koniecznie wcześniej zaimpregnuj. Najlepiej robić to po każdej wędrówce.

Jeśli wybierzesz buty trekkingowe, które są wygodniejsze na długie wędrówki, warto zaopatrzyć się w stuptuty. Wtedy nawet, gdy trafisz na nieprzetarty szlak, będziesz miał dużą szansę na suche spodnie, bowiem stuptuty chronią je od wysokości buta aż po kolano. Ja ubieram stuptuty zimą w górach nawet wtedy, gdy ubieram śniegowce.

Nie wyobrażam sobie zimowej wędrówki w górach bez czapki i rękawiczek. Pomyśl nawet, żeby wziąć dodatkowe do plecaka. Czapka potrafi się spocić podczas marszu (lepiej wziąć cieńszą niż za grubą), rękawiczki natomiast mogą się przemoczyć od śniegu, w momencie podparcia czy upadku.

No i jeszcze okulary słoneczne. Myślisz, że zimą to fanaberia? Słońce w górach bywa naprawdę ostre, tym bardziej, gdy jego promienie odbijają się od śniegu. Dobrym wyborem będą zatem wysokiej klasy okulary turystyczne, które zabezpieczą przed szkodliwym promieniowaniem UV oraz refleksami.

Wyżywienie i nawodnienie podczas wyprawy

Podczas zimowych wypraw górskich, utrata energii jest dużo większa niż w innych warunkach. Warto mieć przy sobie żywność o wysokiej kaloryczności, taką jak batony proteinowe, orzechy, suszone owoce czy czekolada. Pamiętaj również o regularnym nawadnianiu się, nawet jeśli nie odczuwasz pragnienia. Rozumiem, że zimna woda niespecjalnie smakuje podczas zimowej wędrówki. Sama mam z tym problem, bo przypominam sobie o piciu dopiero wtedy, gdy odczuwam silne pragnienie. Idealnym rozwiązaniem będzie więc termos z ciepłym napojem. Gorąca herbata na szlaku zimą to bardzo dobry pomysł. W specjalnym termosie możemy nawet wziąć ze sobą obiad albo przynajmniej gorący bulion.

Niezależnie od tego, czy weźmiesz obiad, kanapki czy planujesz kupić posiłek w schronisku, spakuj do plecaka kilka batonów proteinowych. W sklepach można znaleźć szeroki asortyment w tej dziedzinie i dopasować smaki do swoich upodobań. Pamiętaj, że schronisko może być zamknięte. Zdarzyło nam się to już po sezonie nie raz i nie dwa. Wtedy przekąska dodająca energii jest na wagę złota. A batony proteinowe dobrze się sprawdzają w tym zakresie. To wysokobiałkowa przekąska energetyczna, która dodatkowo ma obniżoną zawartość węglowodanów. Bogaty wybór batonów proteinowych, a także ogrzewacze do dłoni znajdziesz tutaj: https://www.apo-discounter.pl

Ogrzewacze i akcesoria

W przypadku długotrwałej wędrówki, szczególnie podczas postoju i w niesprzyjających warunków atmosferycznych, warto mieć ze sobą ogrzewacze chemiczne lub elektryczne. To bardzo pomysłowy gadżet, który może okazać się nieodzowny podczas zdobywania szczytów. Ogrzewacze zapewniają dodatkowe źródło ciepła, kiedy już Twój organizm nie daje rady samodzielnie się rozgrzać. Szczególnie przydadzą się, gdy chcesz wykonywać zdjęcia czy filmowe ujęcia i musisz zdjąć rękawiczki. Wtedy znacznie szybciej rozgrzejesz dłonie. Ale tak naprawdę ogrzewacze możesz włożyć w każdy fragment odzieży, zależnie od tego, który fragment ciała po prostu się wychłodził. Ja używam ogrzewaczy już od kilku lat, nie tylko na dłonie, ale i na cewkę moczową, co chroni mnie przed nawracającymi zapaleniami pęcherza.

Inne akcesoria przydatne podczas górskich spacerów zimowych to latarka czołowa, najlepiej z opcją obsługiwania ruchem dłoni. Niezbędny na szlaku okaże się często nożyk wielofunkcyjny. Koniecznie zabieraj ze sobą podręczną apteczkę pierwszej pomocy, zawierającą artykuły pierwszej pomocy, m.in. plastry, jednorazowe rękawiczki, opatrunek, nożyczki czy chusteczki antybakteryjne. Bądź też świadomy, że w chłodzie szybciej zużywają się baterie. Weź ze sobą zapasowe oraz powerbank. To niezbędne akcesoria!

Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo powinno być zawsze dla Ciebie priorytetem. Zanim wyruszysz na wyprawę w góry, nie tylko zimą, poinformuj kogoś o swoim planie. Oczywiście, gdy dzień jest krótki, staje się to jeszcze ważniejsze, abyś nie wyruszył samotnie przed siebie, bez podzielenia się tą informacją z innymi. Albo bliscy albo obsługa schroniska powinni znać Twoją planowaną trasę i przewidywany czas powrotu. Dodatkowo, zawsze miej ze sobą telefon komórkowy z pełnym naładowaniem baterii. Powerbank na pewno też okaże się pomocny. Nie wybieraj się w góry bez mapy regionu, w który się wybierasz. Czy to tradycyjnej, czy w komórce, najlepiej offline. Szlakówki czasem potrafią wprowadzić w błąd, a czasem są po prostu słabo widoczne lub nie ma ich wcale w kluczowych momentach.

Przed wyjściem w góry sprawdź też pogodę, a zimą dodatkowo zagrożenie lawinowe. Możesz to zrobić na stronie GOPR-u czyli Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego
W sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia przydatne będą numery alarmowe do GOPR:
985 lub 601-100-300
! Pamiętaj, by nie zajmować linii w błahych sprawach, bo ktoś może w tym samym momencie bardziej potrzebować pomocy.

Podsumowując, zimowe wyprawy górskie mogą dostarczyć niezapomnianych przeżyć. Śnieżne pejzaże i zachody słońca bez tłumów na szlakach to coś, co potrafi urzec. Ale takie wędrówki zimową porą wymagają starannego przygotowania. Dobre planowanie, odpowiednie wyposażenie i świadomość warunków atmosferycznych, to klucz do udanej przygody w zimowym krajobrazie gór. Niech wypad stanie się przygodą, nie udręką! Ja po kilku zimowych wyjściach w góry, szybko doceniłam urok tej aktywności, tak naprawdę zupełnie odmiennej od letnich górskich wyjść.