Wiślica atrakcje. Zabytki i ciekawe miejsca, które warto zwiedzić w Wiślicy
- Wiślica jest maleńka, niemal wszystkie atrakcje mieszczą się w zasięgu wzroku
- Bezpłatnie zaparkujesz na rynku
- Poza sezonem trudno tutaj znaleźć czynną restaurację, na rynku działa cały rok piekarnia/cukiernia z wypiekami słodkimi i wytrawnymi
- Koniecznie odwiedź nowoczesne Muzeum Archeologiczne, oferujące ścieżkę wiodącą po podziemiach bazyliki, z fundamentami aż trzech romańskich świątyń! Z unikatową posadzką, sterczącymi kośćmi ludzkimi i "misą chrzcielną" (bilet normalny 20 zł)
- Wejdź do środka gotyckiej kolegiaty Narodzenia NMP fundowanej przez Kazimierza Wielkiego, z cenną rzeźbą Madonny Łokietkowej
- Odwiedź średniowieczny Dom Długosza, to odpłatne muzeum z ciekawymi piwnicami (bilet normalny 8 zł)
Wiślica nas oczarowała. Kto tutaj nie był, niech żałuje. Jeśli lubisz historię, to koniecznie odwiedź to niesamowite miejsce. To maleńkie miasteczko, drugie najmniejsze w Polsce, leży w województwie świętokrzyskim, ale od wieków było związane z Małopolską. W czasach pierwszych Piastów było niezwykle ważnym ośrodkiem, obok Krakowa i Sandomierza. Wiślica bardzo mocno naznaczona jest historią. I to mówiącą o początkach naszej państwowości. Tak, mówi się, że to tutaj właśnie miał miejsce najstarszy chrzest polski, blisko 100 lat wcześniej od słynnego chrztu Mieszka I.
Choć dziś Wiślica na znaczeniu mocno straciła, to nie zatraciła klimatu, silnego powiewu historii i niezwykle cennych zabytków doby średniowiecza. A do tego nowoczesne muzeum, piękne zakola Nidy i gipsowe unikaty. Zobacz, co oferuje Ci ten niesamowity zakątek Polski, na Ponidziu, nieco na południe od Buska Zdroju.
Zabytki i atrakcje Wiślicy, czyli co warto zwiedzić w mieście
Miasto słynie głównie z zabytków, ale i kilka ciekawych atrakcji przyrodniczych można znaleźć w samym mieście, jak i najbliższej okolicy. My już dwukrotnie spacerowaliśmy po uliczkach tego miasta i zgłębialiśmy jego ciekawostki, Zobacz nasz przewodnik i przekonaj się, co warto zobaczyć w Wiślicy. Oto najciekawsze atrakcje miasta!
Kolegiata w Wiślicy - najlepsze atrakcje
Kolegiata Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Wiślicy to najważniejsza budowla w mieście. Ten gotycki obiekt to symbol miasta i zarazem jego główna ozdoba. Stanęła w Wiślicy w XIV wieku i została ufundowana przez samego króla Kazimierza Wielkiego. Nie z potrzeby serca, a w ramach pokuty za grzechy. Kanonikiem tego obiektu był natomiast nie kto inny, jak słynny kronikarz, Jan Długosz, który fundował stojącą obok dzwonnicę.
Ta potężna budowla powstała w miejscu dwóch wcześniejszych świątyń. Te wraz z pobliskim kościołem Św. Mikołaja stały tu we wczesnym średniowieczu niczym Święta Trójca.
Wnętrze bazyliki mniejszej kryje wiele cennych śladów przeszłości, w tym sklepienia z herbami, freski czy XIII-wieczną rzeźbę MB Łokietkowej. Nazwanej tak, bo wg tradycji modlił się przed nią Władysław Łokietek. To madonna uśmiechnięta z dzieciątkiem, widoczna w ołtarzu, w prezbiterium, które zdecydowanie jest najciekawszą częścią budowli. W bazylice skrywają się też relikwie Św. Jana Pawła II. Niezwykłe ciekawostki skrywają podziemia bazyliki, dostępne do zwiedzania w ramach nowoczesnego Muzeum.
Adres: ul. Kościelna
Muzeum Archeologiczne - nowoczesna atrakcja Wiślicy
W XX wieku pod bazyliką odkryto pozostałości dwóch romańskich kościołów, które dziś odpłatnie udostępnione są dla turystów w ramach bardzo ciekawego muzeum. W ostatnich latach przybrało ono bardzo nowoczesną odsłonę, z wieloma multimediami i niezwykle cennymi artefaktami.
Płyta Orantów i kości ludzkie
Wielką ciekawostką niewielkiego kościółka z XII wieku jest zachowana w podziemiach unikatowa posadzka, również z XII stulecia, nazywana Płytą Orantów. To bardzo cenny ślad sztuki romańskiej, jeden z najważniejszych i najpiękniejszych w Polsce. Przedstawia kilka postaci, prawdopodobnie fundatorów: Kazimierza Sprawiedliwego, jego żoną Helenę i syna Bolesława. Widoczny jest tu również najpewniej jego brat Henryk Sandomierski oraz drugi syn.
Obok widoczne są ruiny nieco większej romańskiej kolegiaty z XIII stulecia, która miała dwuwieżową fasadę. W warstwach osadów widoczne są sterczące kości ludzkie. To dość przejmujące i robi spore wrażenie!
Kościółek Św. Mikołaja i "misa chrzcielna"
Wydaje się, że najstarszy obiekt w mieście to ruiny pobliskiego kościółka Św. Mikołaja, znajdujące się początkowo w pawilonie archeologicznym, a dziś dostępne w ramach tej samej placówki. Pochodzą z XI wieku i mówią o niewielkim kształcie tego jednonawowego kościółka z absydą. Został on rozebrany w XIII wieku, podczas stawiania murów miasta.
Hasło romańskie sprawia, że nasze uszy i oczy szeroko się otwierają. A Wiślica zadziwia bardzo w tej kwestii, bo nagromadziło się takich pozostałości sporo. Jest też naprawdę unikalna ciekawostka. Wśród tych ruin trwa od wieków słynna "misa chrzcielna". I tu rodzą się pytania.
To tajemnicze kamienne zagłębienie o średnicy około 4,5 metra, zbudowane z gipsów. Istnieje teoria, że to baptysterium, czyli misa chrzcielna, w której chrzczono Wiślan jeszcze w IX wieku. Mówi o tym legenda panońska w żywotach św. Metodego. Święty ten wraz ze Św. Cyrylem chrystianizowali Wielkie Morawy graniczące z Wiślanami. Legenda wspomina o potężnym słowiańskim księciu siedzącym na Wiśle, który "urągał chrześcijaństwu i wielkie czynił mu szkody". Ponoć siłą został skłoniony przez księcia Moraw Świętopełka do przyjęcia Chrystusa i miało to się dziać właśnie w tym miejscu w 880 roku.
O ile fakt przyjęcia chrześcijaństwa przez Wiślan w tym czasie jest wysoce prawdopodobny, to jego miejsce było zapewne inne, bo ten kościół wtedy nie istniał. Dziś za bardziej prawdopodobne przyjmuje się, że ta nisza służyła jako… misa do mieszania zaprawy. Dlaczego więc ją zachowano i dlaczego w Poznaniu odnaleziono podobne? Jestem ciekawa, co Ty sądzisz na ten temat?
Adres: Plac Solny 35, Oddział Muzeum Narodowego w Kielcach
https://mnki.pl/wislica/
Dom Długosza w Wiślicy
Budowla pochodzi z XV wieku, a dokładniej z 1460 roku i jest fundacji, jak już nazwa wskazuje, słynnego kronikarza Długosza. Stoi obok kolegiaty. Od początku, po dziś dzień, służy jako mieszkanie księży tu posługujących. Mieszkał tu i sam kronikarz, jako kanonik i nauczyciel synów króla Kazimierza Jagiellończyka.
"Rózgi śmiało używać i nauki do głowy wlewać." Tak król Kazimierz Jagiellończyk zachęcał nauczyciela do nauki swych synów. Ten chyba się słuchał, bo synowie nie bardzo lubili i to miasto i samego Długosza.
Gotycki Dom to ceglany budynek piętrowy, zaprojektowany na planie prostokąta. We wnętrzu zachowały się belkowane stropy i resztki polichromii z okresu powstania kamienicy. Na belkach widnieje Herb kronikarza. Część plebanii jest udostępniona dla turystów w ramach płatnego muzeum. Dzięki temu można tu podziwiać ciekawe rzeźby, średniowieczne i nie tylko, cenne elementy wyposażenia kościelnego oraz wspomniane polichromie. w ramach biletu zwiedza się korytarz na parterze oraz piwnice. Na piętrze mieszczą się niedostępne dla turystów mieszkania księży.
Adres: ul. Długosza 22
Grodzisko w Wiślicy, zrewitalizowana przestrzeń miejska
Pierwsza osada otwarta powstała tu jeszcze w IX wieku. Za czasów Bolesława Chrobrego, w XI stuleciu, stanął gród, zastąpiony znacznie większym na przełomie XII i XIII wieku. Istniały tu rzędy półziemianek o konstrukcji słupowej, z kamiennymi paleniskami we wnętrzach. Gród chronił mieszkańców i szlaku na Ruś Kijowską. W czasie badań znaleziono tu wiele ciekawych artefaktów, część z nich można podziwiać w muzeum.
Gdy byliśmy tu kilka lat temu, miejsce było praktycznie niezagospodarowane, a dzisiaj jest tutaj naprawdę ładnie. Powstały kładki spacerowe, pozwalające wyobrazić sobie rozkład obwarowań, chat i traktów. Sporo tu również tablic informacyjnych, poszerzających wiedzę turystów o tym miejscu. Osada była użytkowana do XIV wieku. Miała dogodne położenie i otoczona była wodą. Oparła się o wyniosłą, gipsową skałę. Miejsce to leży na południowy wschód od rynku.
Adres: ul. Podgrodzie
Psia Górka w Wiślicy, czyli opowieść o Jadwidze i Jagielle
Psia Górka to niewielki pagórek, leżący około 500 metrów od rynku, przed samym Grodziskiem. Teren ten został ładnie zagospodarowany, z ławkami, rzeźbami, oświetleniem i efektownym mostem nad starorzeczem Nidy.
Z Psią Górką wiąże się ciekawa opowieść. Niejaki Gniewosz z Dalewic oskarżył Jadwigę, że była niewierna Jagielle. Sąd orzekł, że to zwykłe łgarstwo, dlatego za karę musiał wleźć pod ławkę i zaskomleć, że "zełgał jako pies" i trzy razy zaszczekać. Zapłacił też stosowną grzywnę.
Adres: ul. Podgrodzie
Zakola Nidy z wieżą widokową
Piękne meandry Nidy można podziwiać w Nadnidziańskim Parku Krajobrazowym, który tutaj ma swoją enklawę. Nida to chyba najpiękniejsza rzeka w woj. świętokrzyskim. Jej piękno, pomógł nam docenić dron Ziemowit, bo rozległe wiosenne rozlewiska skutecznie ostudziły nasz zapał spacerowania.
Polecam jednak w suchszych porach roku spacer w te rejony, bo czeka tutaj nawet niewysoka wieża widokowa. Można do niej dojść od ulicy Tysiąclecia Państwa Polskiego. Wystarczy wejść w ścieżkę niedaleko kirkutu.
Adres: ul. Tysiąclecia Państwa Polskiego
Plaża nad Nidą w Wiślicy
Malownicze zakole Nidy zobaczysz przy ulicy Sportowej. Powstał tu pomost, plaża i parasolki ze strzechy. W sezonie można tu skorzystać z kajaków. Na miejscu czeka parking.
Adres: ul. Sportowa
Inne zabytki w Wiślicy
- Dzwonnica w Wiślicy, ul. Kościelna - wolnostojąca wieża obok bazyliki, ufundował ją w XV wieku Jan Długosz
- Rynek - plac o 1000-letniej historii
- Plac Solny - ładnie zagospodarowany plac znajdujący się na tyłach bazyliki, to tutaj funkcjonuje nowoczesne Muzeum Archeologiczne w Wiślicy
- Fundamenty kościółka Św. Marcina w Wiślicy, ul. Podgrodzie - stał przy bramie Zamkowej, powstał jako murowany w XVI wieku, otaczał go cmentarz
- Fundamenty kościółka Św. Ducha w Wiślicy, ul. Batalionów Chłopskich - był to kościółek szpitalny, przy bramie Krakowskiej, poza murami miasta. W XV wieku drewniany, w XVII już murowany, przy nim powstał cmentarzyk, na którym grzebano ciała utopionych w Nidzie
- Figura Męki Pańskiej, pl. Solny, kamienna kapliczka na słupie z XVII wieku
- Kirkut, ul. Tysiąclecia Państwa Polskiego, cmentarz żydowski w Wiślicy nie zachował się w dobrym stanie
Atrakcje w okolicy Wiślicy
W najbliższej okolicy miasta odwiedzić warto ciekawy, renesansowy kościół w Gorysławicach. Natomiast jeszcze kawałek dalej polecam miejscowość Chotel Czerwony. Stoi tu tzw. córka kolegiaty wiślickiej. To zacna, gotycka świątynia, która przypomina pomniejszony pierwowzór. Ufundował ją Jan Długosz. Zdobi ją wiele pięknych zabytków z XV i XVI wieku.
Największe kryształy gipsu na świecie
Również w Chotlu znajdziesz ciekawy unikat. To Rezerwat Przęślin i jedne z największych na świecie wychodni kryształów gipsu. Tworzą tutaj charakterystyczne formy w postaci "jaskółczych ogonów". Mają nawet 2 metry wysokości i cudnie skrzą się w słońcu.
Miejscami wręcz tworzą odbicia i przypominają mozaikę z lusterek, podobną jak słynne podwórko - Pasaż Róży w Łodzi. Niektórzy o tych gipsach na Ponidziu mawiają wręcz “szklica”. Odszukać tu można niezwykle rzadkiego chrząszcza Ziołomirka stepowego. Występuje tylko w 3 miejscach na świecie. Nie mieliśmy jednak szczęścia do niego.
Mapa atrakcji Wiślicy
Poniżej zaznaczyliśmy na mapie zabytki Wiślicy i inne atrakcje, które warto wziąć pod uwagę podczas zwiedzania miasta.
Nasz film o Wislicy
Zapraszam jeszcze na nasz film o tym klimatycznym mieście.
Historia Wiślicy
Wiślica stara jest jak sama Polska! To urocze miasto na Ponidziu istniało już we wczesnym średniowieczu, około IX wieku. Największy rozkwit przeżyło w okresie od XII do XIV stulecia. To właśnie wtedy powstało tu najwięcej zabytków, których ilość dziś szokuje na tak niewielkim terenie.
W XIV wieku znacząco do rozwoju Wiślicy przyczynił się król Polski, Kazimierz Wielki. Fundował tu okazałą kolegiatę, a z jej okienka (dziś zamurowanego) ogłosił tu Statuty Wiślickie. Miało to miejsce w 1362 roku. Były to pierwsze zbiory prawne dla Małopolski. Bo choć obecnie jest to województwo świętokrzyskie, to w czasach pierwszych Piastów Wiślica, obok Krakowa i Sandomierza, stanowiła najważniejszą osadę w Małopolsce.
Wspomniany król nie był najwierniejszym z ludzi. Jego podboje miłosne były powszechnie komentowane. To nie uszło uwadze księdza Marcina Baryczki z Krakowa, który groził królowi ekskomuniką. Kaznodzieja został aresztowany, a krótko po tym jego ciało znaleziono w Wiśle. W ramach pokuty król fundował wiele obiektów sakralnych, nie tylko wiślicki.
Obecnie miasto mocno straciło na znaczeniu i długo pozostawało najmniejszym miastem w Polsce, do 2019 roku, kiedy nieodległy Opatowiec zyskał prawa miejskie i zastąpił Wiślicę w tym temacie. Sam liczy około 300 mieszkańców, zaś Wiślica około 500 mieszkańców.
Skąd się wzięła nazwa Wiślica?
Skoro Wiślica, to gdzie ta Wisła? Pewnie każdy kojarzy tę nazwę właśnie z królową rzek w Polsce. Ale przez miasto przepływa Nida. Wisła płynie 10 kilometrów dalej. Czemu więc taka nazwa? Od Wiślimira, legendarnego założyciela miasta. To właśnie podobno on został tutaj ochrzczony jeszcze w IX wieku.
Gdzie zjeść w Wiślicy?
Miasto jest na tyle malutkie, że niestety nie uświadczysz tu żadnej restauracji ani knajpki. przynajmniej poza sezonem. Na rynku przez cały rok działa jedynie cukiernia, a właściwie piekarnia z cukiernią, w której można kupić coś słodkiego do kawy i ewentualnie jakieś kanapki i tego typu wypieki. Wybór jest dość duży, a pieczywo bardzo smaczne. Na miejscu czekają 2 krzesła i maleńki stolik. Są też lody z tradycjami obok w tej samej pierzei, ale czynne tylko w sezonie.
W pobliskich Gorysławicach znajduje się Zajazd Kasztelański, ale on też najprawdopodobniej nie działa przez cały rok, bo na mapach Google oznaczony był w marcu jako tymczasowo zamknięty. Warto więc sprawdzić przed wizytą. Restauracji trzeba szukać dopiero w Busku Zdroju. To około 20 km i 20 minut jazdy samochodem.
Noclegi w Wiślicy
Tutaj znajdziesz duży wybór noclegów. Zamawiając nocleg na Booking.com za naszym pośrednictwem wspierasz rozwój naszego bloga, za co z góry dziękujemy! To pomoże nam w dotarciu do wielu ciekawych miejsc, które później chętnie Wam pokazujemy i dzielimy się z Wami naszymi doświadczeniami i informacjami.
Co zobaczyć w okolicy?
Chcesz rozszerzyć swoje zwiedzanie o kolejne ciekawe miejsca? W promieniu 50 kilometrów znajdziesz inne miejscowości i regiony, które są warte odwiedzenia. Oto nasze propozycje na dalsze odkrycia!
- Tarnów, odległość: 43.6 km
- Pacanów, odległość: 26.7 km
- Szydłów, odległość: 35.5 km
- Busko-Zdrój, odległość: 13.8 km
- Kurozwęki, odległość: 40.9 km
- Brzesko, odległość: 42.7 km
Sprawdź pogodę
Poniżej pokazujemy Ci prognozę pogody. Sprawdź ją przed wyjazdem!