Halny

Komentarze 0
2008-02-12 20:00:00
Halny to suchy, często silny i porywisty wiatr fenowy (górski), który każdego roku wyrządza spore szkody w drzewostanie tatrzańskim, głównie świerkowym, ze wględu na płytkie korzenie. Halny znany jest również z tego, że "pożera" śnieg, który pod wpływem porywów ciepłego i suchego wiatru w dolinach paruje, a wysoko w górach spada w postaci lawin. Halny pojawia się najczęściej zimą oraz późną jesienią i wczesną wiosną. Wieje zwykle około 2 dni, ale w lutym 1951 roku...

Halny to suchy, często silny i porywisty wiatr fenowy (górski), który każdego roku wyrządza spore szkody w drzewostanie tatrzańskim, głównie świerkowym, ze wględu na płytkie korzenie. Halny znany jest również z tego, że "pożera" śnieg, który pod wpływem porywów ciepłego i suchego wiatru w dolinach paruje, a wysoko w górach spada w postaci lawin

Halny pojawia się najczęściej zimą oraz późną jesienią i wczesną wiosną. Wieje zwykle około 2 dni, ale w lutym 1951 roku halny wiał z niewielkimi przerwami aż 11 dni. Najsilniejszy halny natomiast odnotowano w maju 1968 roku, kiedy to w obserwatorium na Kasprowym Wierchu zarejestrowano jego prędkość równą 80 m/s (290 km/h). Był to halny stulecia, który powalił pół miliona drzew. Choć zdarza się często, że halny nie dociera do Zakopanego, wówczas osiągnął tu prędkość 45 m/s i zrywał dachy. Wilgotność natomiast spadła do poziomu 23 % czyli takiego, jaki notuje się na Saharze. 

Jak już pisałam halny to przykład wiatru fenowego, występującego w górach. Rodzi się pytanie, jak on powstaje
Halny powstaje, gdy ruch z południa (Słowacja) ku północy (Polska) wymuszony jest przez różnice ciśnienia atmosferycznego (z Wyżu do Niżu). Dzieje się tak, gdy nad Morzem Północnym wytworzy się głęboki niż, a nad pn-wsch Ukrainą wyż. Powietrze powinno wówczas biec najkrótszą drogą, omijając Tatry, ale ze względu na wirowy ruch Ziemi, wędruje spiralnie zataczając szerokie kręgi. Dociera więc do Karpat, gdzie natrafia na wysoką barierę. Powietrze pod dużym ciśnieniem zaczyna wznosić się po stoku. Gdy w końcu osiągnie grań Tatr, spada na polską stronę z gwałtownością huraganu. 

Po przekroczeniu grzbietu Tatr powietrze, które na stokach dowietrznych (słowackich) utraciło znaczną część wilgoci i oziębiało się tam o 0,6 st C/100 m, spada w dół w kierunku Zakopanego i ogrzewa się jako suche powietrze o 1 st C/100 m. Tak więc powietrze w Kotlinie Zakopiańskiej jest cieplejsze i bardziej suche od tego, które płynęło po stronie słowackiej. 

Porywistemu halnemu towarzyszą dodatkowo skoki temperatury, gwałtowne zmiany ciśnienia oraz suchość powietrza. To wszystko sprawia, że niektórzy odczuwają w tym czasie różne dolegliwości nazywane "chorobą halną", może to być bezsenność, nadpobudliwość, osłabienie i silne bóle głowy a dotyczy to również osób mieszkających daleko poza górami. W samych Tatrach natomiast podczas wiania halnego notuje się więcej wypadków, osłabnięć a nawet zgonów. Dlatego z ulgą żegnamy te gwałtowne podmuchy powietrza, chociaż podobno przyspieszają one nadejście wiosny. 

W Beskidach, Bieszczadach i Sudetach również występują wiatry fenowe, ale jest to zjawisko rzadsze i znacznie słabsze. Spowodowane jest to głównie wysokością gór.

Zapisz się do newslettera!

Zostaw swój email, a będziesz otrzymywać informacje o ciekawych miejscach w Polsce.

Nikomu nie dajemy Twojego maila! Zapisując się do newslettera oświadczasz, że zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych w celu otrzymywania maili z naszego portalu i z postanowieniami regulaminu i polityką prywatności
Tutaj możesz założyć pełne konto w naszym portalu, do czego Cię serdecznie zachęcamy!
Jeżeli chcesz wypisać się z newslettera kliknij w ten link

Dowiedz się więcej o miejscach z artykułu

Komentarze

Zostaw swój komentarz

Zobacz najciekawsze wpisy na naszym blogu

Top 5 - najpiękniejsze parki narodowe w Polsce 

Parki narodowe to nasze narodowe dobro przyrodnicze. Ostoja natury w tym coraz szybszym i coraz bardziej sztucznym świecie. To tutaj odpoczniesz od zgiełku miasta, naładujesz akumulatory dobrej energii i zachwycisz się bogactwem polskiej fauny i flory.

Czy wiesz, że obecnie w Polsce mamy 23 parki narodowe? Największym jest Biebrzański Park Narodowy na Podlasiu, zaś najmniejszym - Ojcowski Park Narodowy w Małopolsce. Najmłodszy z kolei jest Park Narodowy Ujście Warty w woj. lubuskim. 

Są województwa w Polsce, gdzie nie ma żadnych parków narodowych, jak śląskie czy łódzkie. W niektórych innych natomiast jest kilka parków. Rekordzistą jest województwo małopolskie, w granicach którego leżą aż 4 parki narodowe w całości, a kolejny wcina się nieznacznie na jego terytorium! 

Parki narodowe w Polsce - top 5

Odwiedziliśmy jak dotąd 20 parków narodowych w Polsce, a ostatnie 3 mamy zamiar poznać w najbliższym czasie. Muszę przyznać, że bardzo trudno było mi wybrać 5 najpiękniejszych z nich, bo niemal wszystkie wywarły na mnie bardzo dobre wrażenie. Te przedstawione poniżej to moje pewniaki, które gorąco Wam polecam. Możecie jechać w ciemno!

08 wrzesień 2023 14:31

Trenażery rowerowe — dla kogo i czy warto kupić trenażer?

Sezon rowerowy ma wiele zalet, ale jedną znaczącą wadę — zbyt prędko się kończy. Niskie temperatury, szybko zapadający zmrok i częste opady deszczu bądź śniegu mogą sprawić, że trening na rowerze w sezonie zimowym staje się utrudniony, a czasami wręcz niemożliwy. Jednakże, jeśli nie chcesz rezygnować z utrzymania swojej formy i dążysz do kontynuowania treningów przez cały rok, rozważ zakup trenażera rowerowego.

23 wrzesień 2023 09:23

Wiki Lubi Zabytki - zadbaj o przyszłe pokolenia i wygraj nagrody!

Lubicie zabytki? Jestem przekonana, że tak. A czy lubicie robić zdjęcia zabytkom?

Właśnie nadarzyła się ku temu wspaniała okazja, bo w dniach 01 - 30 września 2023 trwa Konkurs Wiki Lubi Zabytki!
To organizowany od 13 lat międzynarodowy konkurs fotograficzny, którego celem jest dokumentacja światowego dziedzictwa materialnego.

Czy leży Ci na sercu dobry stan zabytków? Czy uważasz, że ważna jest wiedza o nich i zachowanie ich dla przyszłych pokoleń? Jeśli tak, już dziś rusz na szlak, wykonaj fotografie i dodaj je w konkursie, zgodnie z regulaminem. Oczywiście zdjęcia nie muszą być wykonane w trakcie trwania konkursu.

04 wrzesień 2023 09:43
Polskie Szlaki - Inspirujące Pierniki
Copyright 2005-2023
Zobacz nasze filmy