Księży Młyn w Łodzi. Fabryka i Pałac Scheiblera oraz Pałac Herbsta
Król bawełny, jakim był Karol Scheibler, rozsiadł się w XIX wieku na Księżym Młynie w Łodzi. Stworzył tutaj nie tylko fabrykę, ale wielkie, samowystarczalne, przemysłowe miasto. Zaprojektowane w stylu angielskich osad przemysłowych. Działała tutaj przędzalnia, magazyny, gazownie, bocznice kolejowe, remiza, ale również szpital i szkoła, co było niezwykłą rzadkością. A do tego stały famuły, czyli robotnicze domy z cegły. Podobną zabudowę znamy u nas na Śląsku, tylko że u nas nazywają się one familoki. A najpiękniejsze znajdziesz na katowickim Nikiszowcu.
Famuły. Domy robotnicze na Księżym Młynie
Famuły stały w 3 rzędach, a było ich 25. Mieszkało w nich nawet 3000 mieszkańców. Nie były to luksusy. Najmniejsze mieszkania miały zaledwie 24 metry kwadratowe, a bywało, że żyło w nich nawet 12 członków rodziny. Ścisk był niesamowity. Toalety były na dworze, podobnie jak komórki, bo domy nie miały piwnic. Dziś pięknie zrewitalizowane famuły nadal kryją mieszkania, ale już w wyższym standardzie. Również najdłuższa przędzalnia w mieście została przeznaczona na mieszkania. Ale to już są luksusowe lofty.
Koci Szlak i Dom Turysty na Księżym Młynie
Przy konsumach, czyli dawnych sklepach, biegnie Koci Szlak, bo dawniej koty wychwytywały tu sklepowe myszki. Figurki kotków mają tu stanąć w niedługim czasie. Na razie można wejść do jednego z famuł na warsztaty wykonywania maskotek ze... skarpet i nie tylko. Świetna sprawa. To pod numerem 12. Czeka tu również Centrum Turysty z pamiątkami, przewodnikami i starociami. Można tu zamówić przewodnika, Panią Monikę Gajek (501-459-305). Polecamy gorąco!
Majątek Karola Scheiblera w chwili jego śmierci szacowano na 14 mln rubli. Był więc nieco większy, niż żydowskiego króla bawełny. Za to pałac miał skromniejszy, przynajmniej z zewnątrz.
Pałac Scheiblera - Muzeum Kinematografii
W pałacu Scheiblera zorganizowano muzeum opowiadające o początkach rodzimej, i nie tylko, kinematografii. Można sprawdzić tu zastosowanie wielu optycznych i filmowych wynalazków, działa tu np. fotoplastykon z 1900 roku. Wśród pamiątek stoi też oryginalny Oskar, zdobyty za film “Ida” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego.
Przechadzając się po kolejnych, bardzo ciekawych wystawach, podziwiać można też wspaniałe, zachowane wnętrza pałacu. Na szczególną uwagę zasługują piękne stropy i wspaniałe piece. Najpiękniejsze, jakie do tej pory widziałam! Wiele z tych pomieszczeń grało w filmach. No bo jak nie wykorzystać takich wspaniałości.
Muzeum Pałac Herbsta - oddział Muzeum Sztuki na Księżym Młynie
Wnętrza pałacu Herbsta to prawdziwe arcydzieło i cudowna aranżacja. Obiekt nie jest duży, ale śliczne wnętrza zasługują na Twoją uwagę. Mieści się tutaj oddział Muzeum Sztuki w Łodzi, co wydaje się idealnym pomysłem. Najpiękniejszą jest Sala Lustrzana. Tutaj można się przekonać, w jakim ogromnym przepychu żyli przemysłowcy przełomu wieków.
Edward Herbst początkowo pracował dla Karola Scheiblera, jako dyrektor jego fabryki. Później ożenił się z jego najstarszą córką, Matyldą i wraz z synami bawełnianego króla zarządzał majątkiem po jego śmierci.
Warto wiedzieć, że córka Edwarda i Matyldy, Anna Maria, zmarła, mając niespełna 10 lat. Matylda poświęciła ogrom swojego majątku i czasu na działanie szpitali. Ufundowała pierwszy w Polsce szpital pediatryczny, który działa do dziś. Za swoją działalność charytatywną otrzymała Złoty Krzyż Zasługi.
Galeria Sztuki Dawnej w Powozowni
W Powozowni obok pałacu otwarto Galerię Sztuki Dawnej. Odnajdziesz tu wspaniałe obrazy, a wśród nich piękne, klasyczne dzieła wybitnych malarzy, takich jak Matejko, Tetmajer czy Wierusz-Kowalski. Postać tego ostatniego poznaliśmy bliżej, zwiedzając Suwałki.
Na Księżym Młynie warto przy samych loftach w Przędzalni wejść do klimatycznej T.25 cafe, zaś w pobliskim Parku Źródliska, niedaleko Pałacu Scheiblera zaprasza przyjemna kawiarnia i restauracja Tubajka. Słynie głównie ze słodkości, ale zjesz też domowy obiad, w bardzo przytulnych wnętrzach, w wygodnych fotelach.
Księży Młyn - ciekawostki
- W serialu "Komisarz Alex" komisariat policji mieścił się w zabytkowym budynku straży pożarnej przy ul. Tymienieckiego na Księżym M.
- W filmie "Ziemia Obiecana" na bruku przed szkołą na Księżym M. kręcono scenę buntu pracowników
- Rywalizacja przemysłowców była widoczna, Poznański miał Przędzalnię najwyższą, zaś Scheibler Przędzalnię najdłuższą. To ciekawe zabytki Łodzi. Ich majątki też miały zbliżoną wartość, choć nieco wyższą szczycił się Scheibler.
- Choć ziemie te były pod zaborem rosyjskim, rozstaw torów kolei Scheiblera miał europejski wymiar: 1435 mm (tzw. normalnotorowy).
- Do dzisiaj wszyscy pierworodni męscy potomkowie Karola Scheiblera I otrzymują imię Karol.
Informacje praktyczne
Aktualne godziny zwiedzania i ceny biletów Muzeum Sztuki znajdziesz na stronie: https://msl.org.pl/muzeum-palac-herbsta/
Aktualne godziny zwiedzania i ceny biletów Muzeum Kina znajdziesz na stronie: https://muzeumkinematografii.pl/
Księży Młyn
ul. Przędzalniana, ul. Tymienieckiego i inne
Muzeum Pałac Herbsta - Oddział Muzeum Sztuki w Łodzi
ul. Przędzalniana 72, Łódź
Pałac Scheiblera - Muzeum Kinematografii
pl. Zwycięstwa 1
Noclegi w Łodzi
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
Sprawdź pogodę
Zobacz prognozę pogody, by celniej zaplanować swą podróż!
