Sucha Beskidzka - zamek, park i rynek.

Sucha Beskidzka – miasto w powiecie suskim leżące w Beskidach u ujścia rzeki Stryszawki do Skawy, w kotlinie śródgórskiej. Miasto jest punktem wyjścia szlaków turystycznych w Beskid Mały, Beskid Makowski i Beskid Żywiecki.

Istnieje legenda która mówi o smoku Kicku który mieszkał w Mokrej. Żył w zgodzie z mieszkańcami, ale kilkukrotnie zdecydował się na biesiady ze smokami z okolic. Smoki nie wielbłądy, pić musiały. Kiedy wypiły za którymś razem całą wodę w ostatnim jeziorze w Mokrej, jej mieszkańcy zdecydowali się na przepędzenie Kicka na kraniec świata. Smok zniknął, ludzie się oswoili z jego nieobecnością. W Mokrej już jezior nie było, więc była sucha. Kicka też nie było, więc w opowiadaniach krążyły słowa – sucha bez Kicka. Tak powstała Sucha Beskidzka.

W Suchej Beskidzkiej znajduje się Zamek Suski, nazywany często „Małym Wawelem” ze względu na podobieństwo (zwłaszcza dziedzińca) do krakowskiego zamku królewskiego.

Zamek Suski to renesansowa budowla wzniesiona na lewym brzegu Skawy przez Kaspera Suskiego (Gaspare Castiglione) w latach 1554 – 1580 (drewniano murowana forma). Natomiast w latach 1608 – 1614, kolejny właściciel, Piotr Komorowski przebudował budowlę w rezydencję magnacką, która wzorowana była na Zamku Królewskim (dziedziniec nosi charakterystyczne cechy Wawelu). W wieku XVII w. zamek znalazł się w rękach Wielopolskich. To właśnie Anna z Lubomirskich Wielopolska rozbudowała zamek nadając budowli obecny wygląd.

Kolejnymi właścicielami byli Braniccy i Tarnowscy. W czasie II wojny światowej, tradycyjnie zamek został ograbiony i zdewastowany. Po zakończeniu wojny w zamku mieściła się szkoła, fabryka mebli, a nawet magazyn GS.W 1975 r. Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu zdecydowały o otwarciu w nim filii muzeum wawelskiego, obecnie znajduje się tutaj oprócz muzeum, Miejski Ośrodek Kultury, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, oraz restauracja i hotel Kasper Suski.

Ciekawostką jest, że Braniccy, a później Tarnowscy stworzyli w salach parteru południowego skrzydła bardzo okazałe zbiory biblioteczno – muzealne. Znajdowały się w nich obrazy, rzeźby, grafiki, militaria, pamiątki masońskie, monety, medale, archiwalia, rękopisy historyczne i literackie, starodruki i współczesne im książki.

Zbiory biblioteczne, które liczyły 55 tysięcy woluminów (1932 r.), zawierały cenne obiekty, takie jak biblię pergaminową z XIII w. zdobioną iluminacjami, 22 inkunabuły, oraz 666 tomów z XVI w. wydanych drukiem. Zamkowa biblioteka była jedną z najważniejszych centrum kulturalnych kraju. Z jej zasobów korzystali profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego i Lwowskiego. Podczas II wojny światowej duża część zbiorów została zniszczona. Obecnie część księgozbioru i archiwów suskiego zamku znaleźć można w Bibliotece Jagiellońskiej. Zbiory malarstwa trafiły do krakowskich muzeów, w tym do muzeum na Wawelu. Natomiast rysunki i grafiki trafiły do warszawskiej Biblioteki Narodowej.

Zamek

Rzut okiem z dziedzińca na krużganki i kierujemy się w do środka po bilecik. Na gablotce przy kasie są bezpłatne przewodniki po ciekawych miejscach w Małopolsce, jednak wydawane w języku angielskim.

Zwiedzanie rozpoczynamy od wystawy najstarszego osadnictwa doliny Skawy. Zebrane zdjęcia i przedmioty są wynikiem wieloletnich prac archeologicznych i historycznych, przedstawiających formy życia prehistorycznego i średniowiecznego. Liczne narzędzia, ozdoby, a także naczynia codziennego użytku, znajdziemy w zamkniętych gablotach wraz z wyczerpującymi informacjami. Ściany obłożone są dioramami, na których mamy informację o klimacie, świecie zwierzęcym, wczesnych formach osadnictwa i pracach archeologicznych. W samym zamku i jego komnatach możemy zobaczyć różne pamiątki, meble, kolekcję obrazów Stefana Karola Habsburga z Żywca, a nawet dokumenty i przywileje nadawane Suchej Beskidzkiej w czasach kiedy nosiła jeszcze nazwę Sucha.

Wchodząc po stromych schodach na piętro, naszym oczom ukazują się gabloty z bronią palną, oraz bronią białą, m.in. Kukri, czyli nepalskich noży siecznych. Piękna broń, jest chyba czasową wystawą. Drzwiami z komnat wychodzimy na krużganki i kierujemy się do sali rycerskiej, gdzie znajduje się piękny kamienny kominek z dwoma herbami: Korczak (Piotr Komorowski) i jego żony, Nowina (Katarzyna Przerębska).

Z sali rycerskiej, przechodzimy, znów krużgankiem do kaplicy która mieści się w wieży zegarowej.  Na wprost wejścia jest ołtarz z obrazem „Typus Christi de Cruce repsiti”. Jest on repliką obrazu z 1654 r. Sklepienie żagielkowe i okno, dodaje jej niewątpliwie uroku. Na ścianach znajdują się polichromia, które przedstawiają „Tajemnice Mszy Świętej według Żywota Pana Jezusowego”.

Przy okazji kończąc zwiedzanie zamku, warto wspomnieć o legendzie, bo Zamek Suski również ja posiada. Głosi ona, że surowa i bezwzględna Anna wyprawiała się razem z mężczyznami przeciwko zbójom, których po schwytaniu skazywała na śmierć. Nie szczędziła swojego okrucieństwa również wobec swoich poddanych, nie kryli więc radości, kiedy umarła. Nie cieszyli się jednak długo jej śmiercią, bo wróciła na suskie krużganki jako zjawa.

Park

Po zwiedzeniu zamku wychodzimy drzwiami do parku zamkowego, który o tej porze roku jest pięknie zazieleniony. Przez środek parku rozciąga się łąka, a za nią staw. Idąc prawą strona parku kierujemy się w stronę budowli która okazuje się być oranżerią. Została ona zbudowana przez wspomnianą już Annę Wielopolską. Na południowym krańcu parku znajduje się Domek Ogrodnika, w których były dawne zabudowania gospodarcze zamku. Obecnie w domu mieści się Muzeum Ziemi Suskiej. Niestety jest zamknięty, więc nic nie zobaczymy. Park zachwyca pięknem i dzikością, bo trzeba przyznać, że jego zaniedbanie ma swój urok, niemniej przydałaby się tutaj ręka ogrodnika.

Rynek

Po wyjściu z zamku kierujemy się w stronę rynku, parkujemy na pobliskim placu handlowym i pieszo mijamy przejazd kolejowy, by stanąć przed schodami karczmy „Rzym”. Legenda głosi, że Twardowski spotkał się w niej z Mefistofelesem. Karczma powstała na początku XVIII w. na skrzyżowaniu, przy których odbywały się targi i jarmarki. Przed wejściem witają nas drewniane rzeźby wspomnianych wcześniej bohaterów legendy. Naprzeciw karczmy, na płycie rynku zobaczyć można fontannę z koniem, oraz głowami Twardowskiego i Mefistofelesa. Została ona zaprojektowana przez Wiesława Kwaka z okazji jubileuszu 600-lecia Suchej, która obchodziła go w 2005 r.

Kierując się w stronę zamku idąc dalej przez rynek, dostrzec można ciekawy kierunkowskaz, pod którym znajduje się płyta pamiątkowa Billy’ego Wildera z okazji 105 urodzin. Billy Wilder, a dokładnie Samuel Wilder znany reżyser (producent jednego z filmów w którym grała Marylin Monroe „Pół żartem, pół serio&rdquo😉 urodził się w właśnie tutaj w ówczesnej Suchej. Warto zwiedzić całe miasto na którym znajduje się jeszcze kilka ciekawych budynków i miejsc z równie bogatą historią co zamek i rynek.