I jak z bajki (Opole, Moszna, Gwoździany)

To był spontaniczny poniedziałkowy wyjazd z celem w Mosznej. Wyjazd dość wcześnie, acz nie bladym świtem, wszak to dla mnie jeden dzień w tygodniu odpoczynku. Po dwóch godzinach z drobnymi dojeżdżamy do Opola, a ponieważ zwiedzanie zamku przewidziane jest dopiero od godziny 13, zwiedzamy słynne miasto, w którym oboje jesteśmy pierwszy raz … zaczynamy od rynku, zataczając coraz szerszy krąg, który już niestety do zoo nie zdążył sięgnąć. Rynek i stare miasto to ratusz, katedra, kościół franciszkański z ciekawym sklepieniem, mury obronne, ładnie odnowione kamieniczki i słynna aleja gwiazd, nie zapominając o obowiązkowym hydrancie – w piekarniku w środku, którego się znaleźliśmy, to prawdziwe odetchnienie... Dalej docieramy do wieży piastowskiej, amfiteatru, odwiedzamy polską Wenecję – Młynówkę, idziemy na spacer z Musiołem i dosiadamy się do Agnieszki Osieckiej … udaje nam się jeszcze ochłodzić przy sporych rozmiarów fontannie.

O, pole ! wraz z tym okrzykiem według legendy pojawiła się myśl o założeniu miasta – Opole. Okrzyk ten miał wydać nieznany książę plemienny, który w czasie polowania znalazł się na polanie zagospodarowanej chatami oraz polami. Legenda legendą, nauka nauką, a ta mówi, że etymologia nazwy wskazuje na słowo opole jako wspólnotę prawną, rodową, terytorialną. Stwierdzone zostało, ze teren miasta był już zamieszkiwany w czasie neolitu i tak już zostało przez kolejne wieki, tylko ludność się zmieniała … Miasto Opole zostało założone przed 1217 rokiem przez księcia raciborskiego Kazimierza I. Książę miał dwa powody, by wybrać sobie ten teren. Pierwszy z nich to położenie na szlaku bursztynowym (od Bałtyku po Włochy). Drugi to położenie na szlaku handlowym (Kijów – Wrocław). Już przed 1254 rokiem Opole zyskało sobie prawa miejskie. Z tego czasu zachowały się niekompletne zabytki takie jak wieża zamku na Ostrówku – Wyspa Pasieka (od książęcych pasiek) – tutaj nie dotarliśmy. Rynek opolski pamięta XIII wiek, kamieniczki które go zabudowują raczej nie, ale i tak nie mogą powstydzić się XVII i XVIII wieku, a charakterystyczne dla nich były cylindryczne wykusze na narożach.

Wchodząc na Rynek w pierwszej kolejności zauważamy Ratusz i słynną Aleję Gwiazd z rzeźbą „Gwiazdy” Wita Pichurskiego. Ratusz natomiast sprawia wrażenie dość monumentalnej konstrukcji z 60-metrową wieżą. Budowla ta istniała już w XIV wieku, choć nie do końca wiadomo jakie spełniania wtedy funkcje. Wiadomo jednak iż swojego pierwotnego stylu nie zachował, a dzieje jego architektury są bogate. Przebudował go m.in. Fryderyk Schinkel w 1 poł. XIX wieku, zachowując barokową wieżę, ta jednak płonęła. Po pożarze powstała nowa wzorowana na Palazzo Vecchio. Najbardziej współczesną wersją może pochwalić się Johannes Schimdt.

Pod względem architektury sakralnej, Opole nie odbiega od innych miast. Jest oczywiście katedra i to gotycka, a imponującego wyglądu dodają jej dwie 73-metrowe neogotyckie wieże z 1899 roku. początki kościoła w tym miejscu to Bolesław Chrobry i rok 1024. Wtedy też ofiarowano kościołowi relikwię Krzyża świętego, stąd wezwanie – Podwyższenia Krzyża. Mimo iż gotycka nie zachowała swego pierwotnego wyglądu. Dziś prezentuje ona charakter późnogotycki. Wnętrze proste i dość surowe przez co rośnie wrażenie monumentalizmu. Wewnątrz kaplica piastowska. Inny kościół to kościół franciszkański Świętej Trójcy. Zakon Franciszkanów swoje miejsce w Opolu zawdzięcza księciu Władysławowi Opolskiemu. Niestety gotycki kościół spłonął w 1307 roku. od razu zbudowano nowy z wnętrzem bazylikowym przerobionym na halowe. Na ten moment jest to styl eklektyczny (gotycko-barokowy). Nie mieliśmy okazji zajrzeć do nekropolii miejscowych Piastów, ale kaplica św. Anny – Piastowska godna polecenia. Określana jest klejnotem śląskiego gotyku. W zamyśle była to kaplica grobowa z 1300 roku. piękne gwiaździste sklepienie jest późniejsze, a w jej wnętrzu znajdujemy nagrobki z XIV wieku. Pięknie rzeźbiony prospekt organowy powstał w Lipsku w XVIII wieku. Sklepienie to przypomina mi wnętrze kaplicy zamku lubelskiego, choć tam dodatkowo jej charakter jest podkreślany przez wspaniałe freski.

Po takiej dawce historii udajemy się nad opolską Wenecję, czyli starą Odrę – Młynówkę, nad wodami, której wznoszą się stare kamieniczki, a ich fasady odbijają się na wodzie. Idziemy dalej i tak przez dość sporych rozmiarów fontannę, przy której można się schłodzić, docieramy do wieży piastowskiej (35m), nie wejdziemy do środka, ponieważ jest poniedziałek. Wieża ta jest pozostałością po XIII-wiecznym zamku piastowskim. Został on rozebrany przez niemieckie służby, a na jego miejscu dziś stoi biurowiec. Stąd też dość groteskowy widok z połączenia tych budowli …

teraz podążamy do kolejnego kościoła według mapki – Matki Bożej Bolesnej i św. Wojciecha na Górce. Nie wydawało się, a jednak historia tego kościoła sięga bardzo daleko, bo aż do X wieku, kiedy to wybudowano tam kościół na miejscu kazań św. Wojciecha. Kościół drewniany od XIV wieku należał do Dominikanów, potem przebudowali go na gotycki ceglany, ostatecznie zyskał formę barokową po licznych zniszczeniach. Zachowano gotycką północną nawę. Na temat stylu kościoła znalazłam dość ciekawe zdanie: ‘jest to budowla gotycka z barokowym wnętrzem i neoromańską fasadą’.

Idąc wzdłuż kościoła na tyłach odnajdujemy figury … okazuje się, że trafiamy na Wzgórze Uniwersyteckie pełne figur i ławeczek sławnych osób. Miejsce to posiada wiele określeń: Wzgórze Uniwersyteckie, ponieważ obok znajduje się Uniwersytet opolski; Górka, ponieważ jest to najwyższe wzniesienie w Obrębie starego miasta (165m); opolski Akropol, ponieważ jest pełen gwiazd polskiej sceny, a dawniej Góra Wapienna, ponieważ w średniowieczu znajdował się tutaj kamieniołom. Możemy dosiąść się do Marka Grechuty, Agnieszki Osieckiej, Kabaretu Starszych Panów, czy stanąć tuż przy boku Czesława Niemena. Znajduje się tu również oryginalna barokowa rzeźba Cztery Pory Roku Hartmana z XVII wieku.

Opole zwiedzone niekompletnie, ale i tak sporo jak na tak krotki czas i potworną duchotę, musimy opuszczać to miasto, ponieważ główny cel w Mosznej czeka, a i tak już na zwiedzanie o 13 nie zdążymy.