Forty powojenne w Węgierskiej Górce
Na terenie Węgierskiej Górki znajdują się forty powojenne, rozpoczęto budowę 9 takich schronów lecz zakończono jedynie 5 : "WĘDROWIEC", "WĄWÓZ", "WYRWIDĄB", "WALIGÓRA" i "WŁÓCZĘGA", wybudowane na przełomie lipca i sierpnia 1939 roku, z których jedynie "Wyrwidąb" nie brał udziału w walkach 2-3 września 1939 r.
Fort "Wędrowiec" - pomnik pamięci narodowej, w którym mieści się utworzone w 1993 roku muzeum, a przed fortem powstał amfiteatr. Na jednej ze ścian wiszą dwie tablice, a pod nimi znajduje się coś w rodzaju urny z "ziemią z miejsc chwały i męczeństwa narodu polskiego".
Izba Pamięci w Forcie "Wędrowiec" znajduje się w Węgierskiej Górce przy ul. Obrońców Węgierskiej Górki . Czynny w okresie lipiec-sierpień: poniedziałek - sobota 10.00 - 14.00 (16.00-17.30 po wcześniejszym ustaleniu tel. 864-24-38 lub 0 697-279-358) niedziela: 13.30 - 15.30. Muzeum w okresie wrzesień-czerwiec czynne jest po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym .
Do fortu „Wędrowiec” dotrzeć można bez problemu o każdej porze roku. Znajduje się on niedaleko stacji kolejowej i przystanku autobusowego. Jest także przystankiem na jednej ze ścieżek dydaktycznych Żywieckiego Parku Krajobrazowego.
Gdy czerwonym Głównym Szlakiem Beskidzkim rozpoczynamy marsz z Węgierskiej Górki ku Rysiance, zaraz na początku wędrówki spotykamy obiekt, obok którego nie wolno przejść obojętnie żadnemu Polakowi. To fort „Wędrowiec” – wyjątkowe miejsce pamięci narodowej. Bohaterska załoga tego, i pozostałych tutejszych fortów, zapisała się chlubnie na kartach historii, stawiając we wrześniu 1939 r. zaciekły opór przeważającym siłom hitlerowskim. Epizod ciężkich walk obronnych w rejonie Węgierskiej Górki zdecydował o późniejszym nadaniu tej beskidzkiej miejscowości symbolicznej nazwy „Westerplatte Południa”. Od tych dramatycznych wydarzeń minęło właśnie 65 lat.
Budowa rozpoczęta w czerwcu 1939 r. nie dała szans na pełną realizację projektu obronnego. W sierpniu pojawiły się w Węgierskiej Górce tylko 4 forty, na prawym brzegu Soły – „Wędrowiec” i „Wąwóz”, na lewym – „Waligóra” i „Włóczęga”. Niestety, nie były jeszcze całkowicie wykończone i w pełni gotowe do walki, ledwo zdjęto z wewnętrznych ścian szalunki. Nie posiadały obrotowych, pancernych wież obserwacyjnych, nie było oświetlenia, wentylacji, brakowało wody, żywności, amunicji, środków łączności. Fortem – punktem dowódczym był nasz „Wędrowiec”.
Jeśli chcielibyśmy dotrzeć do Schronu Waligóra musimy się wrócić z Wędrowca do Centrum Węgierskiej Górki i kierować się w stronę Milówki. Po przejściu około 1000 metrów widnieje znak, a właściwie kilka znaków jeden pod drugim- skręcamy w prawo za znakiem-idąc jakieś 300 metrów ,mijamy most na rzece Sole i przed nami skrzyżowanie z pomnikiem , w lewo dojedziemy górskimi dróżkami do Kamesznicy gmina Milówka a w prawo do Schronu Waligóra - około 1000 metrów. Kierujemy się na Czerwony szlak na Baranią Górę, całe szczęście tutaj wszystko jest ładnie oznaczone 😉 Po drodze można zobaczyć Dom, którego fundamentami jest jeden ze Schronów- Włóczęga ( umieściłam go w galerii ) . Podpytałam pana przewodnika z Wędrowca 🙂 Mijając ten dom , idziemy dalej prosto, obok szlaku jest drewniana panorama Beskidu Żywieckiego, zanim skręcamy w lewo i po 300 metrach mamy Waligórę. Droga jest dość błotnista w okresie tegorocznego lata - 06. 2009r.
Bilet wstępu do Wędrowca kosztuje zaledwie 1 zł na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem Schronów, przed wejściem do Wędrowca- u Pana, który sprzedaje bilety- można zakupić sobie pamiątki takie jak np. pasy wojskowe czy chełmy w cenie 10 do 20 zł.
