Bitwa Wyrska

1 września 1939r. oddziały Wehrmachtu pokonując polskie oddziały pod Żorami oraz Rybnikiem, przeszły do zażartej walki ogniowej na odcinku wzgórza 341 (na zachód od Mikolowa) az do rzeczki Gostynki. Obronę strategicznego wzgórza 341 prowadził II batalion ON Mikołów (Obrony Narodowej), 203 Rezerwowego Pułku Piechoty. 2 września batalion musiał skapitulować. Oddziały niemieckie wieczorem stoczyły ciężką bitwę graniczną, w lesie w Wyrach. Nad ranem tego dnia Niemcy rozpoczęli też ostrzał artyleryjski pozycji Polaków na lini Mikołów, Wyry, Kobiór. W wyniku tego Wehrmacht zdobył kontrolę nad obszarami leżącymi nad Gostynką. W nocy z 2 na 3 września zarządzono odwrót Wojska Polskiego z Górnego Śląska.

Prze wiele lat Bitwa Wyrska była zapomnianym epizodem obrony górnośląskiej ziemi we wrześniu 1939 roku. W pamięci pokoleń przez lata utrwalany był mit, iż obrona Górnego Śląska sprowadzała się do dzielnej i pelnej poświęcenia postawy harcerzy (obrona wieży spadochronowej w Katowicach), czy też ochotniczych oddziałow powstańcow śląskich. Z uporem zapominano o formacjach regularnych, czyli liczącej 45 tysięcy żołnierzy Grupie Operacyjnej "Śląsk", dowodzonej przez generała brygady Jana "Jagmina" Sadowskiego, wchodzącej w skład Armii "Kraków".

Należy podkreślić, że odwrót Wojska Polskiego z Górnego Śląska, zarządzony w nocy z 2 na 3 września 1939r. nie był spowodowany faktem pokonania Grupy Operacyjnej "Śląsk" przez oddziały Wehrmachtu, a ogólną sytuacją na froncie południowym. Jednym z ważnych epizodów tych zmagań była Bitwa Wyrska. W okresie jej szczytowego nasilenia w walkach po obu stronach bralo udział kilkanaście tysięcy żołnierzy. Dlatego śmiało można stwierdzić, że była to największa bitwa jaka rozegrała się we wrześniu 1939r. na Górnym Śląsku, pomimo to przez lata zapomniana.

Członkowie Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji "Pro Fortalicium" oraz przedstawiciele UG Wyry, ileś lat temu, postanowili wdrożyć w życie ideę przypomnienia szerszej grupie osób o tym historycznym wydarzeniu.