Kazimierz Górniczy - "Leśna"

Kazimierz Górniczy – to wschodnia, duża dzielnica Sosnowca z ostatnią w całym Zagłębiu Dąbrowskim czynną Kopalnią Węgla Kamiennego Kazimierz-Juliusz. W latach 1967-1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim, w granice którego w 1973 wcielono sąsiednią Porąbkę.
W oddalonej od centrum i nieco zapomnianej dzielnicy Sosnowca – Kazimierzu Górniczym, znajduje się park „Leśna” od niedawna nazwany im. J. Kuronia , jedno z najspokojniejszych miejsc w Sosnowcu. Nie dociera tu zgiełk miasta, jak do parków Dietla czy Parku Sieleckiego. To, że znajduje się w jednej z najbardziej oddalonych od centrum dzielnic miasta, powoduje, że można się w nim poczuć, jak w zupełnie innym świecie.
W jego skład wchodzi jezioro, mały lasek, kilkaset metrów ścieżek z ławkami i placami zabaw, amfiteatr z muszlą koncertową oraz mini-zoo, które jest główną atrakcją kazimierskiego parku. Na dużych, zamkniętych przestrzeniach spotkać można kozy, sarny, osły, lamy,kangura i emu. Dużą atrakcją są też różne rodzaje kur i kogutów, a przede wszystkim przepiękny paw, Każde ze zgromadzonych zwierząt można własnoręcznie nakarmić warzywami lub innymi przysmakami. W mini-zoo, podczas niedzielnych spacerów, spotkać można najwięcej rodzin.
W parku wytyczono około 2 kilometrów ścieżek spacerowych pośród malowniczego lasku i wokół stawu, w którym podczas ciepłych dni pływa stado dzikich kaczek. Dla najmłodszych są mini-place zabaw – pojedyncze huśtawki, zjeżdżalnie, czy nawet brodzik.. Starsi mogą odpocząć na świeżym powietrzu – w jednym z wielu miejsc, przygotowanych specjalnie do tego celu (np. “muchomorze&rdquo😉. Do parku bardzo chętnie przyjeżdżają też amatorzy jazdy na rowerze, ze względu na szerokie i wygodne ścieżki. Kiedy dopisuje pogoda na terenie parku rozkładane są kramy z zabawkami dla dzieci oraz ze słodkościami. Czynne są również trzy kawiarnie.
Amfiteatr został wyremontowany i sporadycznie odbywają się tam koncerty.Park “Leśna” to jednocześnie oaza spokoju pośród betonowej dżungli Sosnowca, w której żyjemy, i relikt poprzedniej epoki, nieco zapomniany. Warto jednak odwiedzić to miejsce. Choćby po to, by poczuć jego specyficzny klimat.

Zdjęcia z Parku "Leśna" również na stronie Mokunki: http://www.polskieszlaki.pl/wycieczki/relacja,4723,gdzie-park-z-lasem-sie-splata.html

Historia

W roku 1958 zrodziła się myśl zbudowania ośrodka sportowo-wypoczynkowego w Kazimierzu. Miał on powstać na powierzchni 48 ha na terenach stanowiących własność Lasów Państwowych. Ośrodek został zlokalizowany w północnej części osiedla Kazimierz, v. Od strony północnej graniczy z dalszymi terenami leśnymi i jest oddzielony drogą prowadzącą do Dąbrowy Górniczej, a od wschodu linią kolejową łączącą Katowice z Kielcami. Ośrodek ma kształt nieregularnego czworoboku. Był to teren bardzo pofałdowany i wymagał dużych, bardzo kosztownych prac niwelacyjnych. W miejscu w którym wzniesiono amfiteatr znajdował się środek mocno porośniętego trzciną i sitowiem stawu zwanego “Pieniążkiem”. Staw otaczała bagnista łąka. Nieco dalej znajdował się skrawek pola uprawnego, a za nim stawy zwane “Posadzka I”, “Posadzka II”, wydłużony Zalew “Cygański” i zarośnięty tatarakiem mulisty “Smug”.
W 1959 roku Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych w Katowicach przekazał na rzecz ośrodka powierzchnię 11,31 ha wchodzącą w skład Nadleśnictwa Lasów Państwowych w Gołonogu. 15 listopada 1959 roku ORL powołała Prezydium Społecznego Komitetu budowy Ośrodka Sportowo-Wypoczynkowego, który miał mieć charakter parku leśnego. Wybudowano basen kąpielowy w planach miał być Ogród Jordanowski, ośrodek sportów wodnych, urządzenia sanitarne i promenada. Plany te były później korygowane i zmieniane.
W roku 1962 wizytę w Kazimierzu złożyli Jerzy Ziętek – przewodniczący Prezydium WRN, Edward Gierek – ówczesny I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach oraz minister górnictwa i energetyki Jan Mitręga. Obiecywali oni duże wsparcie finansowe i słowa dotrzymali.
Budowę ośrodka rozpoczęto od prac odwadniających i niwelacyjnych oraz kształtowania linii brzegowej stawów. W 1965 roku rozpoczęto budowę amfiteatru dla 3 tysięcy osób, zaczęto sadzić drzewa i krzewy ozdobne. Teren parku powiększono do około 50 ha. W 1966 roku zakończono urządzanie parkingu i doprowadzanie do porządku terenu przylegającego do dawnej ulicy Mickiewicza (obecnie Jasieńskiego). W sierpniu 1967 roku kierownikiem biura Społecznego Komitetu Budowy Ośrodka został Wenancjusz Lachowicz. Przez długie lata kierował on budową parku, a potem czuwał nad jego prawidłowym utrzymaniem. Liczącą się pomoc stanowiły czyny społeczne pracowników kopalni, młodzieży szkolnej i mieszkańców Kazimierza. Park był masowo odwiedzany przez miejscowych oraz mieszkańców sąsiednich dzielnic i miast. 1978 roku na przystani wodnej znajdowało się 20 kajaków, 7 rowerów wodnych, 5 pontonów oraz łódź motorowa. W soboty i niedziele w amfiteatrze występowały zespoły artystyczne.
W grudniu 1983 roku dokonano zasadniczych zmian w zarządzaniu i administrowaniu ośrodkiem wypoczynkowym. Dokonano podziału majątku Społecznego Komitetu Budowy Ośrodka pomiędzy Zarządem Zieleni Miejskiej w Sosnowcu i kopalnię “Kazimierz-Juliusz”. Zarządowi Zieleni przypadły tereny zielone oraz alejki, drogi, place i parkingi, natomiast kopalni – amfiteatr, basen i stawy. Niestety pierwsze dwa obiekty po prywatyzacji w roku 1990 uległy dewastacji. W lipcu 2012 na ruinach basenu ruszyła budowa Skateparku.

Przyroda

Park jest zagospodarowany i pielęgnowany. W okresie jesienno-zimowym pracuje tu 17 osób. Dużo jest alejek i młodych drzew. Interesująca jest aleja żywotników zachodnich. W otoczeniu stawów rośnie szereg gatunków typowych dla wilgotnych lasów – olsza czarna, brzoza brodawkowata, wierzba biała. W większej odległości od wody rosną dęby szypułkowe, dęby czerwone, lipy drobnolistne i szerokolistne, sosny zwyczajne, buki i graby zwyczajne. Wśród roślin zielnych spotkać można skrzyp leśny, sałatnika leśnego, kłosownicę leśną.
W naturalnej części Parku Leśna istnieją fragmenty grądów czyli liściastych lasów dębowo-grabowych. Jest to las o wysokim poziomie wody gruntowej i dużej żyzności gleby. Jego drzewostan budują dęby szypułkowe i bezszypułkowe, lipy drobnolistne, jesiony wyniosłe, klony, graby zwyczajne, czasem buki. W warstwie krzewów rośnie najczęściej trzmielina pospolita, natomiast runo jest niewysokie z licznym podagrycznikiem pospolitym, gajowcem żółtym, miodunką i zawilcem gajowym.
Łęgi, czyli wilgotne zbiorowiska lasów liściastych nigdzie nie tworzą większych kompleksów, porastają jedynie wąskie pasma nad brzegami stawów. Jest to formacja znosząca duże wahania poziomu wody, łącznie z zalewaniem, który tolerują topole białe i czarne, wierzby biała i krucha oraz niższe, budujące podszyt wierzby purpurowe, trójpręcikowe i wiciowe.
Na terenie parku na niewielkim obszarze występuje brzezina bagienna, posiadająca charakter wilgotnego lasu. Jej charakterystycznym gatunkiem runa jest skrzyp pstry, gatunek rzadki i prawnie chroniony.
W płytkich wodach stojących najczęściej pojawia się szuwar z ponikłem błotnym i bardzo częstym żabieńcem babką wodną. Obecność stawów urozmaica środowisko i podnosi jego walory estetyczne, sprzyja zróżnicowaniu form życia, np. stwarzając dogodne warunki do rozrodu owadów, płazów i ptaków.
Park jest miejscem, gdzie chętnie gnieżdżą się ptaki, nie tylko dlatego, że bywa tu sporo pokarmu, ale przede wszystkim nie ma tu tylu drapieżników co w lesie. Jednym z najbardziej interesujących i okazałych ptaków jakie można spotkać w Parku Leśna jest grzywacz – największy gołąb żyjący w Polsce. W lasach występuje on powszechnie lecz parki zasiedlił dopiero od niedawna. Właśnie w tym parku można się temu wspaniałemu ptakowi dokładnie przyjrzeć. Jest wyraźnie większy od gołębia hodowlanego. Ma popielato-brązowy wierzch ciała, wydatną pierś z różowym nalotem, a na szyi biało-zieloną, rzucającą się w oczy grzywę, od której wziął swoją nazwę. W trakcie godów wydają dźwięki podobne do klaskania. W parku występuje też najpospolitszy ptak – zięba. Mało znanym, lecz bardzo interesującym ptakiem jest kuzyn wróbla – mazurek. Jest on znacznie rzadszym ptakiem od wróbla i występuje raczej na terenach podmiejskich. Mazurek gnieździ się w dziuplach powstałych po wypróchniałych konarach oraz zasiedla dziuple wykute przez dzięcioły, które występują licznie w tym parku.
Przez cały rok możemy w parku obserwować sikory – bogatkę i trochę od niej mniejszą modraszkę. Są bardzo aktywnymi ptakami i przez cały dzień żerują i odzywają się wśród gałęzi i listowia. Jeszcze jednym ptakiem, który licznie występuje w parku jest kos. Samiec ma smolisto –czarne upierzenie i wyróżnia się pięknym śpiewem. W parku możemy spotkać także inne gatunki ptaków – szpaki, dzwońce, kwiczoły, sokoły wędrowne, pustułki, włochatki, droździki, drozdy śpiewaki i obrożne, świstunki, raniuszki, sroki czubatki, sosnówki, gajówki, piecuszki, gile, pierwiosnki, zięby, muchówki szare, rudniki, pliszki.

Ścieżka

Ścieżka dydaktyczna została zaprojektowana przez w oparciu o walory przyrodnicze. Wytyczono poszczególne jej przystanki biorąc pod uwagę istniejące już alejki i dróżki.
Ścieżkę rozpoczynamy przy ulicy Jasieńskiego gdzie przy płycie rosną platany. Kierujemy się w stronę alei Dojazdowej. Ciągnie się ona równolegle do alei Grabowej, potocznie zwaną przez miejscowych “aleją zakochanych”.
Idąc aleją Dojazdową zobaczymy wiele ciekawych gatunków drzew i krzewów. Rosną tu: sosny wejmutki, klony szczepione, kasztanowce, lilaki, jesiony, kuliste odmiany robinii akacjowej, mahonia, spirea, czeremcha, ognik, tawuły, buki, jabłonie purpurowe, świerki srebrne oraz zwykłe, irga, pigwa, bukszpany. Szczególną uwagę w tym miejscu należy zwrócić na drzewo katalpa oraz na rosnącą tuż obok magnolię. Ozdobą tej alejki są również skalniaki, rabatki z kwiatami ozdobnymi, berberysy, sosny czarne, oliwnik, lipy, laurowiśnia, cyprysiki. Stare, nieczynne już fontanny zostały zagospodarowane na kwietniki. Nad samym stawem rosną forsycje, wierzby płaczące oraz rzadko spotykane na tym terenie modrzewie. W tym miejscu zobaczyć możemy limbę, a nieco dalej kosodrzewinę. Warto również przespacerować się alejką Grabową, która jest zaciszna i zacieniona. Tu, wśród grabów możemy zobaczyć trzy potężne drzewa. Są to topole balsamiczne. Najokazalsza z nich ma ponad 300 cm w obwodzie.
Aleja Dojazdowa prowadzi do mini zoo. Zobaczyć tu można: osły, lamy, łabędzie, kózki miniaturki , owce grzywiaste, owce wrzosówki, daniele (białe i mezopotamskie) oraz kułany i kangura Hoduje się tu również gęsi garbonose, strusie nandu oraz emu, perliczki, pawie, wiele odmian kur (holenderska, białoczuba, kochin gładki, Jokohamy, Brahma kuropatwiana)
, bażanta ozdobnego, Mini zoo współpracuje z chorzowskim ogrodem zoologicznym.
Po obejrzeniu zwierząt w mini zoo skręcamy w lewo i wchodzimy w alejkę biegnącą wzdłuż stawu potocznie zwaną “Pod Rybkę”. Rybka jest kolorową fontanną, z której latem tryska woda, co jest dodatkową atrakcją dla maluchów kąpiących się w brodziku. W tym miejscu znajdują się kolorowe figurki zwierząt i grzybów, formy skalne z wapieni oraz plac zabaw. Podziwiać tu możemy żywopłot z głogu, śliwę purpurową, jałowce płożące, oraz bardzo ozdobne dęby szypułkowe odmiany stożkowej. Nad stawem rosną wierzby, które są systematycznie ogławiane (odmładzane). Na stawie znajduje się wyspa, której ozdobą jest figurka żyrafy. Wyspę porastają brzozy. Wzdłuż alejki znajduje się tor saneczkowy obsadzony forsycjami.
Dochodzimy do alejki “Przy Smugu”. Zobaczyć tu możemy lipy, robinie akacjowe w odmianie kulistej (tzw. akacje kuliste), skupisko sosen czarnych, jodły, omżyn oraz tuje (żywotniki). Nad samym Smugiem ciągnie się żwirowa alejka, przy której rosną akacje.
Docieramy do alejki “Za stawem” przy której rosną klony ozdobne, brzózki, głogi. W tym miejscu zobaczyć można malownicze zatoczki na stawie. Odpocząć możemy w wiacie położonej nad samą wodą. Nieregularne brzegi stawu porastają grzybienie białe, które są pod częściową ochroną. Przy alejce rosną jaśminy, śliwy purpurowe oraz żywopłot z karagany.
Dochodzimy do mostku malowniczo łączącego brzegi stawu. Tuż za mostkiem zobaczymy starą wierzbę. Jej wymiary świadczą o tym, że mogłaby być pomnikiem przyrody. W tym miejscu możemy odpocząć. Nad stawem jest wiele miejsc przeznaczonych dla wędkarzy. W stawie żyje wiele gatunków ryb, między innymi: karpie, sumy, szczupaki.
Podążając w prawo dotrzemy do alei Spacerowej. Jest to bardzo zaciszne i najspokojniejsze miejsce. Biegnie ona malowniczo wzdłuż całego parku i oddziela go od pierwotnego lasu. Skręcając w prawo dotrzemy do pięknego klombu, który porastają kanny i tagetesy i nad staw Smug. My proponujemy skręcić w lewo i kierować się w stroną parkingu. Prostopadle do alei Spacerowej po prawej stronie znajdują się leśne, utwardzone ścieżki, które swoje potoczne nazwy zawdzięczają drzewom tam rosnącym. I tak, wejść możemy w alejkę złotokapów, klonów, kasztanowców, brzóz, głogów. Rosną tu również okazałe świerki oraz piękne konwalie. W lesie znajduje się wiele oczyszczonych ścieżek rowerowych oraz dawny stadion sportowy. Po krótkim spacerze z lewej strony zobaczymy małą polankę. Jest ona godna uwagi ze względu na fakt, że rośnie tu kalina koralowa - krzew chroniony o właściwościach leczniczych.

Po przejściu kilku metrów można skręcić w lewo w alejkę która biegnie obok kortu tenisowego i kawiarenki. W tym miejscu proponuje kierować się w stronę Alejki Żywotników. Przy odrobinie szczęścia można zaobserwować zachowania wiewiórek, które są tu często spotykane. Na skrzyżowaniu tej alejki z Aleją Szeroką, przy której rosną lipy i białe głogi, znajduje się duży plac zabaw wzorowany na wioskę indiańską. Aleja Szeroka doprowadzi nas do miejsca, w którym zaczynaliśmy spacer, czyli do płyty głównej. W tym miejscu nasza wędrówka dobiega końca.