Szlakiem latarni morskich

Szlakiem latarni morskich, Kuba Terakowski
LATARNIE MORSKIE W POLSCE

Przyczyną mnóstwa morskich katastrof było - i nadal jest - niewłaściwe określenie położenia statku. I chociaż obecnie doskonałe urządzenia do nawigacji pozwalają załodze na niezwykle precyzyjne oznaczenie miejsca, w którym się znajduje, to jednak latarnie morskie nadal są potrzebne i funkcjonują nie tylko jako atrakcja turystyczna.

Pierwsze latarnie morskie płonęły już w starożytnym Egipcie i miały postać... ognisk zapalanych na brzegu, gdy spodziewano się statku, później stałe ognie zaczęto podtrzymywać u wejścia do Pireusu - portu antycznych Aten. Najstarsza latarnia morska wybudowana została 300 lat p.n.e. w delcie Nilu, na wyspie Faros. Miała aż 100 metrów wysokości, niestety zawaliła się podczas trzęsienia ziemi.

W Europie, pierwsze latarnie morskie wznieśli Rzymianie - w Dover oraz Boulogne-sur-Mer, a nad Bałtykiem słowiańskie ognie na wyspie Wolin wskazywały drogę statkom już w X wieku.

Obecnie w Polsce znajduje się piętnaście czynnych latarni morskich.

ŚWINOUJŚCIE
Wysokość latarni: 68 m, światło umieszczone na wysokości 68 m n.p.m. ma zasięg 46.4 km. To najwyższa latarnia w Europie, aby dojść do górnej galerii pokonać trzeba ponad 300 krętych schodów. Jest to też jedna ze starszych latarni w Polsce (uruchomiona 1.12.1857) i jedyna, która obok światła białego, emituje również czerwone (skierowane na południe, służące statkom płynącym w dół Odry). Imponujący zasięg światła białego zapewnia żarówka o mocy 4200 W, średnicy bańki 20 cm (w najszerszym miejscu) i długości 42 cm oraz soczewka o wysokości 290 cm.

KIKUT
Wysokość latarni: 15 m, światło umieszczone na wysokości 91.5 m n.p.m. ma zasięg 29.6 km. Jest w pełni zautomatyzowana i niedostępna dla zwiedzających. Pomimo skromnych rozmiarów wieży, światło tej latarni znajduje się na rekordowej wysokości, dzięki usytuowaniu obiektu na szczycie wzgórza.

NIECHORZE
Wysokość latarni: 45 m, światło umieszczone na wysokości 62.8 m n.p.m. ma zasięg 37 km. Wybudowana w roku 1866, poważnie uszkodzona podczas II Wojny Światowej, została gruntownie wyremontowana i ponownie uruchomiona w grudniu 1948. Obecnie, latarnia wraz z zabudową towarzyszącą oraz ogrodem znajduje się na liście zabytków kultury narodowej.

KOŁOBRZEG
Wysokość latarni: 26 m, światło umieszczone na wysokości 36.5 m n.p.m. ma zasięg 29.6 km. Już w XVII wieku wejście do portu w Kołobrzegu było oznakowane światłami. Pierwotnie, statkom wpływającym do portu służyły latarnie ustawiane na falochronie, a później olejna lampa, wciągana co wieczór na maszt o wysokości 8 m. "Prawdziwa" latarnia powstała tu w roku 1899, lecz wiosną 1945 roku została wysadzona przez Niemców. Tuż po zdobyciu Kołobrzegu, na plaży obok zgliszczy latarni dokonano symbolicznej ceremonii zaślubin żołnierza polskiego z Bałtykiem. Starsi czytelnicy uroczystość tę widzieli zapewne w znanym, archiwalnym wydaniu Polskiej Kroniki Filmowej.

GĄSKI
Wysokość latarni: 49.8m, światło umieszczone na wysokości 50.1 m n.p.m. ma zasięg 43.5 km. Pomimo rekordowej grubości (u nasady 2.3 m), mury latarni wielokrotnie pękały, wymagając gruntownych napraw. Po ostatnim remoncie Gąski zostały wpisane do rejestru zabytków. Obiekt ten ma "podręcznikowy" układ trzech podstawowych elementów tworzących latarnię, to: laterna, w której znajduje się urządzenie optyczno - świetlne, wieża oraz podstawa.

DARŁÓWKO
Wysokość latarni: 22 m, światło umieszczone na wysokości 19.7 m n.p.m. ma zasięg 27.8 km. Obiekt ten stoi na samej krawędzi wschodniego falochronu, przez co narażony jest na wyjątkowo niesprzyjające warunki atmosferyczne. W czasie silnych sztormów woda zalewa cały budynek, a zimą ściany północne są skute lodem. Spośród wszystkich latarni na polskim wybrzeżu, Darłówko ma najniżej ulokowane źródło światła.

JAROSŁAWIEC
Wysokość latarni: 33.3 m, światło umieszczone na wysokości 50.2 m n.p.m. ma zasięg 42 km. To najstarsza z naszych latarni - jej budowę rozpoczęto w roku 1835 i w pierwotnej postaci zachowała się do dzisiaj. Podczas działań wojennych obiekt został poważnie uszkodzony, a w styczniu 1946 latarnicy wraz z mieszkańcami Jarosławca odparli dwa groźne napady szabrowników.

USTKA
Wysokość latarni: 19.5 m, światło umieszczone na wysokości 22.2 m n.p.m. ma zasięg 33 km. Zbudowana w roku 1892 z czerwonej licowanej cegły, przetrwała w pierwotnej postaci do dzisiaj. Zmianie ulegała natomiast jej nazwa: przez dwa powojenne lata latarnia ta nosiła nazwę Postomino. Obecnie, oprócz sygnału świetlnego, Ustka wysyła także sygnały radiowe i ma możliwość nadawania sygnałów dźwiękowych.

CZOŁPINO
Wysokość latarni: 25.2 m, światło umieszczone na wysokości 75.0 m n.p.m. ma zasięg 22.3 km. Latarnia ta położona jest 1000 metrów od brzegu, na szczycie wydmy, pomiędzy jeziorami Gardno i Łebsko, na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. Czołpino ma najmniejszy zasięg światła, a mrugając wysyła w przestrzeń literę "N", alfabetu Morse'a.

STILO
Wysokość latarni: 33.4 m, światło umieszczone na wysokości 75.0 m n.p.m. ma zasięg 42 km. Stilo wraz z Czołpinem stanowią parę latarni najdalej odsuniętych od Bałtyku, w obu przypadkach odległość ta sięga kilometra. Natomiast spośród wszystkich latarni na naszym wybrzeżu, Stilo jest bezsprzecznie najbardziej kolorowa: czerwono - biało - czarna.

ROZEWIE
Wysokość latarni: 32.7 m, a światło umieszczone na wysokości 83.2 m n.p.m. ma rekordowy wśród naszych latarni zasięg - 48 km. Ogniska służące nawigacji płonęły na Rozewiu już w średniowieczu. Obecna latarnia została uruchomiona w roku 1822, lecz kilkakrotnie była przebudowywana. W budynku działa "Muzeum Latarnictwa", prezentujące między innymi świecące miniatury polskich latarni morskich. W sierpniu' 2006 na Rozewiu otwarto drugą ekspozycję: Stara Maszynownia - to pochodząca z roku 1910 mała elektrownia, wytwarzająca prąd stały, zasilający latarnię oraz budynki techniczne i mieszkalne.

JASTARNIA
Wysokość latarni: 13.3 m, światło umieszczone na wysokości 22 m n.p.m. ma zasięg 27.7 km. Wybudowana w roku 1950, jest najniższą z naszych latarni. Jako w pełni zautomatyzowana, nie została udostępniona zwiedzającym. Mrugając, wysyła w morze literę "A", alfabetu Morse'a.

HEL
Wysokość latarni: 40.3 m, światło umieszczone na wysokości 38.5 m n.p.m. ma zasięg 31.6 km. Latarnia ta, wzniesiona przez mieszkańców Helu w ciągu siedmiu miesięcy roku 1942, stoi na miejscu poprzedniej, zburzonej podczas działań wojennych, we wrześniu 1939 roku. Przy dobrej pogodzie z Helu doskonale widać Trójmiasto.

GDAŃSK "NOWY PORT"
Wysokość latarni: 27 m, światło umieszczone na wysokości 31.3 m n.p.m. ma zasięg 37.1 km. Wybudowana w roku 1894 na wzór latarni morskiej w Cleveland. Do roku 1929 na maszcie ponad kopułą latarni umieszczona była półtorametrowej średnicy metalowa kula, nazywana Kulą Czasu. Podnoszono ją codziennie tuż przed godziną 12.00 i spuszczano dokładnie w samo południe. W czasach, gdy nie istniało jeszcze radio, sygnał ten pozwalał dokładnie nastawiać chronometry na statkach stojących na redzie. Dnia 1 września 1939 pancernik "Schleswig-Holstein" zacumowany w pobliżu tej latarni, rozpoczął Drugą Wojnę Światową, otwierając ogień w kierunku Westerplatte. Obecnie latarnia "Nowy Port" znajduje się w rękach prywatnych, jej właściciel udostępnił obiekt zwiedzającym i urządził wewnątrz Wystawę Latarń Morskich Świata. W roku 1984 funkcję nawigacyjno - świetlną tej latarni przejął obiekt w Porcie Północnym (wysokość: 61 m, światło: 56 m n.p.m., zasięg: 46.5 km).

KRYNICA MORSKA
Wysokość latarni: 27 m, światło umieszczone na wysokości 53 m n.p.m. ma zasięg 36 km. To jedno z niewielu miejsc na Mierzei Wiślanej, z których widać równocześnie Bałtyk i Zalew Wiślany. Latarnia, wysadzona w powietrze podczas II Wojny Światowej, została odbudowana i ponownie uruchomiona w roku 1951. W latach 1948 - 1951 gdy niezbędne już było oznakowanie nawigacyjne tego terenu, zapalano w Krynicy Morskiej prowizoryczne światło, na wieżyczce domu wczasowego "Bałtyk" (dawniej Hotel Kaiserchoff). Budynek ten został odrestaurowany (obecnie nazywa się Cesarski Dwór), a wieżyczka tymczasowej latarni nadal góruje nad okolicą.

Większość naszych latarni jest udostępniona turystycznie, z całym przekonaniem zachęcam do ich zwiedzania.

Kuba Terakowski

Tekst napisany dla magazynu Bałtyckie Podróże
Avatar użytkownika Kuba Terakowski
Kuba Terakowski
Komentarze 9
2008-08-26
Moje inne podróże

Komentarze

Zostaw swój komentarz

Avatar użytkownika mokunka
mokunka
07 październik 2011 21:32

Latarnie morskie niewatpliwie ciekawe. Mnie udało sie zwiedzić te w Kołobrzegu, Gąskach i Rozewiu. 🙂

Avatar użytkownika Szymon Wójcik
Szymon Wójcik
07 październik 2011 14:54

Witam.

Mam do zaoferowania 4 latarnie morskie ŚWIECĄCE !! CENA ZA KOMPLET !!!

http://allegro.pl/swiecace-latarnie-morskie-i1861634418.html


07 maj 2009 22:10
Konto użytkownika zostało usunięte
Avatar użytkownika Kuba Terakowski
Kuba Terakowski
28 październik 2008 13:05
[cytuj autor='Michał Małek']Małą, właściwie zapomnianą, ale niesamowicie urokliwą latarenką, jest latarnia morska w Sopocie.[/cytuj]

Historia latarni w Sopocie związana jest z Zakładem Balneologicznym, z którym tworzy kompleks. Zakład ten, dawniej zakład kąpielowy, powstał dzięki byłemu lekarzowi wojsk napoleońskich Jerzemu Haffnerowi. Gdy przebudowywano
go, powstał projekt zmienienia komina kotłowni na wieżę widokową. W ten sposób powstała dzisiejsza wieża latarni morskiej. Światła nawigacyjne zainstalowano tam dopiero po II Wojnie Światowej, kiedy odbudowywano częściowo zniszczone miasto. Nie wiadomo kiedy dokładnie na wieży rozbłysło pierwsze światło, ale na pewno latarnia figuruje w spisie latarń z 1957 r. Z powodu małego zasięgu (5 Mm) trudno było wtedy nazwać ją latarnią z prawdziwego zdarzenia, co stało się dopiero w 1977 r., gdy na latarni zainstalowano światło o zasięgu 17 Mm.
Avatar użytkownika Darek
Darek
28 październik 2008 12:41
W Jastarni jest latarnia automatyczna jedna z najmniejszych na naszym wybrzeżu, nie obsługiwana przez człowieka i nie można jej zwiedzić. Natomiast jeśli chodzi o same latarnie to bardzo podoba mi się najstarsza na polskim wybrzeżu - Latarnia w Rozewiu, fajna jest też latarnia na Helu, Czołpinie, Ustce, Gąskach, Kołobrzegu i Świnoujściu.
Avatar użytkownika Michał Małek
Michał Małek
27 październik 2008 23:13
Małą, właściwie zapomnianą, ale niesamowicie urokliwą latarenką, jest latarnia morska w Sopocie. Punkt dla tego, kto wie, gdzie ona jest.
Gdy idziemy deptakiem, znaczy ulicą Bohaterów Monte Cassino, popularnie zwanym Monciakiem, i jesteśmy już prawie na samym końcu, przy molo, na wysokości ścieżki spacerowo-rowerowej biegnącej przy plaży, to odwracamy głowę w prawo, i znajduje się tam taka niewysoka wieżyczka - to jest właśnie ta latarenka.
Jutro wykopię zdjęcia, i Wam wrzucę 🙂

P.S. Czy jest tutaj taka opcja, żeby jeden projekt wycieczki pisało kilku użytkowników? Jak właśnie taki szlak latarni morskich, czy np. szlak architektury drewnianej.. To by było dość twórcze moim zdaniem, i pozwoliłoby wszystkie takie ciekawostki dodać w jednym miejscu 🙂
Avatar użytkownika Grzegorz Binkiewicz
Grzegorz Binkiewicz
27 październik 2008 23:07
Mi sie udało tylko na Helu wejśc i zobaczyc latarnie od zewnątrz, Lekko rozczarowała mnie latarnia w Jastarni bo gdzieś przeczytałem że jest możliwośc wejścia, zwiedzenia, popatrzenia na morze "z góry" ale niestety nic z tego nie wyszło :P
Ale i tak fajnie zwiedzac latarnie morskie 🙂
Avatar użytkownika Wojciech Soroka
Wojciech Soroka
09 październik 2008 21:11
Też tam byłem, fantastycznościowe miejsca!
Avatar użytkownika Teresa Nowak
Teresa Nowak
27 sierpień 2008 18:46
Będąc w Łebie odwiedziłam Czołpino i Stilo.
Latarnie morskie to ciekawe obiekty turystyczne i zgadzam się, że warto je zwiedzać.
Zaczarowane Podróże - dawniej podroze.polskieszlaki.pl
Copyright 2005-2024