Doliną Siedmiu Młynów – Zielony Szczecin

Doliną Siedmiu Młynów – Zielony Szczecin

, Zbyszek Mat

„..bo przecież podróżujesz nie tylko po to, aby zobaczyć nowe,

lecz by patrzeć i na stare …”

, Zbyszek Mat

Na Wzgórzach Warszewskich w dolinie cieku Osówka, aby zachowa ć walory przyrodnicze przepływającego tam potoku został wytyczony Polsko-Niemiecki Szlak Turystyczny "Siedem Młynów – Gubałówka". Dolinkę pokrywają lasy, w których zachowano wiele cech naturalnych.

Od XIII wieku wykorzystywana była do nawadniania stawów młyńskich, których w tej dolinie od XVII wieku istniało siedem. Były to (idąc od początku szlaku przy jeziorze Głębokim): Zazulin (Kuckuksmühle). Ustronie (Sauersackmühle później Kaisermühle), Zacisze (Mutgebermühle), Uroczysko (Papillonsmühle później Schmetterlingsmühle), Nagórnik (Strohmühle później Bergmühle), Łomot (Hagenmühle, potocznie Klappmühle) i Wyszyna (Obermühle).

Rozwój techniki i elektryfikacja młynarstwa położyła kres działalności młynów. W przepięknej dolinie Osówki turystyka łączy się z wypoczynkiem a z siedmiu młynów po 1945 roku zachowały się zabudowania tylko jednego młyna – Ustronie.

A to siedem młynów które leżały nad Osówką:

, Zbyszek Mat

Zazulin - pierwsza wzmianka o młynie pojawiła się w roku 1545. W roku 1549 został zakupiony przez miasto. Pretensje do młyna zgłosiłFryderyk von Ramin ze Stolca. Sprawa oparła się nawet o sąd książecy w Szczecinie by trafić do sądu Cesarskiego. Spór wygrał Fryderyk von Ramin. Miasto zapłaciło znaczną sumę von Raminowi. Przez wieki młyn był dzierżawiony. Po roku 1850 znowu ponownie stał się własnością miasta. W wieku XIX zaprzestał pracy jako młyn. Przed wybuchem II Wojny zlokalizowano w nim małą restauracje i hotelik. Na stałe mieszkało w nim 9 osób. Po II Wojnie młyn zbudowany w stylu ryglowym uległ zniszczeniu a w konsekwnecji rozbiórce.

Ustronie – w 1277 został sprzedany przez księciaBarnima I Szczecinowi w zamian za pomoc finasową w wojnie z Marchią Branderburską. Młyn początkowo nosił nazwę Sauersack Muhle, co oznaczało w języku potocznym "pijaka-zrzęde", a w rzeczywistości pochodziło on nazwiska rodziny młynarza. Na początku XX w. przestał być zakładem przemysłowym by stać sie po I Wojnie Światowej lokalem rozrywkowym. Otrzymując nową nazwę: Młyn Cesarski. Był największym i najlepiej utrzymanym młynem w Dolinie. Jako jedyny przetrwał II Wojnę Światową.

, Zbyszek Mat

Zacisze - w 1485 nazywany Mordgeuer - Mordgewerk, 1505 wymieniony jako Mundtgeuersmuhle. Nazywano go również Młynem Dolnym. Ostatecznie był nazywany od nazwiska właściela czyli Mutgebersmuhle. Miasto nabyło go w 1554 roku, a od 1865 należał do właściela majątku Eckerberg. W wieku XIX zaprzestał działalności młyńskiej i został przekształcony na restauracje i hotel. Niestety nie przetrwał II Wojny.

Uroczysko - w 1277 zostaję zakupiony wraz z rzeczką Osówką i od 1431roku występuje pod nazwą Poplionem mole (Przy Topolach). Zmieniano wiele razy nazwy młyna. Ostatecznie nazywał Schmetterlingsmuhle (Młyn Motyli). Zaprzestano działałności w wieku XIX i urządzono hotel i restauracje. Niestety szachulcowa zabudowa nie przetrwała wojny.

Nagórnik - początkowo postawiono wiatrak a póżniej wybudowano w tym miejscu młyn Bergmuhle. Początkowo był nazywany Młynem Ramina rycerza do którego należała część Osowa. W 1549 miasto chciało zakupić młyn lecz Ramin wniósł protest. Spór podobnie jak w przypadku Zazulina trafił najpierw do sądu książęcego w Szczecinie by następnie trafić do sądu cesarskiego. Sąd cesarski w roku 1566 zakończył spór i podobnie i tutaj miasto zapłaciło odszkodowanie. W czasie wojen napoleońskich stacjonowały w okolicy wojska francuskie. Po 1850 stał się własnością prywatną. W okresie 20-lecia międzywojennego nie był użytkowany i ulegał stopniowej dewstacji. Nie przetrwał wojny został rozebrany

Łomot – pierwsze wzmianki pochodzą z1437. W 1659 przybrał nazwę od nazwiska właściciela Hagenmuhle (Młyn Hagena). Młyn był wiele razy wydzierżawiany. XIX stał się własnością młynarza. W wieku XX stracił swoją funkcję użytkową by stać kawiarnią w latach 30 XX wieku zamieniono na stancję młodzieżową. Niestety piękna ryglowa zabudowa została rozebrana po 1945.

Dolina Siedmiu Młynów, Zbyszek Mat

Wyszyna – w dokumentach z 1495 roku został zapisany jako Wysoki młyn obok Osowa. W 1552 roku przechodzi z rąk Mathiasa Belitza na własność miasta Szczecina. Młyn podobnie jak pozostałe młyny zaprzestaje pracy w XIXwieku. Przed II Wojną funkcjonuje jako restauracyjka i hotelik. Niestety jak większość nie zachował sie do dziś.

, Zbyszek Mat

Obszar doliny pokryty jest terenami leśnymi, które zachowały wiele cech naturalnych. Znajdują się tam stanowiska zagrożonych i rzadko spotykanych roślin: konwalia majowa, cis pospolity, marzanka wonna (składnik proszku przeciw molom), wiąz szypułkowy, klon zwyczajny, bluszcz pospolity, wiciokrzew pomorski.

Ale również możemy się spotkać „oko w oko” z „groźną” żabą trawną wodną czy moczarową, ale także spotkać padalca czy jaszczurkę zwinkę i żyworódkę. W gąszczach słychać śpiewy ptaków. Można spotkać też zimorodka a dziki, kuny leśne i piżmaki omijają nas z daleka.

A i Osówka też nie jest takim zwykłym potokiem :

Potok Osówka ze źródła na północnym stoku Lisiej Góry (Szczecin Osów), płynąć przez Dolinę Siedmiu Młynów w Lesie Arkońskim, zasilany prawostronnym dopływem Jasmundzkiej Strugi skręca koło jeziora Głębokiego (to też jedna z wielu ścieżek Zielonego Szczecina), zasilając Staw Wędkarski i Goplanę z podziemnym połączeniem z Jeziorem Głębokim, które umożliwia zasilanie go wodami Osówki podczas sezonowego obniżenia wysokości lustra wody), dalej Arkonkę, Syrenie Stawy w Dolinie Niemierzyńskiej w Parku Kasprowicza. Zakrytym kanałem powstałym w XIX/XX wieku na obszarze zabudowanym wówczas zwanym Mühlenbachkanal biorącym początek przy ul. Słowackiego pod mostkiem nad Rusałką,

, Zbyszek Mat

Po opuszczeniu Doliny Siedmiu Młynów potok skręca na południowy wschód płynąc w okolicy jeziora Głębokiego i zasilając Staw Wędkarski, Goplanę (zbiornik ten ma sztuczne podziemne połączenie z Jez. Głębokim, które umożliwia zasilanie go wodami Osówki podczas sezonowego obniżenia wysokości lustra wody), Arkonkę, Syrenie Stawy i Rusałkę w Dolinie Niemierzyńskiej w Parku Kasprowicza. Na terenie Parku Kasprowicza i na obszarze zabudowy miejskiej płynie zakrytym kanałem powstałym na przełomie XIX i XX wieku noszącym wówczas nazwę Mühlenbachkanal. Początek podziemnego kanału znajduje się przy ul. Słowackiego pod mostkiem nad Rusałką. płynie dalej pod kamienicami przy ul. Wyzwolenia, pod rondem Giedroycia, targowiskiem Manhattan, garażami przy ul. Ofiar Oświęcimia i ul. 1 Maja, wpływając do Odry na terenie Stoczni Szczecińskiej.

Bo jest też „ Podziemny Szczecin „ z ukrytymi podziemnymi schronami, ciekami wodnymi, budowlami i swoimi tajemnicami głęboko skrywanymi w ziemi przed „ciekawskim okiem”. Ale o tym już w czasie dalszych naszych wędrówek z wnukiem po, dookoła i pod „ Naszym Szczecinem”.