Hel - Muzeum Obrony Wybrzeża
Hel - Muzeum Obrony Wybrzeża
Końcowy odcinek Półwyspu Helskiego - dawny "Rejon Umocniony Hel" jest systemem umocnień artyleryjskich, które powstawały od 1920 roku, aż do rozformowania batalionów artylerii morskiej w 1974 roku, a więc przez 54 lata. To trzy okresy fortyfikacji na Helu: przedwojenna II Rzeczypospolita, okres hitlerowskiej III Rzeszy i powojenna PRL.
32 dni heroicznej obrony Helu w 1939 roku, który poddał się dopiero 2 października, gdy dalsza obrona była już beznadziejna. Wcześniej, 30 września poddała się Warszawa i padł Modlin.
Dojeżdżając do Helu w pobliżu przejazdu kolejowego na parkingu znajduje się tablica informacyjna o Muzeum Obrony Wybrzeża i o kierunkach zwiedzania obiektów zabytkowych. Spacerem przez las, wzdłuż oznakowanej trasy mijamy rekonstrukcje punktów wartowniczych i punktów obrony tymczasowej a także zapoznając się na planszach z historią Półwyspu Helskiego, dochodzimy do jednego z obiektów muzeum niemieckiej baterii artylerii nadbrzeżnej "Schleswig Holstein". Na placu zapoznajemy się z kolekcji betonowych bunkrów wartowniczych, Czołgu T-34 z brygady Bohaterów Westerplatte, min i torped Marynarki Wojennej, różnych armat związanych z historią Helu, kolejki i wagoników, kolumnady suwnicy największej baterii świata, wyposażenia morskiego różnego typu (łodzie, wyposażenie pokładowe itp.) i sprzętu wojskowego różnego typu.
W obiekcie dawnej niemieckiej baterii artylerii nadbrzeżnej "Schleswig Holstein" oglądamy film o historii obiektu:
W 1940 roku zainstalowano tu trzy działa kalibru 406 mm(16 cali), które były wykonane dla planowanych przed wybuchem wojny niemieckich pancerników typu "H". Działa te, po oddaniu strzałów próbnych przeniesiono z Helu do Francji, jako baterię Lideman.
Działa kalibru 406 mm są największymi na świecie, jakie kiedykolwiek były instalowane w bateriach stacjonarnych. Działa tego kalibru były także stosowane na amerykańskich pancernikach typu Iwoa. Istniały działa większych kalibrów, lecz były to działa japońskich pancerników, działa kolejowe, działa na podwoziach gąsienicowych lub działa doświadczalne.
Po projekcji filmu zwiedzamy eksponaty i wystawy nawiązujące do historii militarnej Helu , wsławionego 32 dniami obrony w 1939 roku, oraz do historii Polskiej Marynarki Wojennej.
Po zwiedzeniu baterii artylerii nabrzeżnej wracając w kierunku parkingu udajemy się aby zobaczyć wielokondygnacyjną wieżę kierowania ogniem,w dziewięciopoziomowej wieży kierowania ogniem baterii Schleswig-Holstein, z punktem widokowym na szczycie.
Zaledwie w rok po wybuchu II WW, Niemcy rozpoczeli w Helu budowę potężnej baterii nabrzeżnej, wyposażonej w trzy największe na świecie armaty artylerii stałej o kalibrze 406 mm. Baterią dowodzono z wieży kierowania ogniem – żelbetowego bunkra w formie pancernej wieży o wysokości 25 m. i dziewięciu kondygnacjach. Wieża całkowicie autonomiczna posiadała część koszarową, część techniczną, centralę telefoniczną, centralę kierowania ogniem, dalmierz i pomieszczenia obserwatorów, oraz pomieszczenia rozbudowanej łączności z obserwatorami w terenie i stanowiskami armat. Grubość ścian zmienia się od 1 m. w dolnej części, do 0,6 m. w górnej części. Mimo trudnego, piaszczystego gruntu wieżę posadowiono idealnie pionowo, co zwiększało precyzję artyleryjskich przyrządów pomiarowych. Na szczycie wieży umieszczona była obrotowa kopuła dalmierza o bazie 10,5 m., umożliwiającego obserwacje optyczne do 50 km. Pomieszczenia koszarowe w wiezy przeznaczone były dla 40 osób załogi. Każdy z obiektów baterii wyposażony był we własne centralne ogrzewanie. W sierpniu 1941 roku bateria rozpoczęła próbne strzelania. Ze względu na zmianę sytuacji na frontach, z poczatkiem 1942 roku działa przeniesiono do Francji, na Wał Atlantycki, gdzie po zdobyciu przez Aliantów zostały zniszczone.
