Zamość i Krasnobród
Zamość, nazywany Perłą Renesansu, Padwą Północy, Miastem Arkad, to idealne miasto twierdza, założone w 1580 roku przez Jan Zamoyskiego, kanclerza wielkiego koronnego, zaprojektowane przez włoskiego architekta Bernardo Mornado, stanowiące wybitne osiągnięcie późnorenesansowej europejskiej myśli urbanistycznej. Układ urbanistyczny śródmieścia z zespołem ok. 120 zabytków architektury został zaliczony do zabytków o najwyższej wartości artystyczno-historycznej w skali światowej. Uznany za pomnik historii wpisany został w1992 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
RYNEK WIELKI.
Jest jednym z piękniejszych XVI-wiecznych reprezentacyjnych placów w Europie. W każdej pierzei Rynku znajduje się zespół podcieniowych kamienic mieszczańskich. Rynek Wielki jest placem idealnie kwadratowym o wymiarach 100 x 100 m. Na rynku krzyżują się pod kątem prostym dwie główne osie zespołu staromiejskiego.
KAMIENICA WILCZKOWSKA
Kamienica pochodzi z pocz. XVII w. Obecną formę i wystrój zawdzięcza przebudowie z lat 1665 - 1674 przez Jana Wilczka, rajcę miejskiego. Inicjały właściciela kamienicy zachowały się na elewacji i belkach stropowych wewnątrz pomieszczeń. Kamienica po przebudowie otrzymała wczesnobarokowy wystrój. W lewym górnym narożniku umieszczona została płaskorzeźba przedstawiająca św. Jana Chrzciciela, a niżej św. Tomasza Apostoła z trzema włóczniami.
KAMIENICA POD ANIOŁEM
Kamienicę wystawił w latach 1632 - 1634 bogaty kupiec ormiański - Gabriel Bartoszewicz.
We wnęce na I piętrze płaskorzeźba z przedstawieniem figury Gabriela Archanioła z lilią / patrona fundatora kamienicy/. Ścianę II piętra zdobią dwa lwy stojące po bokach i smok umieszczony pośrodku. Lwy symbolizują ochronę domu przed złem, które przedstawiono w postaci smoka. We wnętrzach pozostały oryginalne belkowe stropy i wspaniałe kamienne obramienia bliźniaczych okien. Izba tylna na parterze posiada bogaty późnorenesansowy wystrój rzeźbiarsko-architektoniczny z bogatą dekoracją roślinną.
KAMIENICA POD MAŁŻEŃSTWEM
Nazywana też ?Szafirową", zbudowana przez kupca ormiańskiego Torosza w 2 ćw. XVII w. Dzięki zachowanej fasadzie reprezentuje typową kamienicą ormiańską w mieście. Fasadę zdobi fryz geometryczny i roślinny. Nazwa kamienicy pochodzi od przedstawienia groteskowych postaci mężczyzny i kobiety umieszczonych w strefie attyki. Wnętrza zachowały wiele cech z pierwotnego układu.
PAŁAC ZAMOYSKICH
Pierwotna rezydencja wzniesiona przez Jana Zamoyskiego w latach 1579-1586 wg projektu Bernarda Morando, zamykała od zachodu główną oś miasta, od którego oddzielona została własnymi bastejowymi obwarowaniami. Pałac stanowił jednopiętrowy budynek „przedni" o długości 60 m, który posiadał o frontu monumentalne dwuskrzydłowe schody prowadzące na I piętro. Nad pałacem górowała czworoboczna wieża - belweder z tarasem widokowym. W XVIII w. rezydencja uległa późnobarokowej przebudowie. Obniżoną i pozbawioną attyki wieżę zwieńczono trójkątnym szczytem z rzeźbami na narożach. Korpus pałacu otrzymał wyniosłe dachy mansardowe i został połączony piętrowymi galeriami z oficynami tylnymi. Od frontu dobudowano dwa boczne pawilony oraz długie parterowe oficyny. Od 1809 r zespół przestał być siedzibą ordynatów i w 1821r sprzedano go wraz z miastem Skarbowi Państwa. Bogate niegdyś wyposażenie uległo zniszczeniu w trakcie przebudowy dokonanej po 1831 r. na szpital wojskowy. Po uzyskaniu niepodległości w 1918r. pomieszczenia pałacu przekazano instytucjom sądowym.
ZOO
Początki zamojskiego ZOO sięgają 1918 roku. Wówczas Stefan Miler, profesor Gimnazjum Męskiego im. Jana Zamoyskiego, postanowił założyć pierwszy w Polsce „szkolny ogródek przyrodniczy”. Otwarcie tej zupełnie innowacyjnej instytucji miało na celu ułatwienie nauczania przedmiotów przyrodniczych w szkole. Zgodnie z przekonaniem profesora efektywne nauczanie biologii, czy przyrody możliwe jest jedynie poprzez ciągły kontakt z nią. Urządzenie pierwszej pracowni biologicznej to praca założyciela i jego uczniów. Miler, doskonały dydaktyk, uważał iż tylko wspólna praca z uczniami uczy ich piękna przyrody, ale też wyrabia zamiłowanie i szacunek do pracy. Praca w ogrodzie była formą wyróżnienia. Tylko najlepsi uczniowie mogli zajmować się zwierzętami.
W 1920 roku w szkolnym ogrodzie wyhodowano 50 gatunków roślin i powstało duże terrarium. W następnych latach zamieszkały tu niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie, ptaki drapieżne i wiele gatunków rodzimych płazów i gadów.
Działalność profesora Milera budziła coraz większe zainteresowanie mieszkańców Zamojszczyzny. Przychodzili do ogrodu aby odpocząć i poznać „nowości” flory i fauny. Niedzielne, rodzinne spacery były jednocześnie wspaniałą lekcją biologii dla całych pokoleń.
W roku 1953 został przekształcony w Miejski Ogród Zoologiczny, a jego dyrektorem został Stefan Miler. Od tego momentu otrzymał etatową obsługę, własny budżet i plany na większe terytorium. Zamiarów tych nie udało mu się zrealizować ze względu na tragiczny wypadek, ciężką chorobę i śmierć. Marzenia Stefana Milera o większym obszarze ZOO urzeczywistniły się dopiero w roku 1980, kiedy to został przeniesiony na obecny teren
