Wyżyna Kielecko Sandomierska
DZIEŃ PIERWSZY
Pierwszy dzień naszego wyjazdu na Wyżynę Kielecko-Sandomierską zaczęliśmy od podróży samochodem z Białegostoku w stronę Nowej Słupi.
Po dojechaniu na miejsce szybko wyruszyliśmy na wycieczkę pieszą po Górach Świętokrzyskich. To była niesamowita przygoda i szkoda, że taka krótka. Na pewno jeszcze kiedyś tam wrócę na dłużej.
Naszą wędrówkę zaczęliśmy z miejscowości Św. Katarzyny, gdzie zza murów można było obejrzeć Klasztor Sióstr Bernardynek założony w drugiej połowie XV w., początkowo jako klasztor bernardynów. Wielokrotnie przebudowywany i obecnie w zasadzie bezstylowy. Wyjątkiem jest otoczony krużgankami renesansowy wirydarz z 1633 r. W skład zespołu klasztornego wchodzi kościół pw. św. Katarzyny. W XIX w. wyposażenie świątyni uległo zniszczeniu na skutek pożaru. Z dawnego wyposażenia zachował się wyłącznie obraz Madonny z XVI w. Figurka św. Katarzyny jest prawdopodobnie kopią figury zaginionej w pożarze. Pierwotna figura według tradycji została tu sprowadzona z północnej Afryki.
Następnie powędrowaliśmy w stronę źródełka i kapliczki Świętego Franciszka. Drewniana kapliczka pochodzi z XIX w. Wzniesiono ją w stylu charakterystycznym dla budownictwa świętokrzyskiego. W pobliżu głównej drogi stoi murowana 'kapliczka Żeromskiego' - przyszły pisarz nabazgrał na ścianie swoje nazwisko: podpis widoczny jest do dziś. Niedaleko kościoła, w lesie w obrębie Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Należy iść 100 m dróżką, mijając po drodze pomnik Żeromskiego. Drewniana kapliczka św. Franciszka przy drodze na Łysicę. Obok kapliczki znajduje się źródło, uznawane przez wiernych za cudowne. Wg. tradycji woda z tego źródełka leczy choroby oczu.
Potem w końcu udaliśmy się na Łysicę, która jest najwyższym szczytem w Górach Świętokrzyskich o wysokości 612 m n.p.m. Znajduje się w zachodniej części pasma Łysogóry, na południowy wschód od miejscowości Święta Katarzyna. Łysica jest najniższym szczytem Korony Gór Polski. Znajduje się w obszarze ochrony ścisłej Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Łysica posiada dwa wierzchołki: wschodni nazywany Skałą Agaty lub Zamczyskiem (wysokość – 608 m n.p.m.) i zachodni, wyższy, na którym znajduje się replika krzyża z roku 1930 oraz pozostałości wieży triangulacyjnej. Ze szczytu mamy mocno ograniczony widok na stronę północną, w kierunku Góry Miejskiej i Psarskiej. Łysica zbudowana jest z kwarcytów i łupków kambryjskich. Po stronie północnej i południowej szczyt otaczają charakterystyczne gołoborza. Góry Świętokrzyskie w rejonie Łysicy pokryte są lasem. W niższych partiach jest to las jodłowo-bukowy, w partiach szczytowych las jodłowy. Na wysokości 590 m n.p.m. występuje niewielkie torfowisko po stronie południowej Łysicy. Z kolei po stronie północnej znajdują się liczne źródła strumieni. Obecnie w partiach szczytowych można napotkać orliki krzykliwe, krogulce i kobuzy.
Kolejnym obiektem naszych pieszych zmagań była Łysa Góra (595 m n.p.m.) inaczej Święty Krzyż to drugi co do wysokości szczyt Gór Świętokrzyskich położony we wschodniej części pasma Łysogór. Dwuwierzchołkowy masyw zbudowany jest z kwarcytów i łupków kambryjskich. Wzgórze opada stromo w kierunku wschodnim (do Nowej Słupi), dość ostrym urwiskiem na północ oraz łagodnym spadkiem ku stronie południowo-zachodniej. Cała Łysa Góra znajduje się na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego, a południowe i północne stoki jej grzbietu to obszar ochrony ścisłej "Święty Krzyż" o powierzchni 465,26 ha. Ochronie podlegają naturalne lasy jodłowe i jodłowo-bukowe.
Na tym skończyliśmy naszą pieszą wędrówkę i udaliśmy się w stronę Kielc, gdzie mieliśmy zarezerwowany nocleg, aby zregenerować siły na dalsze zwiedzanie pięknych okolic Wyżyny.
DZIEŃ DRUGI
Tego dnia wstaliśmy o świcie żeby jechać do Chęcin. Chęciny słyną z zamku królewskiego. Historia jego powstania przypada na przełom XIII i XIV wieku. Od lat zamek jest symbolem Chęcin i jednym z najciekawszych miejsc województwa świętokrzyskiego. Z wieży widokowej można podziwiać wspaniałe widoki na Góry Świętokrzyskie. Zamek Chęciński został wzniesiony pod koniec XIII wieku. Za czasów panowania Władysława Łokietka na zamku odbywały się zjazdy rycerstwa oraz zapadały ważne decyzje państwowe.
Po fascynującej przygodzie w zamku wyruszyliśmy do Jaskini Raj. Zwiedzania jej najbardziej nie mogłam się doczekać. Jaskinia Raj jest typową jaskinią krasową rozwiniętą w wapieniach. Choć niewielka, wyróżnia się wśród polskich jaskiń bogatą i dobrze zachowaną szatą naciekową. Należy do nielicznych w kraju jaskiń oświetlonych elektrycznie (oświetlenie światłowodowe) i udostępnionych do zwiedzania pod opieką przewodnika. Korytarze jaskini wytworzone zostały w wapieniach środkowego dewonu, które ok. 360 milionów lat temu powstały na dnie płytkiego morza. Rozwój jaskini zachodził w kilku etapach, głównie pod koniec trzeciorzędu i w czwartorzędzie.
Po jakimś czasie wyruszyliśmy do Zagnańska, w którym znajduję się najstarszy Dąb w Polsce Dąb Bartek. Liczy on sobie wg źródeł od 600 do 1200 lat. Jego średnica wynosi 3,14 m, obwód 9,85 m, a wysokość dochodzi do 30 m. legendy głoszą iż w jego cieniu odpoczywali m.in. Bolesław Krzywousty oraz Jan III Sobieski. Dąb „Bartek” jest jedną z większych atrakcji Gór Świętokrzyskich – stał się symbolem Gminy Zagnańsk i całego regionu Świętokrzyskiego.
Kolejnym celem naszej przygody były Kielce. W Kielcach odwiedziliśmy Rezerwat Kadzielnia o powierzchni 0,60 ha, utworzony w 1962 roku. Kadzielnia to charakterystyczne dla krajobrazu Kielc wzgórze o wysokości 295m.n.p.m. usytuowane w południowej części miasta. Ochroną rezerwatową objęta jest Skałka Geologów, będąca szczytem pierwotnego wzgórza. Ciekawe rośliny zawsze występowały na Kadzielni, zbierano tu głównie te, które służyły do wyrobu kadzideł - stąd nazwa wzniesienia.
Następnym celem naszych westchnień był Rezerwat Wietrznia. Jest to rezerwat częściowy o powierzchni 17,95 ha. Wietrznia stała się kolejnym piątym, rezerwatem przyrody w mieście w roku 1999 r. Jest rezerwatem przyrody nieożywionej, położony w południowo-wschodniej części Kielc, około 3 km od centrum miasta. Obejmuje on teren byłego kamieniołomu, jednego z największych w regionie świętokrzyskim, na miejscu którego w wyniku długotrwałej eksploatacji powstało wyrobisko o długości około 800 metrów. Kamieniołom Wietrznia jest jednym z największych odsłonięć geologicznych, ze względu na zróżnicowaną litologicznie serię wapienno-marglistą, stanowiącą ważne ogniwo dewonu południowego skrzydła synkliny kieleckiej.
Niestety w tym dniu to był już koniec naszych atrakcji. Z Zagnańska wróciliśmy do naszego hotelu w Kielcach i tam wyczerpani całym dniem poszliśmy natychmiast spać.
DZIEŃ TRZECI
W ostatnim dniu naszej przygody postanowiliśmy wybrać się do Sandomierza, a tam pierwszym obiektem który zwiedziliśmy była Brama Opatowska, która jest jedyną ocalałą bramą, umożliwiającą wjazd do miasta od strony Opatowa. Największa ze wszystkich, nazywana też Wielką. Ma 33m wysokości. Wzniesiona została w drugiej połowie XIV wieku. Jeszcze w tym samym wieku nabudowana. W XVI w. uzyskała attykę. Obecne schody umożliwiające turystom zwiedzanie bramy pochodzą z 1958r.
Następnie zmierzaliśmy do Podziemnej Trasy Turystycznej, która jest systemem dawnych XV wiecznych piwnic, w których kupcy sandomierscy składowali swoje towary handlowe. Utworzona została przez połączenie dawnych piwnic i podziemnych składów (w części z nich udało się zachować pierwotne wątki obmurowań). Trasa prowadzi pod ośmioma kamienicami. Najgłębsze wyrobiska sięgają 12m pod płytę Rynku, a długość chodników wynosi 475m. Drążone przez wieki pod miastem korytarze i komory z racji ich obronnego i gospodarczego charakteru, otoczone były tajemnicami i legendami.
Przedostatnim zabytkiem zwiedzanym w Sandomierzy był słynny Kościół Św. Jakuba z klasztorem dominikańskim, który jest jednym z najstarszych kościołów w całości wzniesionego z cegły na terenie Polski. Zbudowany w stylu późnoromańskim. Zaliczany do najcenniejszych zabytków. Został wzniesiony z fundacji Iwo Odrowąża biskupa krakowskiego w okresie 1226-1250 dla drugiego po krakowskim konwentu dominikanóww Polsce. Na początku XIV w. dobudowano do zachodniej ściany świątyni dzwonnicę, w której wówczas znajdowała się furta do klasztoru. Dzwonnica posiada jeden z najstarszych w Polsce dzwon, mniejszy z 1314r. i większy z 1389r.
Zwieńczeniem naszej przygody po Wyżynie Kielecko-Sandomierskiej był rejs Żeglugą Śródlądową po Dolnym odcinku Wisły, który jest szczególnie urokliwym, bogatym w unikatową roślinność oraz siedliska dzikiego ptactwa teren. Rejsy statkiem spacerowym po Wiśle, to doskonała okazja do bezpośredniego kontaktu z nieskażoną przyrodą, a także wspaniałymi rozlewiskami królowej polskich rzek. Przepiękną panoramę sandomierskiej Starówki najlepiej podziwia się właśnie z pokładu statku spacerowego, płynącego leniwym nurtem Wisły.
Naszą wycieczkę po Wyżynie Kielecko-Sandomierskiej uważam za coś wspaniałego. Było to niesamowite przeżycie, które pozwoliło nam na poznanie kolejnej pięknej krainy w Polske. Na pewno kiedyś tam jeszczę wrócę i oczywiście wszystkim polecam taką niesamowitą przygodę.
