Tarnów okrzyknięty Perłą Renesansu to przepiękne, zabytkowe miasto w województwie małopolskim, leżące 80 km na wschód od Krakowa, pomiędzy Bochnią i Dębicą, nad rzeką Białą i Dunajcem, pomiędzy autostradą A4 i drogą nr 94. Tarnów to również polski biegun ciepła, warto więc tu przyjechać, by zaznać pięknej pogody i pooglądać cudne, zadbane budowle architektoniczne! Właśnie poza Krakowem to tutaj ulokowało się najwięcej zabytków w całej Polsce południowej. Nie tylko renesansowe, ale to one głównie stanowią o niezaprzeczalnym uroku tarnowskiego Starego Miasta, któremu oprzeć się po prostu nie da! To urocze miasto ma też bardzo długą i bogatą historię, przeplataną wątkami i mniejszościami wielu europejskich narodów.
Atrakcje w Tarnowie
Wystarczy jeden bardzo aktywny dzień, aby poznać najpiękniejsze atrakcje Tarnowa, a jaki to będzie zarazem cudowny dzień, wszak tutejsze zabytki urzekają urodą. Najlepiej jednak zaplanować na Tarnów kilka dni i spokojnie zajrzeć w każdy urokliwy zaułek, odwiedzić kilka muzeów i zaczerpnąć, poza przyjazną atmosferą, również trochę wiedzy o przeszłości tego ośrodka. Poznaj z nami najlepsze atrakcje Tarnowa i dowiedz się, co warto zwiedzić w tym mieście!
1. Ratusz w Tarnowie z Galerią Sztuki Dawnej
Stojący na tarnowskim Rynku renesansowy Ratusz to perła wśród polskich obiektów tego typu. Początki tarnowskiego ratusza sięgają połowy XV wieku, kiedy była to najpewniej budowla drewniana, jak cała zabudowa miasta. Strawił ją pożar w 1494 roku. Istnienie obecnego, murowanego Ratusza potwierdza dokument z 1526 roku, wewnątrz mieści się Muzeum - Galeria Sztuki Dawnej, będąca oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Efektowny ratusz w Tarnowie zdobi renesansowa attyka, unikatowy portal i jeden z najstarszych w Polsce mechanizmów zegara, ręcznie nakręcanego.
Ratusz - Galeria Sztuki Dawnej, Rynek 1, Tarnów
2. Rynek w Tarnowie w Muzeum Historii Tarnowa
Tarnowski Rynek i sąsiednie uliczki kryją śliczne, zabytkowe kamienice z kolorowymi fasadami. Wspaniale zrewitalizowane, stanowią niemałą ozdobę głównego placu miasta. Niegdyś niemal wszystkie kamienice w Rynku były podcieniowe, z przeznaczeniem na handel, dziś tylko kilka takich się ostało. W jednej z nich mieści się Muzeum Historii Tarnowa i Regionu - kolejny oddział Muzeum Okręgowego z ciekawą wystawą łączącą tradycję i nowoczesność. Oczywiście największą ozdobą Rynku jest renesansowy Ratusz.
Rynek, Tarnów
3. Katedra Narodzenia NMP w Tarnowie
Nie wyobrażam sobie być w Tarnowie i nie wejść do wnętrza katedry. Jej architektura zachwyca! Katedra stojąca przy ulicy Kapitulnej to monumentalna budowla górująca ponad Starówką, ta Bazylika Mniejsza stanowi dziś Sanktuarium MB Bolesnej. Nie tylko cudne jest wnętrze świątyni, ale i niezwykle cenne, bowiem kryje renesansowe, olbrzymie, kilkunastometrowe płyty nagrobne Tarnowskich i Ostrogskich. To największe europejskie dzieła sztuki rzeźbiarskiej, pomnik Tarnowskich jest gotycko-renesansowy, zaś Ostrogskich - barokowy.
Katedra, ul. Kapitulna 2, Tarnów
4. Dom Mikołajowski w Tarnowie
Stojący przy Placu Katedralnym dom to najstarsza kamienica w Tarnowie, z 1524 roku, stojąca naprzeciw katedry, w niezwykle urokliwym Zaułku Diecezjalnym, ale już sam dom robi też niemałe wrażenie, kamienne zdobienia są unikatowe i przypominają wystrój zamków, czuć tutaj tchnienie historii. Dom Mikołajowski, wraz z sąsiednimi, pięknymi kamieniczkami z XVI wieku stanowią siedzibę Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. To najstarsze muzeum tego typu w całej Polsce, prezentuje cenne eksponaty, od czasów średniowiecza do XIX wieku. Wnętrza muzeum są wyjątkowo piękne.
Dom Mikołajowski, Plac Katedralny 5, Tarnów
5. Bima w Tarnowie
Bima przy ulicy Żydowskiej to jedyny ślad Synagogi Starej w Tarnowie, która była główną żydowską świątynią w mieście od XVI wieku, zniszczyli ją hitlerowcy w czasie II wojny światowej. Skwer Starej Synagogi to jedno z miejsc pamięci Żydów w Tarnowie, ładnie zrewitalizowane, z tablicami informacyjnymi, stanowi scenerię licznych koncertów i spotkań kultur.
Bima, ul. Żydowska, Tarnów
6. Cmentarz żydowski w Tarnowie
Tarnowski kirkut stojący przy ulicy Szpitalnej to jeden z najstarszych i najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich w całej Polsce, założony prawdopodobnie już w połowie XVI wieku, kryje dziś około 6 tys. macew! Tym samym jest to zarazem jeden z największych cmentarzy żydowskich w Polsce. Kirkut w Tarnowie jest ogrodzony, a klucz do niego można zdobyć, po wpłaceniu zwrotnej kaucji w Tarnowskim Centrum Informacji na Rynku w Tarnowie (Rynek 7). Warto odwiedzić cmentarz żydowski w Tarnowie, bo to bardzo klimatyczne miejsce, a zarazem świadek tragicznych wydarzeń. Dość powiedzieć, że w 1940 roku z rozkazu Niemców utworzono w Tarnowie dzielnicę żydowską. Do mieszkających w Tarnowie 25 tys. Żydów dowieziono jeszcze Żydów z okolicy. Ostatecznie w dzielnicy żydowskiej stłoczono ponad 30 tys. osób. W czerwcu 1942 roku hitlerowcy rozpoczęli likwidację tej dzielnicy i w ciągu tygodnia wymordowali połowę tej ludności!
Kirkut, ul. Szpitalna, Tarnów
7. Stary Cmentarz w Tarnowie
Cmentarz przy ulicy Narutowicza powstał około 1787 roku, więc jest to jeden z najstarszych zachowanych i użytkowanych do dziś cmentarzy w Polsce, ma ponad 200 lat i jest starszy od warszawskich Powązek i krakowskiego Cmentarza Rakowickiego. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z końca XVIII wieku, spotkasz tu również kaplicę grobową Sanguszków, mieliśmy nawet okazję wejść do jej podziemi, z grobami dawnych właścicieli Tarnowa. Warto też na Starym Cmentarzu w Tarnowie zobaczyć pomnik słynnej rabacji - tzw. rzezi galicyjskiej, która miała miejsce w lutym 1846 roku i pochłonęła ponad 1000 ofiar, głównie ziemian. Dlaczego tak się stało? Starosta tarnowski Joseph Breinl podpuścił okolicznych chłopów przeciw szlachcie, która szykowała powstanie. Na czele rabacji stanął chłop Jakub Szela i pod jego dowództwem chłopi mordowali mieszkańców okolicznych dworów i zwozili do Tarnowa. Na miejscu rannych dobijano, gdyż cena za zamordowanego była wyższa niż za żywego.
Stary Cmentarz, ul. Narutowicza, Tarnów
8. Kataryniarz w Tarnowie
Co Ty na tą ciekawostkę, że w Tarnowie znajdziesz jedyny w Polsce grający pomnik kataryniarza? Warto go zobaczyć, tarnowski kataryniarz ma wysokość aż 2,3 metra, jest pięknego, złotego koloru i stoi w miejscu, gdzie przed II wojną światową faktycznie grywał kataryniarz. Lubię takie nowoczesne nawiązania do autentycznej historii. Tarnowski kataryniarz to bardzo ładny pomnik, który chętnie wszyscy fotografują, wystarczy z rynku zejść Wielkimi Schodami w jego kierunku, wśród kwiatowych kramów. Wątek kataryniarza pojawia się też na nowej wystawie w Muzeum Historii na Rynku, gdzie po skasowaniu biletów we wszystkich kasownikach, wysłuchasz hymnu kataryniarza.
Pomnik kataryniarza, ul. Targowa, Tarnów
9. Stara Łaźnia w Tarnowie
Unikatowa budowla przy placu Więźniów KL Auschwitz to dawna mykwa czyli łaźnia rytualna w Tarnowie reprezentuje ciekawy styl mauretański, pochodzi z 1904 roku i mieści dziś restaurację o tej samej nazwie - Stara Łaźnia, nadaną przez Magdę Gessler podczas Kuchennych Rewolucji, warto zasmakować w ciekawych wnętrzach dobrej kuchni żydowskiej, ale również galicyjskiej i cygańskiej
Stara Łaźnia, Pl. Więźniów KL Auschwitz 1, Tarnów
10. Muzeum Etnograficzne w Tarnowie
Muzeum Etnograficzne przy ulicy Krakowskiej to interesująca miejscówka, stojąca naprzeciw słynnej Bramy Seklerskiej w Tarnowie. Ciekawostką jest, że to spod tego muzeum wyjeżdża każdego roku latem symboliczny tabor cygański, a wystawę o tutejszych Romach można obejrzeć właśnie we wnętrzu tego muzeum
Muzeum Etnograficzne, ul. Krakowska 10, Tarnów
11. Dworzec w Tarnowie
Stojący przy ulicy Dworcowej wspaniały, wielki i okazały zabytkowy dworzec kolejowy nazywany bywa "perłą secesji". Liczy sobie ponad 100 lat, bowiem jego budowę zakończono w 1910 roku. Wtedy gmach na tle jeszcze niewielkiego miasta wydawał się olbrzymi, dziś nadal robi kolosalne wrażenie. Zarówno mieszkańcy, jak i turyści bardzo lubią tą budowlę i doceniają jej piękno
Dworzec Kolejowy, ul. Dworcowa 1, Tarnów
12. Brama Seklerska i mauzoleum Bema w Tarnowie
Brama stojąca przy ulicy Krakowskiej, naprzeciw Muzeum Etnograficznego, przypomina o połączeniach Tarnowa z Węgrami, brama nosi imię generała Bema i Sandora Petöfiego - bohaterów węgierskich. W Parku Strzeleckim przy ulicy Piłsudskiego natomiast warto zobaczyć efektowne mauzoleum Bema
Brama Seklerska, ul. Krakowska, Tarnów
Mauzoleum gen. Józefa Bema, ul. Piłsudskiego, Tarnów
13. Ruiny zamku Tarnowskich
Zamek z XIV wieku wznosił się od średniowiecza na Górze Św. Marcina, budowla ta stanęła na samym szczycie wzgórza, z którego roztacza się wspaniała panorama na całe miasto, ruiny zamku górnego i dolnego pozostały niewielkie, ale są bardzo rozległe i dają świadectwo o ogromie dawnego zamku. To malowniczy rejon, choć mógłby być lepiej wykorzystany dla turystów i mieszkańców, można tu dojechać ulicą Wypoczynkową.
Zamek Tarnowskich, ul. Zamkowa, Tarnów
14. Pałac Sanguszków w Tarnowie
Zabytkowy pałac Sanguszków, ostatnich właścicieli Tarnowa stoi w Parku Sanguszków, w Gumniskach - obecnej dzielnicy Tarnowa. To dawna rezydencja magnacka, a dziś siedziba zespołu szkół
Pałac Sanguszków, ul. Sanguszków 28, Tarnów
15. Cafe Tramwaj w Tarnowie
Tarnowska kawiarnia Cafe Tramwaj to nie tylko miejsce, gdzie napijesz się pysznej kawy, ale też ciekawa atrakcja turystyczna. Nie sposób na nią nie trafić, bo stoi niemal przy samym Rynku w Tarnowie, przy Placu Sobieskiego i zdobi tarnowski "deptak". Kawiarniany tramwaj to wierna kopia oryginalnych tarnowskich tramwajów, które w 1911 roku zaczęły kursować po Tarnowie. Z względu na czerwony kolor były nazywane biedronkami. Tramwaj, który dziś można podziwiać w Tarnowie powstawał 3 lata i zawiera autentyczne elementy z tarnowskich biedronek.
16. Baszta Książęca i mury miejskie w Tarnowie
Baszta w Tarnowie, zwana też basteją lub półbastionem to jeden z wielu elementów renesansowej architektury miasta. Powstała w XVI wieku i dawniej pełniła funkcje obronne, potem stała się budowlą mieszkalną. Z czasem została obudowana kamienicami, ale dziś jest odsłonięta i stanowi ciekawy zabytek Tarnowa. Mury miejskie w Tarnowie powstawały na przestrzeni XIV do XVI wieku, ich fragmenty zostały w XX wieku zrekonstruowane w obrębie ulic Wałowej, Targowej, Bernardyńskiej i Szerokiej. Obwarowania zbudowano z cegły na kamiennych fundamentach, zachowano je na długości około 400 metrów i dziś stanowią ślad dawnej architektury obronnej
Baszta Książęca, ul. Basztowa, Tarnów
Mury miejskie, ul. Wałowa, Szeroka i inne, Tarnów
17. Średniowieczny układ urbanistyczny w Tarnowie
Tarnów zachował dawny układ przestrzenny z Rynkiem w miejscu centralnym jeszcze z czasów założenia miasta, a więc z 1330 roku. Z każdego naroża głównego placu odchodzą po 2 ulice
Historyczny układ, rynek i okoliczne ulice, Tarnów
18. Ławeczka Poetów w Tarnowie
Ławeczka Poetów stoi w Tarnowie przy ulicy Wałowej, od 2004 roku. To niedaleko Rynku Starego Miasta. Na ławeczce siedzą rzeźbione postaci trojga poetów - Agnieszka Osieckiej, Zbigniewa Herberta oraz Jana Brzechwy. Postaci są odlane z brązu i mają naturalne rozmiary. Ten ciekawy pomnik przyciąga mieszkańców i turystów.
Ławeczka Poetów, ul. Wałowa, Tarnów
19. Pomnik Papieża Polaka w Tarnowie
Obok monumentalnej katedry w Tarnowie stoi sporych rozmiarów pomnik Św. Jana Pawła II. Co ciekawe, jest to jeden z pierwszych pomników tego Papieża na całym świecie, a stanął tu w 1981 roku
Pomnik Papieża, Pl. Katedralny, Tarnów
20. Dawny Klasztor Bernardynów
Niestety klasztor Bernardynów z XV wieku nie zachował się w dawnej formie, dziś przy ulicy Bernardyńskiej wznosi się spora budowla z klasycystyczną fasadą, ale od strony wschodniej widoczne nadal jest kościelne prezbiterium z masywnymi szkarpami i strzelistymi oknami. Była to gotycka świątynia MB Śnieżnej. Naprzeciw natomiast stoi piętrowy budynek z datą: 1823. Za nim ciągnie się wysoki na kilka metrów ceglany mur obronny z zarysami zamurowanych strzelnic. Budowle te przed przekształceniami, wraz z murami, stanowiły gotycki klasztor Bernardynów z drugiej połowy XV wieku.
Dawny klasztor, ul. Bernardyńska, Tarnów
Historia Tarnowa
Tarnów poszczycić się może wielowiekową historią sięgającą początków czasów piastowskich. W IX wieku na Górze Św. Marcina powstał gród słowiański, otoczony wysokimi wałami, który funkcjonował do początku XI wieku. Później, w XIV wieku powstał na tej samej górze okazały, murowany zamek, stanowiący rodową rezydencję tarnowskich dóbr Leliwitów. Składał się z zamku górnego i dolnego, a jego ślady widoczne są tu do dziś.
Ciut wcześniej zaczęła się historia Tarnowa jako miasta, kiedy w 1330 roku król Władysław Łokietek nadał Spycimirowi Leliwicie akt lokacyjny miasta Tarnowa oparty na prawie magdeburskim. Był to wojewoda krakowski uważany za protoplastę rodu Tarnowskich. Długo miastem władał te ród i już wtedy było to miejsce otwarte na przybyszów z innych krajów, co przełożyło się na wielokulturowość Tarnowa. Prócz Polaków mieszkali tu przez stulecia Żydzi, Romowie, Niemcy, Ukraińcy, Austriacy, a nawet Szkoci.
Ślady innych wyznań i kultur znajdujemy tu na każdym kroku, symboliczna jest Brama Seklerska imienia Józefa Bema i Sandora Petöfiego, pod którą zjeżdżają każdego roku Węgrzy. Ale jeszcze więcej pamiątek zachowało się po Żydach.
Tarnów przez wieki był miastem prywatnym, będąc własnością rodów, nie tylko Tarnowskich, ale również Ostrogskich, Zasławskich i Sanguszków. Również ich ślady odnajdujemy w wielu miejscach miasta do dziś, w parkach, muzeach czy na cmentarzach.
Skąd wzięła się nazwa Tarnowa?
Może tego nie wiesz, ale nazwa Tarnowa wzięła się od tarninowych krzewów. Słynny kronikarz Jan Długosz pisał w swych kronikach, że takowe krzewy swego czasu gęsto porastały Górę Św. Marcina, gdzie Tarnów bierze początek. Do dziś rosną tu, już nie tak gęsto, te krzewy z granatowymi owocami. Co ciekawe, jako pamiątki z Tarnowa, możesz przywieźć do domu nalewkę zwaną tarninówką, herbatę o tej samej nazwie i przepiękne, granatowe korale nawiązujące do owoców tej rośliny! Mam i ja swoje tarninowe korale 😉
Polski Edison w Tarnowie
Wiecie o kim mowa? To Jan Szczepanik, który urodził się w 1872 roku w Rudnikach koło Mościsk (dzisiejsza Ukraina), a zmarł w 1926 roku w Tarnowie. "Polski Edison" to autor 50. wynalazków. To wymyślony przez niego pancerz kuloodporny sprawił, że w 1902 roku król hiszpański Alfons XIII wyszedł cało z zamachu. Kareta wybita była zaprojektowaną przez Szczepanika tkaniną, dzięki której bomba nie wyrządziła władcy żadnej szkody.
Jan Szczepanik - galicyjski wynalazca, opatentował kilkaset pomysłów z dziedziny fotografii barwnej, telewizji i barwnego tkactwa. W latach 20. XX wieku opracował system filmu barwnego, ceniony za realne oddawanie kolorów. Pracował też nad filmem dźwiękowym. Pancerz kuloodporny wynalazł trochę przy okazji, podczas udoskonalania warsztatu tkackiego. Szczepanik wymyślony przez siebie nowy rodzaj tkaniny zastosował jako pancerz ochronny przeciw kulom rewolwerowym i sztyletom. Prototyp kamizelki kuloodpornej Szczepanika przetestowano w 1901 roku, uchroniła ona przed strzałami z rewolweru kalibru 7 milimetrów z odległości trzech kroków. Za kuloodporny pancerz Szczepanik otrzymał nawet nagrodę od cara Rosji Mikołaja II.
Gdzie zjeść w Tarnowie?
Tarnów to niemałe miasto, toteż oferuje sporo restauracji. My mieliśmy przyjemność smakować trzech i mogę je spokojnie wszystkie polecić. Najbardziej klimatycznym i kameralnym miejscem, w którym jedliśmy w Tarnowie, jest Restauracja Różana przy ulicy Batorego 19. Mieści się w historycznym dworku z XIX wieku i oferuje pyszne dania złożonej kuchni staropolskiej, a wśród ich pojawiają się ryby - sum, pstrąg ojcowski, troć i oczywiście śledź. Moją uwagę przykuł pyszny barszcz z pierożkami gęsimi. Jeśli lubisz, potrawom może towarzyszyć wino, np. ze słynnej Winnicy Rodziny Steców.
Na pewno warto odwiedzić też w Tarnowie, niedaleko Rynku Starą Łaźnię (pl. Więźniów KL Auschwitz 1) z restauracją o tej samej nazwie, nadaną przez Magdę Gessler podczas Kuchennych Rewolucji. Skosztujesz tu ciekawych dań kuchni żydowskiej, galicyjskiej, ale i cygańskiej. Znamy żydowski czulent z jurajskiego Lelowa, tutaj był nieco inaczej przygotowany, do tego smaczne gęsie pipki czyli żołądki, karp po żydowsku i gulasz cygański. Zaskoczyła nas pascha żydowska czyli sernik na zimno. Do tego cynamonowa kawa po żydowsku. Cynamonu nie żałuje się tutaj w różnych daniach, co mi się bardzo spodobało.
Jeszcze bliżej Rynku, przy Krakowskiej 1 polecam wstąpić do eleganckiej Restauracji Tatrzańskiej, która już samym wystrojem wnętrza zachęca do chwili zatrzymania. To jedna z z najstarszych restauracji Tarnowa, która zaprasza na kuchnię staropolską, ale często w nowej odsłonie.
Gdzie spać w Tarnowie?
Może nie będę zbyt oryginalna, ale w Tarnowie spaliśmy w Hotelu Tarnovia. Lubisz spać w hotelach? Przyznam, że ja tak, bo choć czasem zdarzają się naprawdę fajne noclegi klimatyczne spoza oferty hotelowej, to też łatwo się na nich przejechać, zaś hotele ze swym standardem są przewidywalne i rzadko rozczarowują. Tak było i z Hotelem Tarnovia przy ulicy Kościuszki. Prywatna łazienka, czysty pokój i pyszne, obfite śniadanko to rzeczy, na których mi najbardziej w noclegu zależy. Do tego Hotel Tarnovia położony jest w centrum miasta, tak naprawdę kilka minut spacerem od cudnego Rynku w Tarnowie, toteż przy kolacji w restauracji można napić się wina 😉 Bogata oferta noclegów w Tarnowie poniżej.
Tarnowskie Centrum Informacji
Jeśli chcesz dobrze zaplanować wizytę w Tarnowie, skieruj w mieście swe pierwsze kroki do Tarnowskiego Centrum Informacji, mieszczącego się na Rynku, pod numerem 7. Tutaj zaopatrzysz się we wszelkie materiały, mapki i zaczerpniesz informacji potrzebnych przy zwiedzaniu miasta. TCI działa bardzo prężnie, to placówka otwarta i przyjazna turystom.
Zobacz nasz ranking Najpiękniejsze miasta w Polsce z Tarnowem
Tarnów noclegi
Tarnów to zdecydowanie interesujące miejsce, do którego warto się wybrać. Klikając w ten link wyszukasz
noclegi w tym miejscu.
Możesz również skorzystać z wyszukiwarki noclegów znajdującej się poniżej.
Zamawiając nocleg za naszym pośrednictwem wspierasz nasz portal, za co z góry dziękujemy!
