Podziemny schron kolejowy to unikatowy na europejską skalę obiekt architektury militarnej, znajdujący się w niewielkim miasteczku Podkarpacia - Strzyżowie, nad Wisłokiem. Schron powstał w okresie II wojny światowej.
Schron w Strzyżowie to zespół podziemnego tunelu kolejowego, tunelu technicznego tzw. instalacyjnego oraz zabudowania zaplecza militarnego. Zaplecze militarne znajduje się częściowo w podziemiach oraz w części nadziemnej.
Jedyny podziemny tunel kolejowy w Polsce
Strzyżowski zabytek architektury militarnej znacznie wyróżnia się od innych schronów kolejowych w Polsce, bowiem ten jest jedynym podziemnym tunelem, wydrążonym pod Żarnowską Górą.
Schron został wybudowany w latach 1940-41. Jego rozmiary to 438 m długości + dwa żelbetonowe przedsionki zamykane ogromnymi bramami. Schron miał pomieścić i ukryć cały pociąg sztabowy, jego wysokość to prawie 9 metrów. Tunel pomocniczy jest znacznie mniejszy, choć też sporych rozmiarów. Równie ciekawy jest budynek zaplecza technicznego.
Ciekawostką jest, że w dniach 27-28 sierpnia 1941 roku, w związku ze spotkaniem Hitlera z Mussolinim w Stępinie, w tunelu strzyżowskim bazował pociąg sztabowy Hitlera "Amerika". W 1944 roku tunel został opanowany przez partyzantów AK.
W latach 80-tych XX wieku tunel był otwarty i wówczas rozkradziono elementy wyposażenia, także szyny kolejowe. Obecnie założono nowe bramy, kraty, zainstalowano oświetlenie i monitoring. Pojawiły się plansze dydaktyczne, przybliżające zwiedzającym historią obiektu. Organizowane są pikniki militarne, z udziałem grup rekonstrukcyjnych. Schron należy do stowarzyszenia Podziemne Trasy Turystyczne Polski.
Zwiedzanie tunelu w Strzyżowie
Tunel jest administrowany przez Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej. Można go zwiedzać po uprzednim umówieniu się telefonicznym, tylko z przewodnikiem, pracownikiem muzeum. Zwiedzanie jest bezpłatne, tzn. nie ma biletów wstępu, ale są wolne datki.
Schron podziemny (Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej)
ul. Tunelowa, Strzyżów
tel. 889-839-031
muzeum.samorzadowe.strzyzow@gmail.com
Godziny zwiedzania: V-X weekendy 10.00-18.00, w tygodniu po kontakcie telefonicznym (889-839-031). W pozostałych miesiącach tylko po rezerwacji, a w wakacje czynne cały tydzień 10.00-18.00.
Godziny otwarcia i informacje praktyczne
- poniedziałek: Zamknięte
- wtorek: Zamknięte
- środa: Zamknięte
- czwartek: Zamknięte
- piątek: Zamknięte
- sobota: 10:00–18:00
- niedziela: 10:00–18:00
