Nawra to mała miejscowość w województwie kujawsko-pomorskim, leżąca 9 km na północny zachód od Chełmży.
Historia Nawry
Pierwsze wzmianki o Nawrze pojawiają się już w XIII wieku. W XV wieku wieś była własnością Konopackich, a w latach 1635-1865 Kruszyńskich zaangażowanych w sprawy publiczne i narodowe, którzy zgromadzili pokaźny i cenny księgozbiór, zaliczany do największych prywatnych bibliotek na obszarze dawnych Prus Królewskich
Później do 1945 roku Nawra była w posiadaniu Sczanieckich, którzy kontynuowali tradycje patriotyczne i społeczne. Ich majątek był ważnym ośrodkiem polskości w okresie zaboru pruskiego, gościli tu wybitni ludzie kultury i nauki, wspomagani finansowo przez dziedziców, m.in. Oskar Kolberg, Julian Ursyn Niemcewicz czy Wojciech Kętrzyński.
Atrakcje w Nawrze
Gotycki kościół Św. Katarzyny Aleksandryjskiej - zbudowany w XIV wieku, z kamienia polnego. Po zniszczeniach w czasie wojen szwedzkich odbudowany i przebudowany po 1661 roku kosztem Jana Kruszyńskiego. W późniejszym czasie dobudowano do niego barokową wieżę zwieńczoną hełmem. Pierwotnie kościół nosił tytuł Św. Mateusza, ale w czasie wojen szwedzkich obrano na patronkę Św. Katarzynę Aleksandryjską.
Wyposażeni głównie barokowe z XVII i XVIII wieku, ambona z połołwy XVIII wieku. W rokokowym ołtarzu głównym widnieje obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem przywieziony w XVII stuleciu przez Bernarda Kruszyńskiego z niewoli moskiewskiej za czasów króla Jana Kazimierza.
Pałac w Nawrze - dawna posiadłość rodowa dziś jest opuszczona i zaniedbana, pałac wzniesiono w latach 1798-1804 przez architekta Hilarego Szpilowskiego - czołowego reprezentanta tzw. klasycyzmu warszawskiego. Po bokach pałacu stoją dwie oficyny, a całość otacza park o powierzchni 8 ha z rozległym podjazdem i aleją na osi pałacu oraz stawem.
Pałac w 1940 roku zajęli Niemcy niszcząc wnętrza. Po II wojnie światowej do 1953 roku mieścił się tu dom wypoczynkowy, a następnie do 1974 roku pałac był we władaniu PGR. Obecnie niszczeje pod władzą Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, pomimo deklaracji wojewódzkich urzędników dotyczących chęci przejęcia, remontu i organizacji muzeum ziemiaństwa.
Nieopodal kościoła stoi klasycystyczny budynek dawnej karczmy z końca XVIII wieku, niski z ozdobnym portykiem. Obecnie jest to dom mieszkalny.
