Co mają wspólnego dworce i pałace? Więcej, niż myślisz!
Choć na pierwszy rzut oka pałace i dworce kolejowe wydają się należeć do zupełnie różnych światów, w rzeczywistości łączy je zaskakująco wiele. Pałace przywodzą na myśl władzę, splendor i dziedzictwo arystokracji, natomiast dworce kojarzą się z podróżą, miejskim zgiełkiem i funkcjonalnością. A jednak, gdy przyjrzymy się im uważniej, okaże się, że mają ze sobą więcej wspólnego, niż można by przypuszczać!
Gdy wielkość nadaje prestiż
Pałace – jako rezydencje królewskie, magnackie czy rządowe – od zawsze miały za zadanie imponować rozmachem i formą. Z definicji są to reprezentacyjne budowle mieszkalne, pozbawione cech obronnych. Zachwycają rozmachem, bogato zdobionymi elewacjami oraz rozległymi założeniami ogrodowymi. Ich architektoniczna forma była wyrazem władzy, bogactwa i ambicji.
Podobną funkcję pełniły dworce kolejowe, które w epoce dynamicznego rozwoju kolei stały się nie tylko praktyczną infrastrukturą, ale również wizytówką miast i symbolem nowoczesności. Ich monumentalność miała zarówno wymiar reprezentacyjny, jak i użytkowy – odpowiadała na rosnące potrzeby podróżnych i podkreślała znaczenie kolei jako motoru cywilizacyjnego postępu.
Wystarczy porównać warszawski Dworzec Centralny i wrocławski Dworzec Główny – mimo że dzieli je ponad sto lat i odmienna stylistyka, oba obiekty imponują skalą i rozmachem architektonicznym.
Architektoniczne inspiracje
Patrząc na niektóre dworce kolejowe, można zauważyć, że ich projektanci czerpali inspiracje z architektury pałacowej, co widać chociażby na przykładzie dworca kolejowego w Tarnowie. Budynek ten częściowo nakryty jest dachem mansardowym, typowym dla budowli barokowych, a jego fasadę zdobi monumentalne okno oraz bogaty detal architektoniczny, charakterystyczny dla obiektów rezydencjonalnych.
Jeszcze bardziej reprezentacyjny jest dworzec kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim. Jego forma nawiązuje się do francuskiego neorenesansu, o czym świadczą takie elementy jak boniowanie, dekoracyjne obramienia okien, uproszczone pilastry, faliste naczółki czy zwieńczenia ryzalitów w formie wolut.
Rola reprezentacyjna
Zarówno pałace, jak i historyczne dworce kolejowe, miały pełnić nie tylko funkcje praktyczne, ale również reprezentacyjne – stanowić świadectwo potęgi, prestiżu i aspiracji swoich właścicieli lub lokalnych społeczności. W przypadku pałaców ta rola była oczywista: majestatyczne budowle miały ukazywać władzę i pozycję społeczną rodu, który w nich rezydował. W podobny sposób zaczęto postrzegać dworce kolejowe, które, w XIX i na początku XX, stały się prawdziwą wizytówką miast. Ich reprezentacyjna rola była również narzędziem propagandowym. W czasach zaborów, kiedy poszczególne zabory budowały swoje sieci kolejowe, dworce miały symbolizować potęgę imperiów.
Bogate wnętrza
Podobieństwo widać również we wnętrzach. Wnętrza pałaców projektowano z rozmachem i bogato dekorowano. Projektanci dworców, chcąc nadać im reprezentacyjny charakter, bardzo często wzorowali się na architekturze rezydencjonalnej. Dworce w Przemyślu Głównym i Białymstoku zachwycają wystrojem, który przywodzi na myśl pałacowe wnętrza. Na uwagę zasługuje też dworzec PKP Gdynia. Choć jego zewnętrzna bryła nawiązuje do modernizmu, wnętrze zostało wzbogacone o kasetonowe sufity, gzymsy, ozdobne kolumny i imponujące mozaiki. Ten kontrast pomiędzy nowoczesną a historyczną formą wystroju nadaje budynkowi unikalny charakter.
W podróż koleją
Choć pałace i dworce różnią się funkcją – jedne służyły elitom, drugie całemu społeczeństwu – łączy je znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać.
Jeśli planujesz wyprawę pociągiem i chcesz podziwiać polskie dworce kolejowe z bliska, skorzystaj z aplikacji mobilnej EuroPodróże. Umożliwia ona sprawdzenie aktualnego rozkładu jazdy, zakup biletów na połączenia krajowe i międzynarodowe, a także ich wygodne zwrócenie lub wymianę. Bilet otrzymasz zarówno e-mailem, jak i w formie SMS-a, a aplikacja przypomni Ci o nadchodzącym wyjeździe. EuroPodróże ułatwiają podróżowanie zarówno bezpośrednio, jak i z przesiadkami.
Artykuł sponsorowany
