Szlak Kultury Żydowskiej w Żarkach
Szlak Kultury Żydowskiej powstał w centrum Żarek na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Rozpoczyna się on przy ulicy Koziegłowskiej, kończy na Starym Rynku i obejmuje kilka przystanków, które powstały przy obiektach związanych z tradycją żydowską, bowiem niegdyś w Żarkach dużą część społeczeństwa stanowili właśnie Żydzi, pozostawiając wiele śladów po sobie. Przejście całego Szlaku Kultury Żydowskiej zabiera około 1,5 godziny. Na szlaku stanęły tablice informacyjne, opisane w dwóch wersjach językowych - polskiej i angielskiej.
Przystanki na Szlaku
1. Przystanek pierwszy - Dom, ul. Częstochowska
W domu przy ul. Częstochowskiej 49 polska rodzina chronił w czasie okupacji hitlerowskiej żydowską rodzinę Zborowskich. Maria i Józef Płaczkowie z córką Jadwigą ryzykowali życiem, ratując m.in. Eli Zborowskiego, który po wojnie został w Nowym Jorku przewodniczącym American and International Societies for Yad Vashem. Rodzina Płaczków została wyróżniona tytułem i medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
2. Przystanek drugi - Stary Kirkut, ul. Górki
Przy ul. Górki znajdował się drugi cmentarz zydowski w Żarkach, tzw. Stary Kirkut. Do dziś pozostał po nim jedynie duży, pusty plac, pod którym prawdopodobnie kryją się szczątki wyznawców judaizmu
3. Przystanek trzeci - Kirkut na Kierkowie, ul. Polna
Niedaleko ul. Polnej, na tzw. Kierkowie, zachował się jeden z największych i najciekawszych cmentarzy żydowskich na Jurze, powstał w 1821 roku jako trzeci kirkut w Żarkach, do dzisiaj zachowało się tu około 700 macew
4. Przystanek czwarty - Synagoga, ul. Moniuszki
Dawna synagoga w Żarkach pochodzi z około 1870 roku i była trzecią bożnicą w tym mieście, powstała jako najbardziej okazała, w unikatowym neoromańsko-mauretańskim stylu, który zatarła przebudowa po wojnie. W latach 2009-11 dawna synagoga przeszła gruntowną restaurację i dziś stanowi dom kultury
5. Przystanek piąty - Charakterystyczna zabudowa, Rynek i bliskie ulice
Ludność żydowska w Żarkach skupiała się w centrum miasta, przy Starym Rynku i przy uliczkach wokół niego z przelotowymi sieniami. Przy ul. Kościelnej do dziś zachowała się charakterystyczna, drobna i gęsta zabudowa, przed wojną mieściły się tu małe sklepiki prowadzone przez Żydów. Oryginalne domostwa żydowskie zachowały się przy ul. Leśniowskiej 3 i 5 oraz ul. Myszkowskiej 1 i 3, pozostałością żydowskich tradycji są też organizowane do dziś targi
6. Przystanek szósty - Getto, okolice Rynku
4 września 1939 roku w Żarkach hitlerowcy rozstrzelali 102 osoby, większość Żydów. Od tej pory Żydzi, zmuszeni do noszenia znaków Dawida nie mogli opuszczać miasta pod groźbą kary śmierci. Ich domy również oznakowano, a w lutym 1941 roku Niemcy utworzyli w Żarkach getto w domach przy Starym Rynku. Getto wydzielały tablice ostrzegające i zakazujące wstępu ludności polskiej. Osadzono w nim ponad 3 tys. Żydów, z których 6 października 1942 roku rozstrzelano około 300. Pozostałych Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince i do innych gett.
Informacje praktyczne
- poniedziałek: Czynne całą dobę
- wtorek: Czynne całą dobę
- środa: Czynne całą dobę
- czwartek: Czynne całą dobę
- piątek: Czynne całą dobę
- sobota: Czynne całą dobę
- niedziela: 01:00–00:00
Noclegi w Jurze Krakowsko Częstochowskiej
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
