Muzeum Wsi Mazowieckiej. Skansen w Sierpcu z tradycyjną rzędówką
Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu niedaleko Płocka to usytuowany poza miastem malowniczy skansen. To chyba najbardziej filmowy park etnograficzny w Polsce, ale prawdziwą gwiazdą jest tutaj wiatrak koźlak, wciąż na chodzie. Jego kręcące się śmigi zobaczysz w Skansenie w Sierpcu każdej niedzieli w sezonie turystycznym. Uwagę przykuwają tu również śliczne chaty w kolorze ultramaryna. To charakterystyczny barwnik niebieski, pozyskiwany syntetycznie, ale przed XIX wiekiem był droższy, niż złoto.
Zabudowa Muzeum Wsi Mazowieckiej
Skansen jest całkiem spory, zajmuje powierzchnię 60 hektarów, pięknie położonego terenu nad brzegiem rzeki Sierpienicy, tuż przy jej ujściu do Skrwy. Na terenie Parku Etnograficznego, działającego od 1971 roku, zgromadzono ponad 80 obiektów architektury drewnianej z Mazowsza. To budownictwo ludowe z II połowy XIX wieku oraz początku XX stulecia.
Odtworzono tu charakterystyczny dla mazowieckiej wsi układ rzędowy. Droga przecina ziemię gospodarza. Po jednej jej stronie były luźno ustawione budynki. Po drugiej stronie drogi natomiast na szerokość zagród powstawały pasy pól zasiewanych przez właścicieli. Całe życie toczyło się w zagrodach, które otaczano sadami, warzywniakami i ogrodami.
W skład ekspozycji wchodzi: zrekonstruowany dwór z Uniszek Zawadzkich oraz 11 zagród chłopskich, złożonych z chat mieszkalnych, oraz budynków gospodarskich: stodół, obór, spichlerzy czy chlewów. Ponadto na terenie ten tradycyjnej polskiej wsi stoi tu karczma, kuźnia, olejarnia, wiatrak i drewniany kościół.
Najbardziej charakterystyczne są zagrody z Czermna i Izdebnej. To dzięki pięknej niebieskiej barwie, która się zwie ultramaryna. Myślano, że barwnik ten chroni przed owadami i robakami. Ale pewno też chodziło o prestiż. Do czasu, gdy na początku XIX wieku pozyskano go syntetycznie, był to bardzo drogi wariant kolorystyczny, droższy nawet od złota.
Najstarsza zagroda na terenie sierpeckiego skansenu, z Rzeszotar-Zawad, pochodzi z połowy XIX wieku. Należała do zamożnego gospodarza. Kręcono tu różne filmy historyczne, między innymi "Pan Tadeusz". Grała chatę Maćka. Oprócz tego jeszcze zagroda ta służyła jako plan filmowy dla "Szwadronu" i "Ogniem i Mieczem".
Wygląd izb chłopskich w Muzeum w Sierpcu związany jest z kalendarzem dorocznym prezentowanym w formie wystaw okolicznościowych. Od kwietnia do czerwca udekorowane są barwnymi palmami i pisankami, zapraszają do Wielkanocnego śniadania czy psikusów dyngusowych. Od grudnia do lutego wieś żyje świętami Bożego Narodzenia. W izbach „rozsiadają” się snopy zbóż i choinki ozdobione ręcznie wykonanymi zabawkami, jabłkami i piernikami.
W krajobrazie wsi rysuje się wyraźnie XIX-wieczny wiatrak koźlak z Zalesia. To wiatrak słupowy, bo całość jest posadowiona na takim koźle, który podtrzymuje pionowy słup. Słup stanowi podstawę wiatraka. Na nim osadzona jest cała bryła budynku i można ją obracać w zależności od tego, jak zmienia się kierunek wiatru. Pracę wiatraka w sierpeckim muzeum etnograficznym można zobaczyć w określonych godzinach, w niedzielę, od maja do września. Kiedy śmigi przestają wirować, można też zajrzeć do wnętrza koźlaka.
Imprezy plenerowe, czyli skansen w Sierpcu tętni życiem
Pozostałą część roku w izbach prezentowane są zajęcia codzienne: wyrób i wypiek chleba, wyrób twarogu, suszenie ziół, pranie i prasowanie bielizny, kiszenie ogórków i kapusty. Bielone wapnem i kryte strzechą chałupy otoczone warzywnikami i ogródkami kwiatowymi, miedze z pasącymi się zwierzętami, sprawiają wrażenie wsi wciąż tętniącej życiem. Tworzą naturalną scenerię dla pokazów tradycyjnych prac i rzemiosła wiejskiego prezentowanych podczas bardzo licznych i ciekawych imprez plenerowych, jak Dzień Dziecka, Święta Miodobrania, Żniw czy Wykopków. Te główne imprezy odbywają się w pierwsze niedziele miesiąca, w trakcie sezonu turystycznego
Od wiosny do jesieni, a dokładniej od maja do końca września w każdą niedzielę i święto odbywają się imprezy plenerowe Niedziela w skansenie. Ożywają warsztaty twórców (kowala, tkaczki, hafciarki, rzeźbiarza, plecionkarza), przygrywa wiejska kapela, pali się ognisko.
Skanseny to mój ulubiony temat. To miejsca sentymentalne i romantyczne zarazem. Takie, które pamiętamy z dzieciństwa albo już w ogóle tylko z książek i filmów. Tak naprawdę kto z nas nie marzy, żeby od tego pędzącego świata naszpikowanego technologią przenieść się trochę do takiej krainy łagodności, gdzie są zioła, kwiaty i warkocze czosnku wplecione w te drewniane strzechy.
Filmowy skansen w Sierpcu
W Muzeum kręcone były sceny do wielu filmów. Odgrywano tutaj m.in. "Pana Tadeusza", "Szwadron" czy "Ogniem i Mieczem". W skansenie powstała wówczas makieta dworu w Rozłogach, którą spalono na potrzeby filmu. Niedawno kręcono też popularny serial “Stulecie Winnych”.
Muzeum Wsi Mazowieckiej nie raz gościło wybitnych polskich reżyserów i aktorów. Ponadto na terenie skansenu realizowane były też zdjęcia do wielu programów edukacyjnych, czy kulinarnych, np. z Karolem Okrasą czy Robertem Makłowiczem.
Karczma Pohulanka w Muzeum Wsi Mazowieckiej
Wieś rzędówka kryje też XVIII–wieczną karczmę, Pohulankę, mieści się dziś sklepik z pamiątkami - wyrobami sztuki i rękodzieła ludowego oraz kultywuje się tradycje kulinarne. W karczmie serwuje się potrawy kuchni regionalnej m.in.: wiejski chleb ze smalcem, kluski kartoflane z twarogiem, pierogi, żurek staropolski, zupę grzybową na kwasie z kapusty czy bigos. Karczma czynna jest codziennie poza poniedziałkami. Blisko karczmy znajdują się bezpłatne toalety.
Jeśli lubisz tego typu obiekty, to zajrzyj też do Skansenu w Tokarni
Hotel Skansen
Na terenie Muzeum, ale już poza bramą rzędówki, mieści się Hotel Skansen Conference, w którym można spędzić wyjątkową noc, bo w wyjątkowych okolicznościach przyrody i dawnej, drewnianej zabudowy.
Koleją do kultury, czyli pociągiem do Muzeum Wsi Mazowieckiej
Do Sierpca jechaliśmy nietypowo, bo pociągiem Kolei Mazowieckich. Chcieliśmy pokazać Amelce różne możliwości, a ona uwielbia jeździć pociągiem, bo to dla niej nie jest codzienność. My też lubimy. Jest wygodnie, bezpiecznie i do tego nowocześnie.
Z dworca w Sierpcu trzeba przejść spacerkiem do skansenu. Można iść przez miasto, ale my wybraliśmy przyjemny spacerek obrzeżami miasta. Dobrym pomysłem jest wziąć rower do pociągu. Jest taka możliwość, z której inni chętnie korzystali. Wówczas trasę do muzeum liczącą 3 kilometry, pokonasz znacznie szybciej. Za transport roweru w pociągu nic się nie dopłaca.
Nasz film o skansenie w Sierpcu
Pozostaje tylko zaprosić Cię do zobaczenia naszego filmu o tym sielskim miejscu.
Informacje praktyczne
Muzeum Wsi Mazowieckiej
ul. Gabriela Narutowicza 64, Sierpc
Informacje praktyczne: godziny otwarcia oraz ceny bilety znajdziesz na stronie: www.mwmskansen.pl
Muzeum czynne jest przez cały tydzień, ale w poniedziałki nie jest możliwe zwiedzanie wnętrz chat, za to wówczas odbiera się bezpłatny bilet wstępu.
Dojazd: Od ul. Narutowicza oraz od strony trasy Warszawa – Toruń (ok. 3 km za Sierpcem w stronę Torunia)
Noclegi w Sierpcu
Mapa z zaznaczonymi atrakcjami
